Πέτρος Κοτζαμπάσης: “Πιστεύω ότι οι φωτογραφίες είναι μέσα μας, σε μια νεφελώδη κατάσταση και περιμένουν ένα εξωτερικό ερέθισμα για να σχηματοποιηθούν στην τελική τους μορφή”
“Φωτογραφίζω για να δημιουργήσω ένα κόσμο δικό μου”
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Οι φωτογραφίες σας είναι μαγικές στιγμές δρόμου, απολύτως κοντά σε αυτό, που και εγώ θεωρώ ωραία εικόνα. Αναρωτιέμαι όμως όταν τις κοιτώ αν ο φωτογράφος χρησιμοποιεί την πραγματικότητα ή μήπως προσπαθεί να την συναντήσει;
Η πραγματικότητα είναι συνεχώς παρούσα οπότε δεν χρειάζεται καμία προσπάθεια να την συναντήσεις, αυτό που πρέπει να κάνει ο φωτογράφος είναι να την χρησιμοποιήσει για να δημιουργήσει αυτό που υπάρχει μέσα του. Δεν χρειάζεται να ταξιδέψεις σε μακρινά μέρη για να συναντήσεις ενδιαφέροντα γεγονότα. Όπου και αν βρίσκεσαι, όσο βαρετή και αν είναι η καθημερινότητά σου, μπορεί να σου προσφέρει θέματα για τις φωτογραφίες σου, αρκεί να μπορείς να βλέπεις γύρω σου.
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Θεωρώ πως το περιβάλλον γύρω μας είναι συχνά απερίγραπτο. Είναι αυτό το χάος η γοητεία της φωτογραφίας στο δρόμο – και δεν εννοώ την φωτογραφία δρόμου.
Ο Φωτογράφος είναι κομμάτι του κόσμου μέσα στον οποίο ζει και εργάζεται. Συνήθως η ρουτίνα της καθημερινότητας μας κάνει να γινόμαστε τόσο αδιάφοροι που τίποτα δεν μας αγγίζει. Όλα μας φαίνονται γνώριμα. Κοιτάμε γύρω μας αλλά δεν βλέπουμε. Έρχεται όμως μια στιγμή που από κάτι ασήμαντο, σαν από Θεία φώτιση τα πάντα ξεκαθαρίζουν στα μάτια μας και ο «τοίχος»που χωρίζει την πραγματικότητα από την ποίηση γίνεται λεπτός και διάφανος και τότεμπορούμε να δούμεπέρα από την συμπαγήπραγματικότητακαι να δημιουργήσουμε ένα κόσμο μοναδικό, απόλυτα δικό μας. Αυτές οι σπάνιες στιγμές είναι η γοητεία της φωτογραφίας.
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Ο φωτογράφος σκέφτεται και κατόπιν προχωράει στη φωτογράφιση, ή το κάνει αυτό ενστικτωδώς ψάχνοντας την «ικανοποίηση»;
Πιστεύω ότι οι φωτογραφίες είναι μέσα μας, σε μια νεφελώδη κατάσταση και περιμένουν ένα εξωτερικό ερέθισμα για να σχηματοποιηθούν στην τελική τους μορφή. Όπως το παιχνίδι στα περιοδικά με σταυρόλεξα που έχει αριθμημένες τελείες που όταν τις ενώνεις ακολουθώντας τα νούμερα εμφανιζόταν ολοκληρωμένη η ζωγραφιά. Μάλλον ενεργούμε ενστικτωδώς και όταν υπάρξει το κατάλληλο ερέθισμα, οι «τελίτσες» μπαίνουν στην σειρά. Βέβαια, απαραίτητη προυπόθεση είναι να έχουμε φροντίσει να τροφοδοτούμε το υποσυνείδητο μας με «τελείες» και αυτό είναι εφικτό με μελέτη και γενική καλλιέργεια του φωτογράφου.
Θεωρείτε ότι η φωτογραφία οφείλει να συνεχίζει να ζεί και μετά το κλικ του δημιουργού της μέσα από τις ερμηνείες που προσφέρει; Οι εικόνες έχουν μια δική τους ύπαρξη τελικά, όπως όλα τα έργα τέχνης;
Μια καλλιτεχνική φωτογραφία παραμένει πάντα ανοιχτή σε πολλές αναγνώσεις και ερμηνείες. Αν αυτό δεν συμβαίνει τότε μιλάμε για «μήνυμα» και αυτό είναι ζητούμενο σε άλλου είδους φωτογραφία. Μόνο στην εφαρμοσμένη φωτογραφία (ρεπορτάζ, μόδα κ.ά.) η ερμηνεία είναι μονοσήμαντη και συγκεκριμένη. Η καλλιτεχνική φωτογραφία μετά το κλικ αυτονομείται από τον φωτογράφο και ο κάθε θεατής μπορεί να έχει την δική του ανάγνωση ανάλογα με την προσωπικότητα του και το πνεύμα του που τις περισσότερες φορές είναι και πολύ μακριά από τις σκέψεις του φωτογράφου. Άλλωστε αυτό είναι και το μεγαλείο της τέχνης.
