Τάσος Κουτσιαύτης: “Στην καλλιτεχνική φωτογραφία ανοίγεις διάλογο με τη ζωή”
«Η φωτογραφία είναι ένας τρόπος να ασχοληθεί κανείς με την τέχνη, αλλά, όσο κι αν φαίνεται απλό και εύκολο, καθώς το πάτημα ενός κουμπιού και μόνο είναι αρκετό, δεν είναι. Η κάθε μορφή τέχνης περιγράφει, μεταμορφώνει -ή και παραμορφώνει- τον έξω κόσμο μοναδικά. Με διαφορετικό τρόπο το καταφέρνει η ζωγραφική, με διαφορετικό η ποίηση και με διαφορετικό η φωτογραφία. Η τελευταία είναι η αποτύπωση της πραγματικότητας ή και η δημιουργία μιας άλλης, πίσω από την οποία υπάρχει ο φωτογράφος και η προσωπική του ματιά σε σχέση με το αντικείμενο που βρίσκεται μπροστά του». Αυτά τα λόγια του φωτογράφου Τάσου Κουτσιαύτη, μου έδωσαν αφορμή να τον ρωτήσω γι’ αυτόν τον συγκεκριμένο «τρόπο να ασχοληθεί κανείς με την τέχνη»…
Στις «Διαδρομές» σου με το project «Common routes», όπου συμμετέχεις, το ενδιαφέρον συνίσταται στη συνάντηση διαφορετικών ανθρώπων με κοινό γνώμονα τη φωτογραφία. Άραγε μέσα στις φωτογραφίες καταφέρνουν να αποτυπωθούν τελικά τα κοινά στοιχεία των ανθρώπων, αλλά και τα διαφορετικά επίσης; Το κάνει αυτό η φωτογραφία από μόνη της;
Αρχικά θα ήθελα να αναφερθώ στις «Διαδρομές». Οι Διαδρομές δημιουργήθηκαν μέσα κυρίως από την ανάγκη ενός πόλου έκφρασης και διδασκαλίας για όποιον ενδιαφέρεται σε πρώτη φάση να διδαχθεί τις βασικές αξίες της φωτογραφίας και σε δεύτερο χρόνο να αποτελέσει για τον ίδιο ένα μέσο έκφρασης. Μέσα από την συγκεκριμένη διαδικασία γεννήθηκε και η ιδέα του Common Routes project. Η ομάδα απαρτίζεται από έμπειρους φωτογράφους που αγαπούν το ταξίδι/οδοιπορικό, την φωτογραφία και δείχνουν ιδιαίτερη ευαισθησία σε κοινές διαδρομές, κοινά συναισθήματα και προβληματισμούς ανθρώπων που, αν και ζουν σε διαφορετικούς τόπους, παρουσιάζουν ομοιότητες. Ομοιότητες που έχουν να κάνουν με την ανθρώπινη φύση μας και όχι με δημογραφικά στοιχεία.
Αυτός είναι και ο φωτογραφικός μας στόχος, που έχει σαν αφετηρία του σε πρώτη φάση τα Βαλκάνια. Η ομάδα ξεκίνησε την δράση της το 2015 από την Τουρκία, το οδοιπορικό συνεχίστηκε στη Σερβία και Βοσνία Ερζεγοβίνη, ύστερα στη Ρουμανία και θα ολοκληρωθεί σε περίπου τρία χρόνια από σήμερα. Εκθέσεις των οδοιπορικών μας έχουν ήδη φιλοξενηθεί στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης και στην Καλών Τεχνών της Αθήνας.
Όσον αναφορά την ερώτησή σου, η φωτογραφία κατά τη γνώμη μου μπορεί να αναδείξει κάποια κοινά στοιχεία των ανθρώπων, καθώς και να μας φανερώσει τις αντιθέσεις τους με οπτικά και φωτογραφικά μέσα. Αυτή, εξάλλου, είναι και η δύναμή της.
