1 διά 2 | Φωτογραφική διαλεκτική: Κωστής Αντωνιάδης – Βασίλης Γεροντάκος
Επιμέλεια στήλης: Δήμητρα Κίτσιου
(σε μια ιδέα του Θεόδωρου Στίγκα)
Αυτός που γνωρίζει να γράφει, γνωρίζει προφανώς και να διαβάζει. Όποιος όμως τραβάει φωτογραφίες δεν γνωρίζει αναγκαστικά να τις ερμηνεύει
Vilem Flusser, Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας
Στο photologio «μιλάμε για τη φωτογραφία» και ενδιαφερόμαστε για τον τρόπο ανάγνωσης των εικόνων καθώς και για τον παραγωγικό διάλογο.
Με το σκεπτικό αυτό εγκαινιάζουμε τη νέα στήλη «1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική».
Σκοπός της στήλης είναι να δούμε μέσα από την ανάγνωση μας φωτογραφίας τις σκέψεις των προσκεκλημένων φωτογράφων, την άποψή τους για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, τον τρόπο ανάγνωσής τους, τα συναισθήματα τους και γενικά ό,τι έχουν να πουν για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, να διαπιστώσουμε τις τυχόν συγκλίσεις ή αποκλίσεις και να προάγουμε έτσι τον οπτικό εγγραμματισμό.
Μια φορά τον μήνα δύο φωτογράφοι, που συχνά έχουν και την ιδιότητα του δασκάλου φωτογραφίας, θα προχωρούν, παράλληλα και ανεξάρτητα, στην ανάγνωση μιας φωτογραφίας, που θα τους δίνεται.
Εναρκτήρια φωτογραφία του Larry Sultan, που δόθηκε προς “ανάγνωση” στους Κωστή Αντωνιάδη και Βασίλη Γεροντάκο.
Larry Sultan
| Κωστής Αντωνιάδης | Βασίλης Γεροντάκος |
| Την ξέρω αυτή τη φωτογραφία˙ γνωρίζω την προέλευσή της και έχω διαβάσει σχόλια και σχετικές αναλύσεις. Με άλλα λόγια, κοιτάζω τη φωτογραφία κάτω από το βάρος της γνώσης που έχω γι’ αυτήν και η ανάγνωσή μου πάει ανάποδα: αντί να αντλήσω κάποιο νόημα από τη σκηνοθεσία της, ξεκινώ τώρα από το νόημα (που γνωρίζω) και ερμηνεύω τη σκηνοθεσία του, επιχειρώ δηλαδή να επιβεβαιώσω αυτό που άλλοι έχουν δει και διαβάσει πριν από μένα. Η συγκεκριμένη μάλιστα φωτογραφία αποτελεί μέρος ενός συνόλου και αντλεί το νόημά της από αυτό. Είναι μια μάλλον αδιάφορη φωτογραφία την οποία βρίσκω ενδιαφέρουσα μόνο όταν την τοποθετήσω νοερά μέσα στο οπτικό κείμενο που έχει συντάξει ο Larry Sultan στο «Pictures from Home». Από αυτό παίρνει για παράδειγμα νόημα η σχέση του με τους γονείς του: η μητέρα του τον κοιτάζει και ο πατέρας του τού γυρίζει την πλάτη. Θα μπορούσα να προσθέσω και άλλα, όπως για παράδειγμα τη θλίψη που μου προκαλεί το βαμμένο πρόσωπο της μητέρας και το λεπτό ευθυτενές σώμα που διαγράφεται μέσα από τα καλοκαιρινά του ρούχα˙ ένα σώμα στη φωτογραφία εντοιχισμένο ως ακμαίο λείψανο. Αυτά όμως είναι προσωπικές σκέψεις που διασταυρώνονται με άλλες εικόνες, αναμνήσεις και αφηγήσεις που δεν νομίζω να αφορούν κανέναν άλλο εκτός από μένα. Κι αν δεν μου είχε ζητηθεί να μιλήσω γι’ αυτή τη φωτογραφία δεν θα έλεγα ούτε αυτά που είπα. Οφείλουμε να προστατεύουμε τις φωτογραφίες με τη σιωπή μας αφήνοντας την ανάγνωση ανοικτή σε αυτούς που μετά από μας θα τη διαβάσουν. |