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Πού μπορούν να ζήσουν οι φωτογραφίες για πάντα; Σε ένα βιβλίο, σε να μουσείο, ή ίσως αυτό δεν αφορά τον φωτογράφο;
Δεν πιστεύω ότι οι φωτογραφίες μπορούν να ζήσουν για πάντα. Σίγουρα το να υπάρχει κάποια φωτογραφία σε ένα βιβλίο ή να είναι αναρτημένη σε ένα μουσείο θα της δώσει διάρκεια ζωής, αλλά αυτό νομίζω ότι δεν ενδιαφέρει (ή δεν θα έπρεπε να ενδιαφέρει) τον φωτογράφο. Το μόνο πράγμα που τον ενδιαφέρει (ή θα έπρεπε να τον ενδιαφέρει ) είναι το πώς θα καταφέρει να δημιουργήσει ένα νέο κόσμο δικό του, απόλυτα προσωπικό. Ένα κόσμο που αν δεν υπήρχε, δεν θα υπήρχε κι εκείνος. Αυτό είναι το μεγαλείο που μεταμορφώνει έναν καθημερινό άνθρωπο σε Δημιουργό και αυτό πιστεύω ότι είναι το μόνο που ενδιαφέρει (ή θα έπρεπε να ενδιαφέρει) ένα φωτογράφο. Αν ο σκοπός του είναι να υπάρχει η φωτογραφία του σε ένα μουσείο ή σε ένα βιβλίο τότε δύσκολα μπορεί να γίνει Δημιουργός γιατί όταν φωτογραφίζει θα έχει στην σκέψη του τι θα πρέπει να κάνει για να προσελκύσει το ενδιαφέρον του μουσείου αντί να προσπαθεί να βυθιστεί μέσα στον εαυτό του και να ψάξει να βρει την ρίζα πάνω στην οποία θα χτίσει τον νέο δικό του κόσμο.
Υπάρχουν αποτυπώματα από άλλες τέχνες στη δουλειά σας τη φωτογραφική, και αναφέρομαι σε συνειδητές επιλογές…
Σίγουρα υπάρχουν, ιδιαίτερα σήμερα με τον τεράστιο όγκο πληροφοριών που διακινούνται στο διαδίκτυο, τα ερεθίσματα που δεχόμαστε είναι πάρα πολλά. Για εμένα βέβαια τα σημαντικότερα αποτυπώματα στη φωτογραφική μου δουλειά σχετίζονται με τα βιβλία. Θα έλεγα ότι η λογοτεχνία και η ποίηση αποτελούν τον κύριο παράγοντα που επηρεάζει την φωτογραφική μου ματιά.
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Η πρόθεσή σας, ως φωτογράφος είναι πάντα η ίδια;
Η πρόθεση μου ως φωτογράφος είναι πάντα η ίδια. Είναι μία συνεχής προσπάθεια να ανακαλύψω τον εαυτό μου. Παρά το γεγονός ότι γνωρίζω ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, η διαδικασία και η προσπάθεια με βοηθά να σταθώ μπροστά στα μεγάλα υπαρξιακά προβλήματα και να τα διαχειριστώ έστω και κατ’ ελάχιστον.
Μήπως είναι η εμμονή με τα πράγματα και την πραγματικότητα γύρω μας, που μας οδηγεί να φωτογραφίζουμε;
Για να συνεχίσω από το σημείο που σταμάτησα στην προηγούμενη ερώτηση, ο άνθρωπος έρχεται από το αιώνιο και απόλυτο τίποτα και σε αυτό καταλήγει. Όσο ζει έχει τη δυνατότητα να βλέπει, να παρατηρεί, να ερευνά και να αλληλοεπιδρά με τον κόσμο και την πραγματικότητα. Αυτή η μεγάλη χαρά που προκύπτει από την ίδια μας την ύπαρξη είναι που μας ωθεί να προσπαθήσουμε να ρουφήξουμε την πραγματικότητα και να την μεταπλάσσουμε μέσα από τα δικά μας φίλτρα. Εγώ προσωπικά αυτό επιδιώκω να το πετύχω με την φωτογραφία, άλλος μέσω της ζωγραφικής, της ποίησης ή άλλων μορφών τέχνης.
