
Ο Κυριάκος Χρυσοχοΐδης επιλέγει…
Ο φωτογράφος Κυριάκος Χρυσοχοΐδης μας χαρίζει 4 + 1 φωτογραφίες και εμείς ακολουθούμε τις σκέψεις του.
Για το photologio, ο Κυριάκος Χρυσοχοΐδης ανασύρει από το προσωπικό του αρχείο αγαπημένες του φωτογραφίες, μας τις παρουσιάζει μαζί με ιδιαίτερα μύχιες σκέψεις και προβληματισμούς.
5 εικόνες, αφορμή για σκέψη ως προς τον άνθρωπο και το πιθανό του μέλλον.
Το σκοτάδι ή το ημίφως που κυριαρχεί στην επιλογή αυτών των εικόνων είναι σημειολογικά ένας προβληματισμός πάνω στο μέλλον της ύπαρξης του ανθρώπου και του συστήματος μέσα στο οποίο επιβιώνει, μέσα από κείμενα που σταχυολογήθηκαν από βιβλία, τον τύπο και το internetΚυριάκος Χρυσοχοΐδης
« Δε θα είμαστε ποτέ σε θέση να δημιουργήσουμε σοφούς, εάν πρωτύτερα δε τους έχουμε αφήσει να μεγαλώσουν στην κατάσταση της φυσικής τους αγριότητας»
Ζαν Ζακ Ρουσσώ
“Στην απότομη πλαγιά μιας πλατιάς, υψηλά κειμένης κοιλάδας στα νότια του Μέλανα Δρυμού βρίσκεται, σε υψόμετρο 1.150 μέτρων, μία μικρή καλύβα. Εμβαδόν 6 επί 7 μέτρα. Η χαμηλή σκεπή καλύπτει τρεις χώρους: την κουζίνα, το υπνοδωμάτιο και ένα δωμάτιο εργασίας. Αυτός είναι ο χώρος όπου εργάζομαι.” σημειώνει ο Heidegger.
Απ’ αυτή την εσχατιά του βορρά ο γερμανός φιλόσοφος στοχάζεται το “Είναι” και τις συνθήκες της κατοίκησής του.
“Είμαι αυτό που κατοικώ”, θα υποστηρίξει, ο περίκλειστος χώρος, το ενδιάμεσο που ορίζουν τα τέσσερα ντουβάρια. Το οικείο περιβάλλον της κατοίκησής μου που εγγυάται την ελευθερία μου, την ειρήνη και τη διαφύλαξή μου.
Ένα κατοικείν που δεν έχει να κάνει τόσο με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ή με τον τύπο του κτίσματος όσο με το βαθμό της οικειοποίησης του χώρου, με το να είσαι μέσα στο χώρο, στο Eίναι σου.
Μόνο σε μια κατοικία συμφιλιωμένη με την φύση ο άνθρωπος είναι-μέσα-στον-κόσμο και σε μια ασφαλή σχέση μαζί του. Εκεί όπου για τον φιλόσοφο εκδηλώνεται το Τετραμερές, η ολότητα του ανθρώπου, αυτή η σταυροειδής συνύπαρξη του ουρανού και της γης, της θνητότητας και της θεότητας. Η ανεστιότητα του ανθρώπου θα αναζητά πάντα μια στέγη, η θνητότητά του θα αναζητά μια πατρίδα, μια γη για ν’ απλώσει τις ρίζες του. Αυτή η αδυναμία του ανθρώπου που είναι για τον Heidegger και η ουσία του κατοικείν, μια ουσία ανεντόπιστη στη τεχνική, κατασκευαστική γλώσσα του βιομηχανικού πολιτισμού. Τοσκέπτεσθαι του κατοικείν είναι ότι οι θνητοί πρέπει να μάθουν να κατοικούν, δηλαδή να μάθουν να ζουν, να ασκηθούν στη συνθήκη της θνητότητάς τους. Ο Heidegger μας καλεί έτσι σε μια επιστροφή στις ρίζες, στη φυσική αλήθεια του Είναι. Κατοίκηση έχουμε μόνο στην ύπαιθρο, στη πλαγιά του βουνού, ριζωμένοι στο έδαφος, στην οικεία μνήμη και όχι στη λήθη μιας αέναης μετα-κίνησης και διασποράς. Σ’ αυτή τη καλύβα, βαθιά μέσα στο δασός, όπου ο άνθρωπος ανακτά και την ταυτότητά του, μπαινοβγαίνει στον κόσμο, εσωτερικεύει και εξωτερικεύει τις εμπειρίες του, καθορίζει τις αποστάσεις του, βιώνει τον οικείο ρυθμό. Η σχέση του κτίσματος με το τοπίο είναι και η a priory αλήθειά του.
*Το παραπάνω κείμενο εμπεριέχεται στο βιβλίο “Η ετεροτοπία της Καλύβας” που κυκλοφορεί απ’ τις εκδόσεις Σμίλη.
