Δημήτρης Λαμπρίδης: “Ελπίζω η δουλειά μου να αρέσει στη μελλοντική μου ψυχαναλύτρια”
Ο Δημήτρης Λαμπρίδης εργάζεται στο Λονδίνο από το 2013, σαν διευθυντής φωτογραφίας στη βιομηχανία κινηματογράφου, και παράλληλα δημιουργεί φωτογραφικά project. Από την αρχή είχα την επιθυμία να του θυμίσω το παρακάτω απόσπασμα:
«Αυτή τη φορά ο ασβός κατρακυλάει στην πλαγιά και πέφτει στο ποτάμι. Βλέπω το χτυπημένο ζώο, το θλιμμένο ζαρωμένο του πρόσωπο, να κατρακυλάει στην πλαγιά, αιμορραγώντας, πεθαίνοντας.
“Αν δεις ένα ζώο το σκοτώνεις, έτσι δεν είναι; Μπορεί να δάγκωνε κανένα παιδί”. Ο ασβός ήθελε μόνο να παίξει, κι έφαγε μια σφαίρα από ένα σαρανταπεντάρι της κυβέρνησης. Για σκεφτείτε το αυτό»
William S. Burroughs / Η γάτα μέσα μας.
Ο ασβός, βρίσκεται πια στο σύστημα άλλων, παρόλο που γεωγραφικά και ιστορικά εκείνος ήταν πρώτος. Γραφειοκρατικό θύμα ίσως. Σίγουρα θύμα έλλειψης συμπόνιας και αλληλεγγύης, από αυτούς που αυθαίρετα όρισαν κανόνες στους οποίους όλοι πρέπει να υπακούσουν. Ακούγεται τρομερά καθημερινό στις μέρες μας. Και έτσι λειτουργεί το σύστημα για το οποίο δουλεύουμε και τρέφουμε. Με προφάσεις, συνέπειες, και διλήμματα “take it or leave it”.
Δημήτρης Λαμπρίδης
Η πιο πάνω αναφορά μου στον Burroughs, ξεκίνησε από τη γνώση πως φωτογραφίζεις κυρίως θέματα που αφορούν κοινότητες με κάποιο τρόπο. Πώς ξεχωρίζεις φωτογραφικά τον μύθο από την ιστορία; Ή μήπως αυτό είναι κάτι αδιάφορο αλλά και ίσως ανέφικτο;
Η ανθρωπολογία είναι κάτι το οποίο ανέκαθεν υπήρχε στην δουλειά μου, πριν το συνειδητοποιήσω κιόλας. Ξεκίνησε με το Παλαιό Φάληρο και την αγάπη μου στο να μένω “εκτός” σπιτιού. Έβγαινα με την κάμερα μου και πετύχαινα κόσμο που ήθελε να μιλήσει. Κι εγώ λάτρευα να τους ακούω. Κάποια στιγμή όταν γίνεται αυτό, (τις περισσότερες φορές) ο άνθρωποι αυτοί συνεχίζουν να κάνουν αυτό που κάνανε πριν, και εγώ μπαίνω στην διαδικασία να μπορώ να παρατηρώ και να φωτογραφίζω, όσο εκείνοι νιώθουν την σιγουριά πως κάποιος τους ακούει. Και ναι, τους ακούω. Αυτό είναι κάτι που με έκανε να αγαπήσω την φωτογραφία, για την πρόσβαση που μου δίνει στο να γνωρίσω τον κόσμο γύρω μου. Είναι conversation opener. Ο κόσμος πάντα αναρωτιέται γιατί κάποιος φωτογραφίζει, και τι μπορεί αυτός να βλέπει που είναι άξιο φωτογράφισης. Κατ’ επέκταση, όλο αυτό με οδήγησε στο να θέλω να εξερευνήσω γωνιές του κόσμου, κάτι που συχνά έχει να κάνει με κοινότητες, άτομα ή και ολόκληρες περιοχές. Εξαρτάται ποια ιστορία με ελκύει τελικά.
