Gianni Berengo Gardin – Ο Bresson της Ιταλίας (;)
Gianni Berengo Gardin
Αναμφίβολα ο πιο σημαντικός φωτογράφος στην Ιταλία στο τελευταίο μέρος του 20ού αιώνα. Περισσότερα από πενήντα χρόνια ο Gianni Berengo Gardin φωτογραφίζει με την ταπεινότητα και το πάθος ενός μεγάλου τεχνίτη.
Ο Gianni Berengo Gardin (γεννημένος το 1930) είναι ένας Ιταλός φωτογράφος που έχει επικεντρωθεί στο ρεπορτάζ αλλά η καριέρα του ως φωτογράφου περιλαμβάνει εικονογράφηση και διαφήμιση βιβλίων.
Γεννημένος στη Santa Margherita Ligure στις 10 Οκτωβρίου 1930, ο Berengo Gardin έζησε στην Ελβετία, τη Ρώμη, το Παρίσι και τη Βενετία πριν ξεκινήσει ως ερασιτέχνης φωτογράφος το 1954. Ως φωτογράφος, ήταν αυτοδίδακτος, όμως έμαθε φωτογραφία τα δύο χρόνια που πέρασε στο Παρίσι δουλεύοντας με άλλους φωτογράφους.
Gianni Berengo Gardin
Το 1954, οι πρώτες φωτογραφίες του δημοσιεύτηκαν στο Il Mondo. (Το περιοδικό αυτό, που επιμελείτο ο Mario Pannunzio, ήταν ένα περιοδικό, στο οποίο τόσο οι ερασιτέχνες όσο και οι επαγγελματίες υπέβαλαν τη δουλειά τους).
«Επιδίωξε μια φωτογραφική αισθητική και προτιμούσε σκηνές του δρόμου και περίεργες, ειρωνικές ή παράξενες συναντήσεις τόσο στην πόλη όσο και στην εξοχή»… «περισσότερο από το ένα τρίτο των φωτογραφιών που δημοσιεύθηκαν στο Il Mondo ήταν του Berengo Gardin», ισχυρίζεται ο εκδότης του Il Mondo.
Ο Berengo Gardin αργότερα θα δημοσίευε φωτογραφικά δοκίμια στο Domus, Epoca, l’Espresso, Stern, Time, Vogue Italia, , Le Figaro και La Repubblica. Έγινε επαγγελματίας το 1962 και δύο χρόνια αργότερα μετακόμισε στο Μιλάνο, όπου ζει από το 1975. Από το 1966 έως το 1983 ο Berengo Gardin συνεργάστηκε με το Touring Club Italiano, δίνοντας πολλές φωτογραφίες για (ταξιδιωτικά) βιβλία για περιοχές της Ιταλίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών και των πόλεων τους.
Gianni Berengo Gardin
Το 1979 ο Berengo Gardin άρχισε να συνεργάζεται με τον Renzo Piano, φωτογραφίζοντας τη διαδικασία σχεδιασμού των κτιρίων του. Ο Berengo Gardin συνεργάστηκε επίσης με μεγάλες ιταλικές εταιρείες – Alfa Romeo, Fiat, Olivetti και άλλες – δείχνοντας την εργασιακή ζωή των εργαζομένων και όχι τα προϊόντα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Berengo Gardin πέρασε χρόνο ζώντας ανάμεσα στους Ρομά (Ζινγκάρι) της Ιταλίας, ελπίζοντας να δείξει τη ζωή τους από πιο κοντά. Η φωτογραφική εμπειρία τον οδήγησε σε δύο βιβλία με ιδιαίτερη αξία, το La disperata allegria (Φλωρεντία) και το Zingari a Palermo (1994 και 1997 αντίστοιχα).
Ο Berengo Gardin διαθέτει ένα μεγάλο αρχείο, με πάνω από 1,5 εκατομμύρια αρνητικά. Το ίδρυμα FORMA (Fondazione FORMA per la Fotografia), στο Μιλάνο, διαχειρίζεται αυτό το αρχείο, συμπεριλαμβανομένων αρνητικών, εκτυπώσεων, εγγράφων και φωτογραφικών μηχανών. Επίσης φωτογραφικό υλικό βρίσκεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Νέα Υόρκη. Ο Berengo Gardin έχει χαρακτηριστεί για τις επιρροές πάνω του από τους Γάλλους φωτογράφους: Henri Cartier-Bresson, Willy Ronis, Édouard Boubat και Robert Doisneau
Gianni Berengo Gardin – Βαπορέτο, Βενετία, 1960
Η “πιο γνωστή εικόνα της Βενετίας” του Berengo Gardin, που συχνά αναφέρεται ως Vaporetto, Βενετία, 1960. Τραβήχτηκε το 1960, σε βαπορέτο με καθρέφτες-πόρτες, έτσι ώστε οι επιβάτες να παγιδευτούν σε ένα μωσαϊκό αντανακλάσεων. Ταυτόχρονα κοσμικό και εξωτικό, αποτυπώνει το παράδοξο μιας πόλης παγιδευμένης σε υπερβολική αναπαράσταση.
