1 διά 2 | Φωτογραφική διαλεκτική: Ανδρέας Καμουτσής – Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης
Επιμέλεια στήλης: Δήμητρα Κίτσιου
(σε μια ιδέα του Θεόδωρου Στίγκα)
Αυτός που γνωρίζει να γράφει, γνωρίζει προφανώς και να διαβάζει. Όποιος όμως τραβάει φωτογραφίες δεν γνωρίζει αναγκαστικά να τις ερμηνεύει
Vilem Flusser, Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας
Στο photologio «μιλάμε για τη φωτογραφία» και ενδιαφερόμαστε για τον τρόπο ανάγνωσης των εικόνων καθώς και για τον παραγωγικό διάλογο.
Με το σκεπτικό αυτό εγκαινιάσαμε τη νέα στήλη «1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική».
Σκοπός της στήλης είναι να δούμε μέσα από την ανάγνωση μας φωτογραφίας τις σκέψεις των προσκεκλημένων φωτογράφων, την άποψή τους για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, τον τρόπο ανάγνωσής τους, τα συναισθήματα τους και γενικά ό,τι έχουν να πουν για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, να διαπιστώσουμε τις τυχόν συγκλίσεις ή αποκλίσεις και να προάγουμε έτσι τον οπτικό εγγραμματισμό.
Μια φορά τον μήνα δύο φωτογράφοι, που συχνά έχουν και την ιδιότητα του δασκάλου φωτογραφίας, θα προχωρούν, παράλληλα και ανεξάρτητα, στην ανάγνωση μιας φωτογραφίας, που θα τους δίνεται.
Για σήμερα, φωτογραφία του Roy DeCarava (Graduation, 1947), που δόθηκε προς “ανάγνωση” στους Ανδρέα Καμουτσή και Αλέξανδρο Λαμπροβασίλη
Roy deCarava
| Ανδρέας Καμουτσής | Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης |
| Δεν είναι το θέμα που με ενδιαφέρει όσο η αντίληψή μου για το θέμα, μας έλεγε ο γνωστός φωτογράφος Roy DeCarava, κάτι που φανερώνεται στα μάτια του θεατή στην ιδιαίτερη φωτογραφία του Graduation 1949. Oι έντονες αντιθέσεις στην σκηνή, οπτικά και συμβολικά, οι οποίες προκύπτουν μέσω της σύνθεσης που επέλεξε ο φωτογράφος, μας δημιουργούν την αίσθηση μιας «σταχτοπούτας». Αναλυτικά, στα στοιχεία που έχει συμπεριλάβει στο κάδρο του ο DeCarava, παρατηρούμε μια νεαρή μαύρη κοπέλα, που φορά ένα πλούσιο λευκό φόρεμα να περνά από ένα λουσμένο από το έντονο φως μέρος γεμάτο σκουπίδια προς τις σκιές. Το φως σε σχήμα τριγώνου το οποίο ξεκινά από την αριστερή πλευρά και καταλήγει σαν τόξο στα δεξιά του κάδρου, επιμηκύνει το βλέμμα του θεατή και συνδέει το θέμα του, με την διαφημιστική πινακίδα που μας δείχνει ένα αυτοκίνητο σεβρολέτ, δημιουργώντας τον πρώτο διάλογο. Στις σκιές πάντα και τριγύρω συναντούμε ημιτελής αφίσες που αναγράφουν λέξεις όπως “Πρίγκιπας” και φράσεις όπως “η κραυγή μιας γυναίκας μέσα στη νύχτα”. Επίσης υπάρχουν σωροί σκουπιδιών από εφημερίδες με πιθανούς τίτλους για το πόλεμο της Κορέας μπροστά με ‘να εγκαταλελειμμένο καροτσάκι. Η ιστορία γίνεται οπτικά πολύ ισχυρή, καθώς το θέμα δεν είναι στο κέντρο αλλά στα τρίτα και ισορροπεί δυναμικά με τα υπόλοιπα στοιχεία που μόλις αναφέραμε δημιουργώντας διάφορα σχήματα, όπως τρίγωνα.O παράξενος συμβολισμός που προκύπτει εγείρει αναπόφευκτα ερωτήματα και διάφορες μεταφράσεις στον θεατή. Οι σκιές κρύβουν όνειρα αλλά και κινδύνους. Όπως για παράδειγμα μια καλή ζωή οδηγώντας ένα πολυτελές αμάξι σαν τη σεβρολέτ της διαφήμισης ενδεχομένως με τον έρωτα της ζωής της, τον πρίγκιπα, αλλά και το αντίστροφο όπως η κραυγή από το τρόμο την νύχτα στους επικίνδυνους για μία έγχρωμη νεαρή γυναίκα δρόμους της Νέας Υόρκης ή την απώλεια του έρωτά της στον πόλεμο και το αδιέξοδο της φτώχειας που κυριαρχεί τριγύρω. |