Όσο αφορά τον μύθο που με ρωτάς, είναι συνήθως ένα αφήγημα το οποίο έχει δημιουργηθεί μέσα από στερεότυπα, και από την αντιμετώπιση του “ξένου”, κι εγώ προσπαθώ πάντα να αποκτώ προσωπικές γνώσεις και σχέσεις με τις κοινότητες τις οποίες προσεγγίζω. Δηλαδή θέλω να γνωρίζω τα πάντα. Πόσο πολύ σε κοιτούν στα μάτια, τι ένταση έχει η συγκεκριμένη κουλτούρα. Πώς λειτουργούν οι οικογένειες και οι κυβερνητικές ιεραρχίες – αν αυτές είναι υπαρκτές. Πώς διαμορφώνει την ψυχοσύνθεση μιας κοινότητας ο χώρος στον οποίο ζουν και δρουν, και κατά πόσο μπορώ αυτό να το αφουγκραστώ εγώ ο ίδιος. Με άλλα λόγια, γίνομαι ανυπόφορα περίεργος και ενθουσιάζομαι με τις στιγμές στις οποίες κάποιος με δέχεται με την ίδια ανοιχτή διάθεση που εγώ τον προσέγγισα.
Όλα αυτά έρχονται με κάποιες ιδέες και κάποιους κανόνες που θέτω στον εαυτό μου και στην δουλειά μου για την προστασία των υποκειμένων και των τοποθεσιών που φωτογραφίζω. Ένα παράδειγμα είναι ο πολύ απλός αλλά βασικός κανόνας της μη αλλοίωσης του χώρου και της “αθόρυβης” κάλυψης. Καμία επιβάρυνση, μόνο περαστικός.
Δημήτρης Λαμπρίδης
Δημήτρης Λαμπρίδης
Κοιτάζω ξανά τη φωτογραφική δουλειά σου ‘Red Willow’ και είναι αδύνατο να μην έρθουν στο νου μου όλες οι στυλιστικές φωτογραφικές προσεγγίσεις ενός σχεδόν σουρεαλιστικού τοπίου, του αμερικάνικου. Πώς είναι να φωτογραφίζεις στην Αμερική σήμερα;
Έχω μια παράξενη σχέση με τις ΗΠΑ. Ο ετεροθαλής αδερφός μου είναι μισός αμερικάνος από την μητέρα του και έχω σπουδάσει φωτογραφία στην Νέα Υόρκη. Οπότε, έχω φωτογραφίσει στην Αμερική από το 2012. Αλλά η πρώτη μου σειρά στην Αμερική ήταν το 2017, στα πέριξ της Ατλάντας, Τζώρτζια.
Είναι μια δύσκολη απάντηση. Έχω φωτογραφίσει στη Νέα Υόρκη, που είναι μια πόλη πυροτέχνημα, που σε αναγκάζει να μπεις σε καλπάζοντες ρυθμούς, ειδάλλως θα σκοντάψεις και θα σε ποδοπατήσουν οι επόμενοι και μετά δεν θα ξανασηκωθείς. Πολλή ένταση. Το Μανχάταν σχεδόν σου έλεγε: Βάλε τα παπούτσια που έχεις για περπάτημα, πιες 3 εσπρέσσο και πάρε την πιο γρήγορη μηχανή με τον πιο ευρύ φακό. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΑ ΠΡΟΛΑΒΕΙΣ ΟΛΑ. Είναι η μητρόπολη του φόβου ότι θα μείνεις “στην απέξω”.