Για να πετύχει κάποιος αυτή την ανάγνωση διαφορετικών πραγμάτων και να καταφέρει τη σύγκλισή τους σε κάτι κοινό, πρέπει να είναι ανοικτός σε μυαλό, συναίσθημα, ακόμα και σε θέματα τεχνικής. Ανοικτός σε πολλά δηλαδή…
Το να προσπαθήσεις να συνδέσεις διαφορετικά κι ετερόκλητα στοιχεία, παρουσιάζοντάς τα σαν κάτι ενιαίο, σίγουρα δεν είναι εύκολο και απαιτεί, κατά τη γνώμη μου, γνώση κι εμπειρία. Από κει και πέρα, αν είσαι ανοιχτός σε πολλά πράγματα, μπορείς να καταφέρεις πολλά – και όχι μόνο σε φωτογραφικό επίπεδο.
Έχει ειπωθεί πως οι φωτογραφίες λένε τη μισή αλήθεια. Πρέπει οι άνθρωποι να πιστεύουν τις φωτογραφίες που βλέπουν ή – όπως προσωπικά πιστεύω – να πιστεύουν αυτό που νιώθουν όταν τις βλέπουν;
Η φωτογραφική ρήση που ενστερνίζομαι απόλυτα ανήκει στον David Alan Harvey: “Don’t shoot what it looks like. Shoot what it feels like”. Οι φωτογραφίες λένε την αλήθεια του φωτογράφου, όμως πρέπει κανείς να αφήνει τις αισθήσεις να τον πάνε βαθύτερα. Είναι κάτι πιο εσωτερικό, κάτι που πηγάζει από μέσα μας.
“I am a professional photographer by trade and an amateur photographer by vocation” είπε οElliot Erwitt… Ασχολείσαι με επιτυχία με την επαγγελματική φωτογραφία. Σκέφτομαι πως, η εμπειρία σου εκεί ίσως σε βοηθά να αναπτύξεις περισσότερο τις καλλιτεχνικές σου αναζητήσεις, μια εξελικτική διαδικασία δηλαδή. Πώς το βιώνεις ο ίδιος;
Αρχικά θα ήθελα να αναφέρω ότι ο Elliot Erwitt είναι ένας από τους αγαπημένους μου φωτογράφους. Όταν έχεις να κάνεις με την επαγγελματική και την καλλιτεχνική φωτογραφία, τα πράγματα δυσκολεύουν λίγο. Αυτό γιατί σαν επαγγελματίας θα πρέπει να παραδώσεις κάτι που σου έχει ανατεθεί, τα πράγματα δηλαδή γίνονται πολύ συγκεκριμένα, χρησιμοποιώντας περισσότερο την τεχνική και τους κανόνες. Στην καλλιτεχνική φωτογραφία τα πράγματα αλλάζουν, καθώς έχεις ανοίξει διάλογο με τα πράγματα και τη ζωή, κάτι που αποτελεί τροφή για σκέψη και δημιουργία. Σε αυτή την περίπτωση περνάς στην αντίπερα όχθη και αφήνεις τον εαυτό σου απελευθερωμένο από κανόνες και «πρέπει».
Σαν επαγγελματίας λογικά χρησιμοποιείς την έγχρωμη φωτογραφία πιο συχνά. Πιστεύεις ότι έχει μεγαλύτερη σχέση με την αλήθεια το έγχρωμο;
Στην επαγγελματική μου καριέρα χρησιμοποιώ περισσότερο το χρώμα από το ασπρόμαυρο. Δεν ξέρω αν είναι θέμα αλήθειας ή όχι, πάντως θεωρώ το χρώμα πιο δύσκολο από το ασπρόμαυρο, καθώς έχεις ένα επιπλέον στοιχείο που πρέπει να διαχειριστείς. Στο ασπρόμαυρο στην πραγματικότητα αφαιρείς ένα στοιχείο και ουσιαστικά ο θεατής αναζητά άλλες φωτογραφικές αξίες. Όσον αναφορά τις προσωπικές μου αναζητήσεις, είμαι ανοιχτός σε όλα και χρησιμοποιώ χρώμα και ασπρόμαυρο. Η ουσία είναι να βρίσκεσαι κάθε φορά «μέσα» στο σώμα της φωτογραφίας.
