Χρήστος Τσέλιος (1927-2022) – Ένας Έλληνας πορτρετίστας

Χρήστος Τσέλιος (1927-2022) – Ένας Έλληνας πορτρετίστας

Το φωτογραφείο του βρίσκετα ακόμη στην οδό Πατησίων 154 στο ύψος της Πλατείας Αμερικής (Σήμερα το έχει ο γιός του). Πάντα περνώ από αυτό το σημείο καθότι μένω στην ευρύτερη περιοχή Πατησίων και Κυψέλης και πάντα θαυμάζω τα εξαιρετικά και καλαίσθητα πορτρέτα του, που εκτίθενται στη βιτρίνα. Στη δεκαετία του ’90 για πολλά χρόνια δέσποζε το πορτρέτο μιας συμμαθήτριας μου (από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου), της Λίλιας Δακτυλίδη. Και θαύμαζα πάντα τον τρόπο που την είχε φωτογραφίσει… Μια κουκλίστικη ομορφιά φερμένη από παλαιότερη εποχή …

Χρήστος Τσέλιος

Ήξερα το όνομα του Χρήστου Τσέλιου. Το έβλεπα στην ταμπέλα του φωτογραφείου, αλλά τότε δεν ήξερα τίποτα γι αυτόν. Δεν ήξερα τίποτα για την ιστορία αυτού του φωτογράφου. Τα χρόνια πέρασαν, όμως έμαθα και θαύμασα περισσότερο τη δουλειά του …

Ο Χρήστος Τσέλιος ειδικεύτηκε κυρίως στο πορτρέτο και από πολλούς θεωρείται ο πιο μεγάλος πορτρετίστας του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα. Έκανε το πορτρέτο της Κατερίνας Χέλμη, όταν ήταν δεκαέξι χρονών, πριν γίνει φοιτήτρια στη δραματική σχολή. Περνούσε τυχαία έξω από το φωτογραφείο του. Εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά της, καθώς ο αέρας ανέμιζε τα ξέπλεκα μαλλιά της.  Κατά τα λεγόμενά του ήταν ένας άγγελος που περπατούσε. Την κάλεσε, μέσω μιας βοηθού του,  μέσα και την τράβηξε δύο πόζες. Και οι δύο βραβεύτηκαν σε διεθνείς εκθέσεις φωτογραφίας. Η πρώτη πήρε το πρώτο χρυσό της Φωτογραφικής Ομοσπονδίας της Ευρώπης. Το γεγονός δεν προβλήθηκε ανάλογα, κυρίως για λόγους επαγγελματικής αντιζηλίας. Για τους επαγγελματικούς του αντίζηλους  έμοιαζε ακατανόητο πώς ένας νέος και άσημος φωτογράφος που κατέβηκε αθόρυβα από τη Μακεδονία στην πρωτεύουσα κατάφερε τέτοια διάκριση σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Αλλά και το Υπουργείο Πολιτισμού δεν έδειξε το ανάλογο ενδιαφέρον γι’ αυτό το μεγάλης σημασίας πολιτιστικό γεγονός. Τα πορτρέτα, επώνυμων και ανώνυμων, που έκανε είναι πάρα πολλά, με πιο χαρακτηριστικό αυτό της Ειρήνης Παπά, την οποία φωτογράφησε στο σπίτι της.

Χρήστος Τσέλιος

Ο  φωτογράφος Χρήστος Τσέλιος γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1927 σ’ ένα χωριό, το  Άνω Γραμματικό,  του νομού Πέλλας. Οι γονείς του και το άμεσο οικογενειακό του περιβάλλον  ήθελαν να τον κάνουν ζωγράφο, γιατί διέβλεψαν σε αυτόν, από πολύ μικρή ηλικία, ανάλογες καλλιτεχνικές τάσεις. Όμως συγκυρίες τον προσανατόλισαν προς την τέχνη της φωτογραφίας. Στα 1947 βρίσκεται κοντά σε έναν φωτογράφο στη Θεσσαλονίκη. Άρχισε δουλειά και μελέτη βιβλίων σχετικών με τη φωτογραφία και σε πέντε μήνες εξελίχτηκε σε επαγγελματία φωτογράφο, με υψηλή ειδίκευση στο  ρετουσάρισμα (retouche). Αυτό τον έκανε, αν και νέο, περιζήτητο στη Θεσσαλονίκη. Η προσωπική του προσπάθεια ήταν πολύ μεγάλη. Είχε έφεση στις ξένες γλώσσες που διαρκώς μελετούσε και αυτό του έδινε τη δυνατότητα να παρακολουθεί τη σχετική με την τέχνη της φωτογραφίας  βιβλιογραφία, ελληνική και ξένη. Ό,τι κυκλοφορούσε σχετικά με τη φωτογραφία το μελετούσε.