Η Ατλάντα είναι μια μητρόπολη “in the making”. Αυτή τη στιγμή, το Χόλυγουντ και πολλές βιομηχανίες ρίχνουν κάποιο από το βάρος τους στην Ατλάντα, κάνοντας την μια πολύ γρήγορα εξελισσόμενη και αναβαθμιζόμενη πόλη. Το δικό μου πρότζεκτ επικεντρώνεται στα πέριξ αυτής της πόλης, τα οποία παραμένουν στην ίδια κατάσταση και στο χάσμα της με την “μεγαλούπολη” που αναβαθμίζεται με μεγάλη ταχύτητα. Στο πρότζεκτ αυτό είχα συχνά επαφές με τον σερίφη σε κάποια απο τα χωριά, αλλά και με ανθρώπους απο βουλκανιζατέρ και βενζινάδικα. Η επαφή με αυτή την ευρύτερη κοινωνία έγινε ένα χρόνο μετά την εκλογή του Τράμπ, και με την συζήτηση για την οπλοκατοχή να είναι από ταμπού έως και κάτι δακρύβρεχτο, ως προς το συναισθηματικό δέσιμο των παιδικών χρόνων των ντόπιων με κάποιο όπλο, μέσα από εμπειρίες οικογενειακές. Το Νέο Μεξικό, και συγκεκριμένα το Τάος μου δείξανε κάτι ριζικά διαφορετικό. Στα πάντα. Διαφορετική επαφή, με λάτρεις της φύσης και με αφοσίωση στην συντήρηση της, με στωικότητα και ψυχραιμία ανάλογη της γεωγραφίας που τους περιέβαλε.
Δημήτρης Λαμπρίδης
Δημήτρης Λαμπρίδης
Δημήτρης Λαμπρίδης
Θεματολογικά οι φωτογραφίες σου έχουν πολλές πληροφορίες. Επιδιώκεις να έχεις την αυθεντικότητα ή σου αρκεί η αναπαράσταση σε μια φωτογραφική εικόνα;
Η αυθεντικότητα είναι κάτι που άρχισα να επιδιώκω μέσα από το αφήγημα πιο πολύ από την εκτέλεση της εικόνας. Λόγω της ειλικρίνειας και αμεσότητας που θέλω να έχω στο αφήγημα μου, προσπαθώ να αποδίδω αυτό που αρμόζει. Στο ‘Red Willow’, μόνο, κράτησα ένα πρόβλημα που παρουσίασε η μηχανή μου, μετά από παρότρυνση του Ηλία Λόη, τον οποία συμβουλεύτηκα για την επιμέλεια της σειράς. Από την άλλη, αρχίζω να μαθαίνω να αγκαλιάζω και την προσωπικότητα μου και με σεβασμό να επιδιώκω την αυθεντικότητα και στην εικόνα.
Ίσως να είμαι λίγο αυστηρός με τον διευθυντή φωτογραφίας που έχω μέσα μου και δρα σαν πειρασμός κάποιες φορές, όσον αφορά την εικόνα. Είναι και το βασικό μου επάγγελμα άλλωστε.
Δημήτρης Λαμπρίδης
Παρατήρησα ιδιαίτερα μια εικόνα από την δουλειά σου Red Willow. Βλέπουμε μια παρέα ντόπιων και το κάδρο κόβεται απότομα στα αριστερά υπενθυμίζοντας ότι πρόκειται απλώς για μια φωτογραφία. Είναι ένα μήνυμα αυτό;
Όπως ανέφερα νωρίτερα, απέρριψα 4-5 εικόνες που είχαν αυτό το θέμα. Μέχρι που ο κος Λόης μου παρουσίασε μια επιλογή, να χρησιμοποιώ αυτό που έβλεπα ως ελάττωμα στο αφήγημα, τελικά ως προσόν.
Επειδή δεν είμαι από τους ανθρώπους που βρίσκω έξυπνες, δυσανάγνωστες ερμηνείες εκ των υστέρων στις φωτογραφίες μου, το σκέφτηκα αρκετά. Αν δεν το πίστευα εγώ ο ίδιος, δε θα το συμπεριελάμβανα. Το κόψιμο στο τελευταίο κάδρο αυτό για μένα είναι σαν ένα αίσθημα. Σαν να σπάμε τον τέταρτο τοίχο και υπενθυμίζουμε στον θεατή πως αυτή φωτογραφία τραβήχτηκε από άνθρωπο, και δεν είναι άρτια. Πολλά πράγματα δεν είναι. Η έλλειψη ενός κομματιού της εικόνας άρχισε να μου δίνει μια ζεστασιά και μια σιγουριά πως όλα θα πάνε καλά. Έχει μια αφέλεια, και μια δύναμη που σου χαϊδεύει την πλάτη. Πες με τρελό, αλλά έτσι νιώθω.