Πιστεύεις ότι, όσο και να φωτογραφίσουμε ένα θέμα, πάντα θα υπάρχουν μέσα του πράγματα που μας έχουν ξεφύγει; Πρέπει δηλαδή να έχουμε τις προτεραιότητές μας;
Σίγουρα κάθε πράγμα που φωτογραφίζουμε έχει πάρα πολλές φωτογραφικές εκδοχές. Κάθε φωτογράφος βάζει τις δικές του προτεραιότητες και αποδίδει το θέμα με τη δική του εκδοχή. Το θέμα είναι να βρίσκεις κάθε φορά αυτό που σε εκφράζει.
Ποια είναι η δικιά σου προτεραιότητα;
Προτεραιότητά μου είναι να απολαμβάνω τη φωτογραφική διαδικασία, χωρίς να γίνομαι στερεοτυπικός και προβλέψιμος. Όταν βλέπεις τη δουλειά σου και αισθάνεσαι καλά, τότε βρίσκεσαι σε καλό δρόμο…
Άραγε χρειάζεται η φωτογραφία – και κυρίως όπου υπάρχει σαν θέμα το ταξίδι – πληροφορίες και εξηγήσεις να τη συνοδεύουν;
Στις φωτογραφίες μου προτιμώ να μη βάζω λεζάντες, ούτε να κατευθύνω τη σκέψη του θεατή με μακροσκελείς επεξηγήσεις. Κατά τη γνώμη μου, το μόνο που καταφέρνουν είναι να βάζουν όρια στην ανάγνωση. Όταν το κάνεις αυτό, ωθείς τον θεατή σε έναν συγκεκριμένο δρόμο και δεν του αφήνεις ανοιχτούς ορίζοντες και πολλαπλές αναγνώσεις, που είναι και το ζητούμενο.
Τι είναι αυτό που ζητάς από την φωτογραφία;
Βιώνω τη φωτογραφία με τρόπο πολύ προσωπικό, σαν μια διέξοδο από τη ρουτίνα και την καθημερινότητα που ζω και αυτή με ανταμείβει και μου δίνει χαρά! Από τη φωτογραφία ζητώ να συνεχίσει να με συγκινεί και να με «ταξιδεύει».
«Φωτογραφία για μένα δεν είναι τι κοιτάς, είναι τι αισθάνεσαι. Εάν δεν μπορείς να αισθανθείς αυτό που κοιτάς, τότε δεν πρόκειται ποτέ να καταλάβουν και οι άλλοι τι αισθάνεσαι όταν βλέπουν την φωτογραφία σου» (DonMcCullin).
Εύχομαι να συνεχίσεις αυτό το ταξίδι που κάνεις… με την καρδιά.
Info:
Ο Τάσος Κουτσιαύτης Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει και εργάζεται. Σπούδασε Μηχανολόγος Μηχανικός στην Πάτρα. Η ενασχόληση του με την φωτογραφία ξεκίνησε το 2013 σαν ένα μέσο καταγραφής του τοπίου και στη συνέχεια επεκτάθηκε σε άλλους τομείς όπως φωτογραφία δρόμου, ταξιδιωτική φωτογραφία κ.α. . Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια καλλιτεχνικής φωτογραφίας με τον Βασίλη Γεροντάκο και στις Διαδρομές με τον Γιώργο Ασημακόπουλο. Δουλειά του έχει εκτεθεί και δημοσιευθεί σε εκθέσεις φωτογραφίας, βιβλία καθώς και στο διαδίκτυο σε Ελλάδα και εξωτερικό. Το 2017 κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Athens photo Marathon στην κατηγορία “Memory collector”. Τον τελευταίο καιρό φωτογραφίζει διάφορα προσωπικά Project και συμμετέχει στην Φωτογραφική ομάδα Common Routes όπου ταξιδεύει και φωτογραφίζει στην περιοχή των Βαλκανίων.
“Βιώνω τη φωτογραφία με τρόπο πολύ προσωπικό, σαν μια διέξοδο από τη ρουτίνα και την καθημερινότητα που ζω. Με τη φωτογραφία ανακαλύπτω συνέχεια νέα κομμάτια του εαυτού μου, πράγματα που δεν είχα ποτέ φανταστεί!”
Social
https://www.facebook.com/tasoskphotographer
https://www.facebook.com/tasos.koutsiaftis
https://www.instagram.com/tas_k_d/