Στην Αθήνα κατέβηκε  το 1951, τα Χριστούγεννα. Ένας φωτογράφος από Θεσσαλονίκη άνοιξε φωτογραφείο στην Αθήνα και είχε ανάγκη από  βοηθό. Συνεταιρίστηκε μαζί του ως το Μάρτη του 1952. Ήδη από το 1953 είναι από τα πρώτα μέλη της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας (ΕΦΕ). Μέσα από το φορέα αυτό, τις περισσότερες φορές, θα ξεκινήσει αργότερα τη μεγάλη καλλιτεχνική του δραστηριότητα.

Ως το 1964 εργάστηκε ως φωτογράφος συνεταιρικά στην Αθήνα, ώσπου  άνοιξε το αποκλειστικά δικό του φωτογραφείο, στην Πατησίων 154,  το οποίο υπάρχει και σήμερα και συνεχίζει τη φωτογραφική του τέχνη ο γιος του Γιώργος.

Χρήστος Τσέλιος

Βέβαια το όνομα του Χρήστου Τσέλιου έχει ταυτιστεί με τη δύσκολη τεχνοτροπία  High Key. Πρόκεται για τον φωτισμό υψηλών τόνων (τεχνική φωτισμού στούντιο που έχει ως αποτέλεσμα πολύ διαφορετικές διαθέσεις και αισθητική. Ο φωτισμός υψηλής έντασης μειώνει την αναλογία φωτισμού στη σκηνή, που σημαίνει ότι υπάρχει λιγότερη αντίθεση μεταξύ των πιο σκούρων τόνων και των φωτεινότερων περιοχών). Η φωτογραφία  είναι στο σύνολό της λευκή, υπερτονίζονται δηλαδή  τα λευκά,  αλλά παράλληλα  διακρίνονται  όλες οι λεπτομέρειες. Αυτή η τεχνοτροπία ξεκίνησε από την Αμερική. Ο Χρήστος Τσέλιος που παρακολουθούσε τη διεθνή βιβλιογραφία και την εξέλιξη της φωτογραφικής τέχνης την υιοθέτησε και την εξέλιξε ακόμη περισσότερο και ίσως έχει καταχωριστεί ο πιο επιτυχημένος Έλληνας χρήστης αυτής της μεθόδου.

Ο Χρήστος Τσέλιος πίστευε ότι η πιο σημαντική ιδιότητα της φωτογραφίας είναι η μεταμόρφωση του κοινότυπου. Με αφορμή αντικείμενα της καθημερινότητας μας έδωσε φωτογραφικά έργα ύψιστης καλλιτεχνικής αξίας. Αυτό φαίνεται στα έργα του: ‘’Φτερό’’, ‘’Λαχανάκι Βρυξελών’’, ‘’Το ψαλίδι του Γιώργου ’’, ‘’Το καπέλο του πατέρα ’’, ‘’ Το κλειδί’’ και άλλα. Συχνά ο καλλιτέχνης Χρήστος Τσέλιος πειραματίστηκε και με το γυμνό. Κύρια χαρακτηριστικά η αφαιρετική προσέγγιση, τα στοιχεία κυβισμού, που αποτελούν πρωτοπορία για τα ελληνικά δεδομένα. Αυτά τα χαρακτηριστικά τα επισημαίνει κάποιος στα έργα   του ‘’Γυμνό’’ και  ‘’Γυμνά πόδια νεαρής γυναίκας’’.  Ο πηγαίος αυθορμητισμός και η στιγμιαία έμπνευση ενός δημιουργού είναι η καλύτερη συνταγή για μεγάλα έργα. Απόδειξη το έργο του Χ. Τσέλιου ‘’Λίλη, πορτρέτο γυναίκας με εφημερίδα’’. Μία  κοπέλα που πήγε να φωτογραφηθεί έχοντας τα καλά της παπούτσια τυλιγμένα σε εφημέρίδα, στάθηκε η αφορμή για το πολυβραβευμένο αυτό έργο του!