Μια διευκρίνηση πριν αναφερθώ στη φωτογραφία: Στα πλαίσια της αντίληψης πως όταν κανείς κρατά κατσαβίδι τείνει να αντιμετωπίζει πολλά ζητήματα ως βίδες, και πλέον έχοντας πει αυτό, η σχέση λόγου-εικόνας στην αφήγηση είναι ένα πεδίο έρευνας και δημιουργίας που με συναρπάζει καθώς γονιμοποιεί τη σκέψη μου. Μέσα από αυτό το πρίσμα, βλέποντας την εικόνα του DeCarava, αναρωτιέμαι και από περιέργεια παίζω με τις λέξεις, με τους τίτλους και τα σενάρια, ξαναπλάθω την ευρύτερη ιστορία στην οποία θα μπορούσε να αναφέρεται το συγκεκριμένο στιγμιότυπο. Για παράδειγμα, σε αυτή τη φωτογραφία, ο τίτλος Graduation/Αποφοίτηση οδηγεί τους συνειρμούς του θεατή, καθώς όμως η εικόνα ως τεκμήριο δεν παρουσιάζει τα συμφραζόμενα της έννοιας Αποφοίτηση, με αυτό τον τρόπο ανοίγεται σε επιπλέον αναγνώσεις που ελαστικοποιούν και διευρύνουν τα όρια της ερμηνείας, ξεφεύγουν από την οδηγία που δίνει ο δημιουργός με τη χρήση του συγκεκριμένου τίτλου. Από το σημείο αυτό και έπειτα, τα στοιχεία/πληροφορίες που συγκροτούν τη φωτογραφική εικόνα προσφέρονται για μια ενδιαφέρουσα και αποκαλυπτική άσκηση, παρόμοια με αυτή όπου ο/η μουσικός μελετά ένα κομμάτι σε όλα τα κλειδιά, με σκοπό να το γνωρίσει σε βάθος και σε όλες τις πιθανές εκδοχές του. Εδώ λοιπόν μπαίνω στον πειρασμό μιας αφηγηματικής “γυμναστικής”, βλέπω και ξαναβλέπω, διαβάζω και ξαναδιαβάζω πολλές φορές μια εικόνα μέσα από το πρίσμα φανταστικών και αυθόρμητων πολλές φορές τίτλων, (μια λειτουργία που θα μπορούσε να έχει χαρακτηρηστικά αυτόματης γραφής/χειρονομίας.) “The Bride”, “4:02 pm Last June”, “Lot 3905?”, “Executive Order”, είναι τίτλοι που κατά καιρούς έχω ακολουθήσει κοιτώντας την εικόνα του DeCarava να επαναπλάθεται στη σκέψη μου. Η γυναίκα με το λευκό φόρεμα που παραπέμπει σε επίσημη εκδήλωση, ο τόπος με τα συνοδά στοιχεία, το φως, η αρχιτεκτονική της εικόνας, είναι πάντα εκεί την ίδια στιγμή που η σχέση και η σύνδεσή τους επαναπροσδιορίζονται στη συνείδηση την προσωπική ιστορία και τη φαντασία του θεατή. |
Ανδρέας Καμουτσής
Ο Ανδρέας Καμουτσής γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι επαγγελματίας φωτογράφος και πραγματοποιεί σεμινάρια φωτογραφίας δρόμου. Είναι επίσημος φωτογράφος της Fujifilm Hellas, μέλος της παγκόσμιας κοινότητας των Χ-Photographers από το 2016. Πολλές φωτογραφίες του έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα, εφημερίδες, περιοδικά και στο διαδίκτυο, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό́. Έχει παρουσιάσει το φωτογραφικό του έργο σε ομιλίες και προβολές σε πολλές πόλεις στην Ελλάδα. Η ανάδειξη των συναισθημάτων και το μυστήριο σε συνδυασμό με την απλότητα και την αρμονία αποτελούν τον πρωταρχικό του στόχο σε κάθε φωτογραφία. Ο τρόπος που φωτογραφίζει εκδηλώνει μια προσπάθεια προσωπικής προσαρμογής στις κοινωνικές διαφοροποιήσεις των καιρών μας.