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Και τι συμβαίνει με την ανθρώπινη παρουσία στις φωτογραφίες;
Για εμένα η παρουσία του ανθρώπου μέσα στις φωτογραφίες είναι πολύ σημαντική. Προσδίδει εύκολα χαρακτήρα στην φωτογραφία γιατί η στάση και η έκφραση είναι στοιχεία που εύκολα αναγνωρίζονται από όλους και αυτό βοηθά στο να αποκτήσει ευκολότερα περιεχόμενο το κάδρο. Κάτι αντίστοιχο νομίζω ισχύει και με τα ζώα. Βέβαια, ακόμα κι αν απουσιάζει το ανθρώπινο στοιχείο από το κάδρο μπορεί να προκύψει εξίσου ενδιαφέρουσα φωτογραφία αλλά τότε απαιτείται διαφορετικός χειρισμός από τον φωτογράφο.
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Πώς γίνεται η διδασκαλία της φωτογραφίας, εννοώ τι θεωρείτε εσείς σημαντικό στη διδασκαλία;
Το σημαντικότερο που μπορεί να διδαχθεί κάποιος που ενδιαφέρεται για την φωτογραφία είναι να μάθει να βλέπει «φωτογραφικά». Τον κόσμο που μας περιβάλει, τον άνθρωπο, τα ζώα, τα κτήρια, θα πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε σαν σχήματα, γραμμές και όγκους που θα πρέπει να τεθούν σε ισορροπία και αλληλεξάρτηση μέσα στο κάδρο ώστε να δώσουμε την ζητούμενη μορφή στο θέμα μας και να αποκτήσει νόημα η φωτογραφία μας.
Υπάρχει κάτι που σας απασχολεί πιο πολύ στην φωτογραφία αυτό τον καιρό;
Με απασχολούν πάρα πολλά πράγματα, πολύ περισσότερα από όσα με απασχολούσαν όταν ξεκίνησα να ασχολούμαι με τη φωτογραφία αλλά νομίζω ότι αυτό ακριβώς αποτελεί και τη δύναμη που με ωθεί να συνεχίσω την προσπάθεια.
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Πού είναι τελικά η Μαγεία, αυτή που ψάχνετε στους καθημερινούς ανθρώπους του δρόμου; Την συναντήσατε κάποια στιγμή;
Όταν καταφέρω, δανειζόμενος την πρώτη ύλη που βρίσκω στον δρόμο, να δώσω ζωή σε ένα κομμάτι χαρτί τότε νιώθω την μαγεία της φωτογραφίας. Οι στιγμές αυτές είναι πολύ σπάνιες αλλά τα αισθήματα είναι ανεπανάληπτα.
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Πέτρος Κοτζαμπάσης
Info:
Γεννήθηκα και ζω σε μια μικρή πόλη της Βορείου Ελλάδος, την Κομοτηνή. Ασχολούμαι με τη φωτογραφία από το 1985 με ένα διάλειμμα 10 ετών.
Το πεδίο δράσης μου είναι ο «δρόμος», δεν αναζητώ σπουδαία γεγονότα, ούτε κάνω ταξίδια για να βρω φωτογραφικά θέματα. Φωτογραφίζω καθημερινά τα «πλούτη» της καθημερινότητας, δεν επιδιώκω παρά τη στιγμή που η αφήγηση γίνεται περιττή με σκοπό να δημιουργήσω ένα νέο σύμπαν, όπου όλα είναι φανερά και όμως κάτι κρύβουν, όχι με σύμβολα αλλά με υπαινιγμούς. Αφετηρία μου είναι η φράση του μεγάλου έλληνα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, «με τις ξόβεργες μπορείς να πιάσεις πουλιά, αλλά δεν μπορείς να πιάσεις το κελαιδιτό τους, γι αυτό χρειάζεται κάτι άλλο…». Το «πρότζεκτ» που δουλεύω είναι ένα και μοναδικό και θα ολοκληρωθεί όταν ολοκληρωθεί και ο βιολογικός κύκλος της ζωής μου, επιζητώντας η φωτογραφία μου να γίνει στον θεατή της, ο μεταφορέας της έντασης που ένιωσα όταν σήκωσα την φωτογραφική μηχανή μου, ανοίγοντας μικρές χαραμάδες στον συμπαγή τοίχο της πραγματικότητας, επιτρέποντάς του να δει πέρα από αυτή και τους νόμους της. Χρησιμοποιώ την πραγματικότητα με σκοπό να δείξω φωτογραφία, υλοποιώντας κάτι που προϋπήρχε μέσα μου και επιστρέφοντας στη ζωή όσα για μια στιγμή της δανείστηκα μεταλλαγμένα κατά τις επιταγές του πνεύματός μου. Ακολουθώντας ακριβώς την αντίθετη πορεία από αυτούς που κάνουν εφαρμοσμένη ή αναμνηστική φωτογραφία που χρησιμοποιούν την φωτογραφία για να δείξουν την πραγματικότητα.
Το 2014 εκδόθηκε το πρώτο μου φωτογραφικό λεύκωμα που έχει τον τίτλο «Εμμονές»
To 2021 το «THE ETERNAL BREATH OF THE OPEN SEA»
https://www.facebook.com/profile.php?id=100000871275438