Χρήστος Τσέλιος

Ο  Χρήστος Τσέλιος (Chris G. Tselios, E.F.I.A.P., Hon. P.C.B., O.G.Ph.,Hon.A.F.B) συμμετείχε σε πολλές εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η πρώτη διεθνής διάκρισή του είναι το χάλκινο μετάλλιο στι φωτογραφική έκθεση της Μόσχας το 1957 (Το 1961 στη Μόσχα πήρε και το χρυσό βραβείο). Η πρώτη όμως πιο σημαντική βράβευση του Χρήστου Τσέλιου στο χώρο της καλλιτεχνικής φωτογραφίας έγινε το 1958. Επρόκειτο για το χρυσό μετάλλιο της FIAP (Federation Internationale des Artes Photographiques). Τα επόμενα χρόνια οι επιτυχίες υπό μορφή βραβεύσεων των φωτογραφιών του ακολουθούν η μια την άλλη και οι τιμές αλλεπάλληλες.

Πληροφορίες και φωτογραφίες αντλήθηκαν από το άρθρο του Τάκη Γκαλαΐτση:https://faretra.info/2018/03/10/christos-tselios-o-megalos-portretistas-tou-fotografikou-fakou-grafei-o-takis-gkala%CE%90tsis/?fbclid=IwAR1OMvRWIx01nOdYlTdDEH45qcY-K_cHi5lobULhW3HloSCima4b_UhOPr8 και από το: https://www.photo.gr/fotografoi/christos-tselios/