Ο Berengo Gardin περιγράφει πώς προέκυψε: «Ήμουν 30 ετών, ζούσα στο Lido της Βενετίας και κάθε πρωί έπαιρνα το βαπορέτο (το θαλάσσιο λεωφορείο), απέναντι από το σημείο όπου εργαζόμουν στο Σαν Μάρκο. […] Ήταν θέμα καθαράς τύχης, πραγματικά. Έκανα πολλές αρχιτεκτονικές φωτογραφίες και αυτό ήταν ένα αυθόρμητο πλάνο: έβγαλα μόνο μία φωτογραφία. Στο κέντρο υπάρχει μια αντανάκλαση στη γυάλινη πόρτα του βαπορέτο, πίσω από την οποία στέκεται ένας άντρας ντυμένος στα μαύρα. Αν φορούσε λευκά, η φωτογραφία δεν θα λειτουργούσε».
Η φωτογραφία συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο του Berengo Gardin, Venise des saisons (1965).
Ο Henri Cartier-Bresson δήλωσε: «κατατάχθηκε [αυτή η φωτογραφία] μεταξύ των 80 πιο σημαντικών φωτογραφιών που έχουν ληφθεί ποτέ. Η συν-παρουσία ματιών και καρέ μέσα σε ένα πλαίσιο το καθιστά ένα εξαιρετικό μοντάζ διαφορετικών χώρων και ανθρώπινων μορφών στην κάμερα, που θυμίζει τις ψευδαισθήσεις του Velasquez και υποδηλώνει τις πολλαπλές καλλιτεχνικές επιρροές αυτού του φωτογράφου: η γαλλική σχολή (Doisneau, Boubat , Ronis) και η ομάδα Βενετών φωτογράφων που ονομάζεται La Gondola […] και οι ισχυρές ασπρόμαυρες φωτογραφίες του Eugene Smith».
Gianni Berengo Gardin
Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 αυτό το νέο είδος φωτογραφίας ρεπορτάζ, που πρέσβευε και ο Berengo Gardin φάνηκε να συμφιλιώνει το κοινωνικό ντοκιμαντέρ με την υποκειμενική εξερεύνηση του κόσμου από τον φωτογράφο, δίνοντας τέλος στη διαμάχη για τη μορφή και το περιεχόμενο που είχε διχάσει πολλούς μεταπολεμικούς δημιουργούς εικόνων.
Η προσέγγιση του Berengo στη φωτογραφία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι χρησιμοποιεί μόνο ασπρόμαυρo film, καμία ψηφιακή φωτογραφική μηχανή. Aφήνει όλες τις εικόνες του ωμές, ακριβώς, όπως τις τράβηξε. Πιστεύει ότι το να κάνει μια εικόνα πιο ελκυστική στη μετα-παραγωγή την καθιστά τεχνητή. Η δύναμη της φωτογραφίας βρίσκεται στη στενή σύνδεσή της με την πραγματικότητα. Οι τροποποιήσεις μπορούν να την κάνουν πιο όμορφη ή συναρπαστική, αλλά δεν θα είναι πλέον η αλήθεια. Οι εικόνες του είχαν απήχηση. Έδιναν κάτι περισσότερο από απλή πληροφόρηση: Συνέλαβε σουρεαλιστικές στιγμές με ιδιαίτερο και λεπτό χιούμορ. Το έργο του Berengo Gardin, που εκτείνεται από την αρχιτεκτονική, το τοπίο και στη μόδα, έχει συγκεντρωθεί σε 210 φωτογραφικά λευκώματα.
Το καλλιτεχνικό μου μάτι είναι ασπρόμαυρο. Έχω συνηθίσει να βλέπω και να απεικονίζω ασπρόμαυρα και έχω μόνο έναν τρόπο λήψης φωτογραφιών.
Gianni Berengo Gardin
Gianni Berengo Gardin