Links:
web: www.andreaskamoutsis.gr
insta: https://www.instagram.com/andreas_kamoutsis/
FB: https://www.facebook.com/AndreasKamoutsis.photographer
Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης
Ο Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης είναι φωτογράφος με βάση τη Νέα Υόρκη και την Αθήνα. Ξεκίνησε την πορεία του ως φωτοδημοσιογράφος και συνέχισε με αναθέσεις, αλλά και με προσωπικές εργασίες, έχοντας στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων του το τοπίο, τον αστικό ιστό,την αρχιτεκτονική φωτογραφία, όπως και τα πορτραίτα και κατ’ επέκταση και την ανθρωπογεωγραφία των πόλεων.
Το πολυετές φωτογραφικό project που πραγματοποίησε με θέμα το πρώην αεροδρόμιο του «Ελληνικού» από το 2007 μέχρι το 2013, τον εισήγαγε σε μία δεύτερη φάση της καλλιτεχνικής του πορείας. Μέρος αυτής της εργασίας απεκτήθη το 2014 από το Εθνικό Μουσείο Αεροναυπηγικής και Διαστήματος του ιδρύματος Σμιθσόνιαν στην Ουάσιγκτον για τη συλλογή του, ενώ έχει επίσης παρουσιαστεί σε εκθέσεις και διεθνή φεστιβάλ.
Το 2016, ο Αλέξανδρος προσεκλήθη από το ίδρυμα Σμιθσόνιαν, για να συμμετάσχει εκπροσωπόντας την Ελλάδα σε μία νέα φωτογραφική αποστολή με κύρια θεματική την παγκοσμιοποίηση, από την οποία θα προκύψει μία μόνιμη εγκατάσταση με τίτλο “One World Connected”, καθώς και μία έκθεση/Faces of Our Planet που θα ταξιδέψει διεθνώς (2022-2023).
Στις πρόσφατες φωτογραφικές εργασίες του ο Λαμπροβασίλης ασχολείται με τη σχέση λόγου και εικόνας σε επίπεδο γνωσιακών διαδικασιών, με κύριο ενδιαφέρον τον τρόπο που κατασκευάζεται οπτικά μία αφήγηση. Ο μετασχηματισμός της εικόνας σε γλώσσα, και η σχέση μεταξύ των δύο πεδίων αποτελεί το περιεχόμενο της έρευνας με τίτλο “Realities of Information” που διεξάγει από το 2012.
Έργα του έχουν εκτεθεί σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Κίνα, όπως επίσης έχουν λάβει διεθνείς διακρίσεις (Critical Mass, CENTER’s Editor’s Choice Awards, International Photo Awards).
Η εργασία του με τίτλο “Hopes, Dreams & Hard Times” παρουσιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη, παράλληλα με την έκδοση του ομότιτλου καταλόγου από τις εκδόσεις της Εστίας & Μουσείου Μπενάκη (2010).
Ο Α. Λαμπροβασίλης έχει υπάρξει επισκέπτης oμιλητής στο ΝΥU School of Professional Studies, και στο Michigan State University, και είναι μέλος του διεθνούς συμβουλίου του οργανισμού PointB, στη Νέα Υόρκη.
Είναι επίσης επαγγελματίας μουσικός έχοντας σπουδάσει Κρουστά στο Ωδείο Αθηνών.
https://www.lambrovassilis.com/