Χρήστος Τσέλιος


Τιμητικές Διακρίσεις του καλλιτέχνη Φωτογράφου Χρήστου Τσέλιου
1957
Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Μόσχας.
1958
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Βερολίνου (12-27/4)
Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Αμβέρσας (22-27/9)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Μπορντό (15/12)
1959
Χάλκινη πλακέτα στο φωτογραφικό γκραν-πρι του Μπορντό
Χάλκινο μετάλλιο και έκθεση προς τιμήν του στη φωτογραφική έκθεση του Μιλάνου
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Αλικάντε (Ισπανία- Φεβρουάριος)
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Μυλούζ (Γαλλία 21/3- 5/4)
Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Μαντ ντε Ζουλιέ (Γαλλία 25/4-18/5)
Έκθεση προς τιμήν του στη Βαρκελώνη (18-27/6)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Λα Κορούνια (1-22/9)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Γάνδης (25/10)
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Άμστερνταμ (17/10- 1/11) »
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Μπορντό (3/11)
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Βουκουρεστίου (Νοέμβριος – Δεκέμβριος)
Έπαινος από την τότε Ηλεκτρική Εταιρεία για τη συμμετοχή του στον διαγωνισμό με θέμα ‘‘Αθήνα τη νύχτα’’.
1960
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Λισσαβόνας
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Ρίο ντε Τζανέιρο (Οκτώβριος)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Κονιάκ (Γαλλία 20/2- 6/3)
Τιμητικό δίπλωμα από την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία (8/4)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Μπουένος Άιρες (Σεπτέμβριος)
Μέλος της Αμερικανικής Φωτογραφικής Εταιρείας (1/10)
Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Χονγκ- Κονγκ (3-8/10)
1961
Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Άμστερνταμ
Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Μόσχας
Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Χονγκ – Κονγκ
Αργυρό κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση της Ταϊλάνδης
Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Παρισιού (Μάρτιος)
Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Μιλάνο
Αφιέρωμα στο ολλανδικό περιοδικό “Focus” (14/3)
Αφιέρωμα στο περιοδικό ΡΗΟΤΟΑRT” του Χονγκ- Κονγκ (Μάιος)
Αφιέρωμα στο αμερικανικό περιοδικό ‘‘ΡΗΟΤΟΜΑΧΙΜΑ’’ (Ιούλιος)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Τορίνο (28/4-15/6)
Δεύτερο βραβείο στη φωτογραφική έκθεση της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας (2/5)
Χάλκινο κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση της Σιγκαπούρης(6-14/5)
Τιμητικό δίπλωμα από την ΡΗΟΤΟΕURΟΡ (Ιούνιος)
Χάλκινο μετάλλιο και τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Νέας Ζηλανδίας (9-16/9)
Έκθεση προς τιμήν του στη Λιμόζ (Γαλλία 14-29/10)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Γάνδης (Οκτώβριος)
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Βουκουρεστίου (Νοέμβριος – Δεκέμβριος)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Λιντς (Αυστρία 4/11- 10/12)
1962
Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση Φινλανδίας
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Βουκουρεστίου
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση των Βερσαλλιών
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Γερμανίας
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Ναντ (Φεβρουάριος)
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Παρισιού (Μάρτιος)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Αλικάντε Ισπανία (Μάρτιος)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Ντε Σάντος Βραζιλία (Ιούλιος)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Χονγκ- Κονγκ (8-14/10)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Βόρνεο (17-25/11)
Φωτογραφίες του συμπεριλήφθηκαν στον κατάλογο που εκδόθηκε για τα 40 χρόνια της Ολλανδικής Φωτογραφικής Ένωσης στην κατηγορία των 10 καλυτέρων Ευρωπαίων φωτογράφων
1963
Αργυρό κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση του Χονγκ- Κονγκ
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Ταϊλάνδης
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Μέιτλαντ (Αυστραλία)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Πακιστάν και έργο του ήταν εξώφυλλο στον κατάλογο που εκδόθηκε για την έκθεση
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Ρότσεστερ (ΗΠΑ Μάρτιος)
Αργυρό κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση της Σιγκαπούρης (4-12/5)
Αργυρή πλακέτα στη φωτογραφική έκθεση της Πορτογαλίας (Ιούνιος)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Μπαγκόγκ (9-24/11)
Ανάρτηση έργου στο Μουσείο της Φωτογραφίας στη Βραζιλία (Δεκέμβριος)
1964
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Αγγλίας
Αργυρό κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση της Σιγκαπούρης
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Μέιτλαντ (17-22/2)
Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Κίνας (10-23/3)
Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Κόρτριζ  Ολλανδία (28/3-12/4)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Περιζό (Γαλλία 3-17/5)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Σίδνεϊ (31/7-12/8)
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Μπερνέ (Γαλλία 17- 27/9)
Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Χονγκ- Κονγκ (1-7/12)
Εξώφυλλο στο περιοδικό “Ταχυδρόμος” (Σεπτέμβριος)
Βιογραφικό του σημείωμα συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο της έκθεσης “Βienale” που έγινε στη Λισσαβόνα
1965
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Ρεμς (Γαλλία)
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Εβόρα (Πορτογαλία Οκτώβριος)
1966
Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Μπαγκόγκ (2-9/7)
1967
Χάλκινο κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση της Σιγκαπούρης (7-12/5)
1968
Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Μπορντό (10/10-10/11). Ο κατάλογος που εκδόθηκε για την έκθεση του Μπορντό αφιερώθηκε στον καλλιτέχνη
Αφιέρωμα στον κατάλογο που εκδόθηκε στο Χονγκ – Κονγκ για διεθνώς αναγνωρισμένους φωτογράφους (Αύγουστος)
Αφιέρωμα στο τεύχος Νοεμβρίου του γερμανικού περιοδικού ‘‘FΟΤΟΡRISΜΑ’’
1973
Αργυρό κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση του Βουκουρεστίου (Νοέμβριος – Δεκέμβριος)
1981
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Περιζό (Γαλλία Νοέμβριος)
1982
Αφιέρωμα στο αγγλικό περιοδικό ‘‘ΡΟRTRΑΙΤ ΡΗΟΤΟGRAΡΗΥ” του Jonh Wade της FΟCAL PRESS
1983
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Παρισιού (15-22/10)
1985
Εξώφυλλο στο περιοδικό ‘‘Σκέψη και Τέχνη’’ (Φεβρουάριος)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Κόρδοβα (25/11-1/12)
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας (Νοέμβριος)
1986
Τιμητικό δίπλωμα από την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία για τη συμμετοχή του στην έκθεση Ελλήνων φωτογράφων με βραβευμένα έργα
Έπαινος για τη συμμετοχή του στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Τουριστικής Φωτογραφίας του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (24/4)
1989
Τιμητικό δίπλωμα από την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία για την πολυετή προσφορά του στον χώρο
1990
Τιμητικό δίπλωμα από τη σουηδική εταιρεία ΗΑSSELBLAD κατά τη διάρκεια της έκθεσης ΡΗΟΤΟΚΙΝΑ στη γερμανική πόλη Κολονία (Σεπτέμβριος)
1993
Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Φράιμπουργκ (20-25/7)
1995
Πολυσέλιδο αφιέρωμα στο μηνιαίο περιοδικό “Φωτογράφος” (Νοέμβριος)
1996
Έπαινος στον 1° Μεγάλο Διαγωνισμό Φωτογραφίας που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Ελλήνων Κατασκευαστών & Αντιπροσώπων Φωτογραφικών Ειδών (Σ.Ε.Κ.Α.Φ.)
1997
Απονομή αναμνηστικής πλακέτας από τον ΣΕΚΑΦ κατά τη διάρκεια της έκθεσης ΡΗΟΤΟVISION για την προσφορά του στον χώρο
1999
Τιμητικό δίπλωμα από την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία για τη συμμετοχή του στο 1° Διεθνές Φεστιβάλ Καλλιτεχνών Φωτογράφων.