Το ψυχρό τέρας του εφιάλτη του κράτους που είναι το ίδιο παντού και υπήρχε ανέκαθεν από τις πρωτόγονες κοινωνίες ακόμη και στις πιο μικρές ομάδες των κυνηγών-νομάδων, αποτελεί κατά τον φιλόσοφο Ζιλ Ντελέζ (1925-1995), τη θεωρία του «Urstaat», την φιλελεύθερη θεωρία του κοινωνικού συμβολαίου. Αυτή τη μορφή θεώρησης του κράτους όπου νομιμοποιεί την κρατική εξουσία μέσα από τον ισχυρισμό ότι οι άνθρωποι παραδίδουν οικειοθελώς μέρος της ελευθερίας τους, ως αντάλλαγμα την ασφάλεια, κατασκευάζοντας έτσι το κράτος ως απαραίτητο και αναπόφευκτο να αφαιρεί την ουσιαστική και αυτόνομη ταυτότητα του ατόμου.
Έτσι ο σύγχρονος άνθρωπος οδηγείται στην αλλοτρίωση, στην απροσδιοριστία του κόσμου και τέλος στην απουσία νοήματος της ζωής, όπως σκιαγραφούνται και στον «Πύργο» του Φραντς Κάφκα.
Το μέλλον δεν μπορεί να είναι η συνέχιση του παρελθόντος. Υπάρχουν σημάδια, και εξωτερικά και εσωτερικά, που δείχνουν ότι φτάσαμε σ’ ένα σημείο ιστορικής κρίσης. Οι δυνάμεις που διαμόρφωσαν την τεχνικο-επιστημονική οικονομία είναι σήμερα αρκετά ισχυρές για να καταστρέψουν το περιβάλλον, με αλλά λόγια, τα υλικά θεμέλια της ανθρώπινης ζωής. Οι δομές των ίδιων των ανθρωπίνων κοινωνιών, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων από τα κοινωνικά θεμέλια της καπιταλιστικής οικονομίας, βρίσκονται στο χείλος της καταστροφής λόγω της διάβρωσης που κληρονομήθηκε από το παρελθόν. Ο κόσμος μας κινδυνεύει είτε να εκραγεί είτε να καταρρεύσει εκ των έσω, γι’ αυτό πρέπει να αλλάξει.
*Απόσπασμα από τον επίλογο του βιβλίου «Η Εποχή των Άκρων» του Eric Hobsbawm, εκδ. Θεμέλιο.

©Γιώργος Μουτάφης
Eυρώπη, το προπύργιο των ποιών;
Το 2007 επτά Τυνήσιοι ψαράδες πέρασαν από δίκη στη Σικελία για το έγκλημα ότι είχαν σώσει σαράντα Αφρικανούς μετανάστες από βέβαιο θάνατο στη θάλασσα («συνέργεια σε παράνομη μετανάστευση»), προφανώς για να αποθαρρυνθούν τα πληρώματα άλλων πλοίων να κάνουν το ίδιο. Η ίδια δικαιοσύνη δεν παρενέβη σε περιπτώσεις άλλων ψαράδων που χτύπησαν τους μετανάστες με ραβδιά για να πνιγούν. Η έννοια του homo sacer – αυτού που αποκλείεται από την πολιτική τάξη και μπορεί να φονευθεί ατιμωρητί – την οποία έχει εισηγηθεί ο Giorgio Agamben λειτουργεί πλήρως στην καρδιά της ίδιας εκείνης Ευρώπης που θεωρεί εαυτήν ως το υπέρτατο προπύργιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Αρκεί βέβαια να είσαι δικός της. Αν όχι…
Η φωτογραφία αυτή είναι τραβηγμένη από τον Γιώργο Μουτάφη, τον Ιανουάριο του 2017 στο Βελιγράδι, έξω από τις αποθήκες όπου βρήκαν ως κατάλυμα πρόσφυγες και μετανάστες, διαβιώνοντας σε ακραίες συνθήκες, περιμένοντας την ευκαιρία να προχωρήσουν προς την κεντρική Ευρώπη.
Αυτή η εικόνα συμπυκνώνει για μένα την πολιτική του αποκλεισμού της ελπίδας και την καλλιέργεια του τρόμου σε ανθρώπους που δεν αποτελούν βασικά δομικά στοιχεία του κράτους –στην προκειμένη περίπτωση της Ευρώπης- και το οποίο σκοπίμως αγνοεί ότι η κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει, είναι αποτέλεσμα της πολιτικής του.
Επέλεξα αυτή την εικόνα, γιατί χωρίς να είναι θεαματικά σοκαριστική όπως εκατοντάδες αντίστοιχες με θέμα το προσφυγικό, είναι βαθιά πολιτική και δείχνει πως ο σύγχρονος κόσμος αντιλαμβάνεται την ζωή, ως αξία.
Info:
Ο Κυριάκος Χρυσοχοϊδης σπούδασε Γραφικές Τέχνες και Φωτογραφία της Λιθογραφίας. Ασχολείται με μακροχρόνια projects καθώς και με τη φωτογράφιση της καθημερινότητας.
http://kyriakoschrysochoidis.tumblr.com
https://www.instagram.com/kerk_chrys/