Δημήτρης Λαμπρίδης
Αντιμετωπίζεις τα πρόσωπα στις εικόνες σου κατάματα και αυτά σου ανταποδίδουν ευχαρίστως. Καταγράφεις μια σχέση και εμπλέκεις και εμάς σε μια νέα τέτοια. Αυτό είναι τελικά η ουσία της τέχνης; Η συνάντηση αυτών των βλεμμάτων;
Η ουσία της τέχνης για μένα βρίσκεται κάπου μέσα στη διαδικασία. Για αυτό και ολοκληρώνω σειρές με το ζόρι. Ζω για να φωτογραφίζω όμως. Δεν έχω νιώσει πιο ζωντανός από όταν προσεγγίζω κάποιον που δεν γνωρίζω και καταλήγουμε να μιλάμε με τις ώρες για τα πάντα, και μετά χωρίζουν οι δρόμοι μας σαν να μην έγινε τίποτα. Είναι σαν να κάνεις ψυχική ελεύθερη πτώση. Αντιστοίχως, πληγώνομαι από αυτούς που καχύποπτα απορρίπτουν την συζήτηση μαζί μου έχοντας δει στον γοφό μου να κρέμεται μια κάμερα. Με έχει κουράσει αυτή η μετατροπή της φωτογραφικής μηχανής σε “όπλο”. Καταλαβαίνω, αλλά είναι κρίμα.
Δημήτρης Λαμπρίδης
Προσεγγίζεις διαφορετικά ένα πορτρέτο από ένα τοπίο;
Το αφήγημα που θέλω να παρουσιάσω θέλω να έχει μια συνοχή οπότε τα προσεγγίζω διαφορετικά, προσπαθώντας να σχεδιάσω μια κοινή γραμμή. Δηλαδή ή αφηγηματικά ή στην ίδια την εικόνα βάζω κάποιους περιορισμούς που έπειτα δημιουργούν την συνοχή οργανικά, χωρίς να φαίνεται βεβιασμένο ή υπερβολικό σε βαθμό που αποσπά την προσοχή απο την ιστορία.
Στο τέλος η κάμερα αποκτά την προσωπικότητα του φωτογράφου; Και την ιδεολογία του;
Ο τρόπος που την χειρίζομαι εγώ ξέροντας τι έχει δει αυτή η κάμερα μαζί μου, αλλάζει. Αγαπώ τις κάμερες μου γι’ αυτό που μου επιτρέπουν να κάνω, αλλά δεν ξεχνώ πως είναι το εργαλείο το οποίο μου επιτρέπει να πω/δω/αφουγκραστώ τον κόσμο όπως εγώ διαλέγω και είναι μεγάλο προνόμιο αυτό. Μια μέρα αυτό το εργαλείο μπορεί να είναι μια τρομπέτα, το σερφ ή η ξυλουργική. Δύσκολο, αλλά ποιος ξέρει.
Δημήτρης Λαμπρίδης
Δημήτρης Λαμπρίδης
«Someone needs to buy a boat» γράφεις στη σειρά σου 5 minutes ago. Και αυτή η μοναδική σχέση της φωτογραφικής τέχνης με τον χρόνο μέσα από το κλικ, ίσως είναι η ιδανική να περιγράψει αυτό που τόσο γρήγορα συμβαίνει γύρω μας. Πιστεύεις ότι η εικόνα γενικά θα εξελίσσεται τεχνικά όλο και πιο πολύ, οριοθετώντας μια νέα επανάσταση; Η «εικόνα» είναι η τελευταία μας ελπίδα;
Η εικόνα στις μέρες μας, ιδίως η κινούμενη εικόνα με ήχο, είναι η πιο αξιόπιστη μορφή πληροφορίας. Ζούμε μέσα σε μια κρίση όσον αφορά την πληροφορία. Η παραποίηση της μέσα από εικόνες που έχουν επιτηδευμένα αλλοιωθεί, αλλά και η απιστία στην εικόνα όσον αφορά την αλήθεια είναι δύο συνθήκες τις οποίες δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Η εικόνα στέκεται ως έρμαιο της καχυποψίας, και της μεροληψίας όπως και της αφέλειας πολλών. Οι γνώσεις στην ανάγνωση μιας εικόνας είναι τρομερά ελλιπείς αναλογικά με την ταχύτατη τεχνική εξέλιξη της εικόνας και τη χρήση της για τη κοινωνική μας μεταχείριση.