O Larry Sultan στη σειρά φωτογραφιών του pictures from home, συνθέτει ένα πολυεπίπεδο έργο, δημιουργώντας μια τοπιογραφία μνήμης, κυρίως όμως διαμορφώνει μια σύγχρονη γλώσσα ικανή να εκφράσει συναισθήματα, και να μας παρουσιάσει ένα συγκινητικό οικογενειακό πορτρέτο. Στην παραπάνω φωτογραφία του Larry Sultan, η κομψότητα και το στυλ παραδίδονται στο ανέκφραστο νεύμα ενός αδυσώπητου χρόνου. Υπάρχει μια τραχειά ειλικρίνεια στην σκηνή αυτή, όπως και σε πολλές άλλες του φωτογράφου. Η σιωπή μοιάζει με τείχος που χωρίζει το δωμάτιο στα δύο. Από την άλλη πλανάται το φάντασμα των αναμνήσεων, που κάθε τόσο, το ζεύγος ανατρέχει σε αυτές για να επουλώσει τις πληγές του. Η γυναίκα με μια συγκρατημένη εξωστρέφεια, ενώ ο άνδρας εσωστρεφής, κλειστός, μέσα στον πνιγμό των αδιέξοδων ορμών του. Η αντίστηξη του χρώματος δεν αναιρεί την ψυχρότητα του χώρου , αλλά την υπογραμμίζει. Την κάνει συνένοχο σε όλες τις αστοχίες της κοινής τους ζωής. Και η τάξη αυτή στον χώρο μοιάζει ύποπτη, όσο και αν ο φωτογράφος προσπαθεί και αυτός συγκρατημένα να την υποβαθμίσει, μένει κραταιά, πανίσχυρη λες και σε αυτήν οφείλεται ο σφυγμός του κόσμου. Παρόλα αυτά και ενώ κυριαρχεί μια αποστασιοποίηση που φτάνει στα όρια της σκληρότητας, συγχρόνως ολισθαίνει με έναν παράξενο τρόπο η εικόνα σε μία τρυφερότητα. Μας οδηγεί σε μία απότομη ολισθηρή πλαγιά που επιβάλλει στον έναν να κρατάει το χέρι του άλλου. Πράγμα που μου φέρνει στο μυαλό τα λόγια του Γιάννη Βαρβέρη Άμα πεθάνω Πως θα ζήσω Χωρίς εσένα; |
Kωστής Aντωνιάδης
O Kωστής Aντωνιάδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949.
Σπούδασε Φυσική στο Aριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και φωτογραφία στο Institut Francais de la Photographie στο Παρίσι.
Είναι ιδρυτικό μέλος του Φωτογραφικού Κέντρου Αθηνών (1979-2004).
Από το 1985 είχε θέση καθηγητή στο Τμήμα Φωτογραφίας και Οπτικοακουστικών Τεχνών στo Τ.Ε.Ι. Αθήνας.
Έχει πραγματοποιήσει πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές και εθνικές συλλογές.
Θεωρητικά και κριτικά κείμενά του για τη φωτογραφία δημοσιεύονται από το 1979 σε εικαστικά και φωτογραφικά περιοδικά.
Έχει οργανώσει και επιμεληθεί πολυάριθμες εκθέσεις φωτογραφίας Ελλήνων και ξένων φωτογράφων Το 2003 ανέλαβε τη διεύθυνση του Μουσείου Φωτογραφίας στη Θεσσαλονίκη και από το 2006 εργάζεται ως ανεξάρτητος επιμελητής εκθέσεων.
Σχετικές Εκδόσεις:
Κωστής Αντωνιάδης «Χρησιμοποιημένες φωτογραφίες 1985-2013», 2013 εκδόσεις Μουσείο Μπενάκη
Κωστής Αντωνιάδης «Λανθάνουσα Εικόνα», 2014 εκδόσεις Ελληνικό Κέντρο Φωτογραφίας
http://www.costisantoniadis.eu/el
Βασίλης Γεροντάκος
Ο Βασίλης Γεροντάκος γεννήθηκε στην Αθήνα όπου ζει και εργάζεται.
Σπούδασε φλάουτο στο Αthenaeum ωδείο, μαθηματικά και αστρονομία στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και φωτογραφία στον Φωτογραφικό Κύκλο.
Στο ραδιόφωνο δούλεψε σαν παραγωγός και συνέθεσε μουσική σε θεατρικές παραστάσεις.
Έχει λάβει μέρος σε ομαδικές και ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει εκδώσει ένα βιβλίο με τίτλο ”Φωτογραφίες”.
Διδάσκει φωτογραφία στην Αθήνα όπου ζει μόνιμα.
Συνιδρυτής της γκαλερί Luminous Eye.
https://vassilisgerontakos.com/