Δημήτρης Λαμπρίδης
Οι κινηματογραφικές σου δουλειές έχουν πολύ μουσική μέσα τους. Έχει ειπωθεί πως αυτό βοηθά απλά να σκεπαστούν οι θόρυβοι. Αναρωτιέμαι όμως αν υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στην μουσική στη σιωπή και στη φωτογραφία ενός φιλμ.
Πέρα από τον εθισμό μου στην μουσική, αυτό έχει να κάνει με το ξεκίνημα που έκανα στον κόσμο της εικόνας, που ήταν φωτογραφίζοντας μουσικούς, και τα βίντεο κλιπ για φιλικές μπάντες. Είναι ακόμα μαγικό για μένα να βλέπω την εικόνα και την μουσική να συνεργάζονται. Και όταν αυτό είναι άρτιο, είναι μαγεία.
Δημήτρης Λαμπρίδης
O Αμερικανός ποιητής Walt Whitman έγραφε πως όλα τα ταξίδια τα κάνουμε μόνοι μας. Τι κουβαλάμε κυρίως μαζί μας;
Ιδέες και υλικά που θα είχαμε την χαρά να δωρίσουμε ή να ξεφορτωθούμε καθ’ οδόν προκειμένου να μαζέψουμε καινούργια, που θα γίνουν δικά μας, ή να κάνουμε χώρο για να κουβαλήσουμε κάτι για κάποιον που χρειάζεται βοήθεια. Και μετά πάλι θα βρούμε κάτι να γεμίσουμε την τσάντα καθ’ οδόν.
Δημήτρης Λαμπρίδης
Ποιο ήταν το φωτογραφικό σου ταξίδι μέχρι τώρα;
Μια συνεχόμενη εμβάθυνση στον εαυτό μου. Με περίσσια εξωστρέφεια ταξιδεύω ανά τον κόσμο λύνοντας απορίες στον εαυτό μου. Μαθαίνοντας εμένα καλύτερα και κάνοντας μια συνεχόμενη συγκομιδή ιστοριών και εμπειριών για να έχω και κάτι να λέω στα γεράματα. Στην πορεία τα φωτογραφίζω γιατί δεν είμαι και πολύ καλός στα προφορικά, ούτε και στα γραπτά απ’ ό,τι βλέπεις.
Μίλησέ μας για τα σχέδια σου αν θέλεις.
Για πρώτη φορά, μπαίνω στη διαδικασία να κοιτάξω τον εαυτό μου κατάματα και έχω ξεκινήσει το βιβλίο – πρότζεκτ “Τhe Kids” (aren’t alright) που είναι κ το τραγούδι απάντηση που δώσανε οι Offspring στο προγενέστερο “The Kids are alright” των The Who. Κοντεύοντας τα 30, αρχίζεις και γελάς με τους φίλους σου για το πόσο αστείο είναι που κανείς δεν είναι πραγματικά “καλά” ότι και να σημαίνει αυτό. Επίσης αστείο μας φαίνεται το ταμπού της ψυχοθεραπείας από τις προηγούμενες γενιές. Με ενδιαφέρον στραμμένο κυρίως στα τραύματα τα οικογενειακά, κοινωνικά αλλά και στα ζητήματα κουλτούρας, ψάχνω με την εικόνα, αυτά που συνδέουν όλους μας, και κυρίως το από που προήλθαν αυτά. Ποιων τραυματικών παραγόντων προϊόντα είμαστε και πως μπορούμε να γνωρίσουμε και να βγάλουμε αυτό το βαρύ ένδυμα τοξικότητας που φοράμε. Αυτό το βιβλίο είναι η ψυχοθεραπεία που θα κάνω μόνος μου, πριν ξεκινήσω την κανονική ψυχοθεραπεία. Ελπίζω να αρέσει η δουλειά αυτή στην μελλοντική μου ψυχαναλύτρια .
Δημήτρης Λαμπρίδης
Δημήτρης Λαμπρίδης
Δημήτρης Λαμπρίδης
