Καφενέδες στο Αιγαίο
Γράφει και φωτογραφίζει ο Στέφανος Χρόνης*
Από την Κρήτη μέχρι τη Λήμνο και από τη Σκύρο μέχρι τη Νίσυρο, από μικρά ξεχασμένα χωριά μέχρι τους παραθαλάσσιους οικισμούς… Μια μικρή περιήγηση, ένα φωτογραφικό οδοιπορικό στα παραδοσιακά καφενεία του Αιγαίου που ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν, και απέκτησε μορφή και σχήμα και θα συνεχισθεί όσο υπάρχουν. Ένας κόσμος για εξερεύνηση μας καλεί. Ένας κόσμος που χάνεται. Μια αναφορά-επιστροφή στο παρελθόν, στην παιδική μου ηλικία στο χωριό, που πέρασε μεν, αλλά έμεινε παρούσα ως πολύτιμη αποσκευή για το μέλλον. Κάτι που ψάχνω όταν επισκέπτομαι ένα μέρος, για να ξαποστάσω, να ηρεμήσω, να αναπολήσω και να φωτογραφίσω.
Στέφανος Χρόνης – Λέσβος, οικισμός Καρήνη
Παραδοσιακά ελληνικά καφενεία που μπορεί να είναι και μικρά μπακάλικα ή μικρές ταβέρνες, ουζερί, χώροι εκδηλώσεων και μικρών πανηγυριών. Ίσως ερημωμένα τον χειμώνα με παππούδες γύρω από τη σόμπα ή γεμάτα παιδιά, με πολλούς επισκέπτες και τουρίστες τα καλοκαίρια. Το καφενείο είναι έτοιμο να σε υποδεχτεί κάθε ώρα της μέρας, με ξεχωριστές γωνιές… Ξεκούραση, ιστορία, αναστοχασμός, μνήμες, παράδοση, παράδεισος…
Ένα κομμάτι, μία ερμηνεία, ένα γιατί και ένα διότι. Νομίζω ότι ψάχνω να φωτογραφίσω τον ίδιο παππού συνέχεια, όπου κι αν βρεθώ, τον καφετζή στο καφενείο του χωριού Περιστέρα Τρικάλων. Αυτόν φωτογραφίζω, αυτόν που με καλωσόριζε κάθε καλοκαίρι με ένα πλατύ χαμόγελο όταν εμφανιζόμουν στο χωριό για τις καλοκαιρινές διακοπές μακριά από τη πόλη και βαθιά μέσα στη θεραπευτική δράση κατοπινών μνημών της παιδικής ανεμελιάς. Καθότανε πίσω από το πάγκο- ψυγείο. Και το δωμάτιο του ήταν γεμάτο με διάφορα πράγματα. Εξυπηρετούσε τον κόσμο και τις παραγγελίες αργά αλλά σταθερά με ηρεμία και χωρίς φωνές. Μια κληματαριά δέσποζε στο μεγάλο προαύλιο του καφενείου. Η παχιά σκιά της ήταν όαση μέσα στο καλοκαιρινό λιοπύρι του κάμπου. Εκεί συναντιόντουσαν οι μεγαλύτεροι, παίζανε χαρτιά και ο χαμένος κερνούσε λουκούμια. Τα αναψυκτικά και τα παγωτά μας δρόσιζαν και το φορτηγό-ψυγείο συνέχεια έφερνε τροφοδοσία. Στο καφενείο οι γεροντότεροι διαφωνούσαν για τις συντάξεις τους και οι αγρότες κανόνιζαν τις δουλειές τους. Πολλοί οι επισκέπτες, η μαμά στην Αθήνα, απλωμένοι τραχανάδες στην αυλή, πίτες στη γάστρα, ζυμωτό ψωμί, ποδηλατάδα στα αμπέλια, στα χωράφια με τα καλαμπόκια, στα μποστάνια, και ποδόσφαιρο στο γήπεδο κάτω από τους βράχους. Εξερεύνηση στους λόφους και στο ποτάμι. Μακρινές βόλτες με θείους και ξαδέλφια σε μακρινά χωριά και μοναστήρια. Σημείο αναφοράς το καφενείο. Και μπακάλικο μικρό και για φρέσκια εφημερίδα και για μακρινά τηλεφωνήματα και με τη τηλεόραση. Εκεί ήταν το σημείο εκκίνησης, το ραντεβού, το μάζεμα. Και μετά το ξαπόσταμα, Οι μπύρες των μεγάλων, τα τσίπουρα. Οι πολιτικές συζητήσεις, τα ποδοσφαιρικά τσακώματα και πειράγματα. Οι κουβέντες με το παπά με το δάσκαλο και τον αγροφύλακα. Εκεί χτύπαγε το τηλέφωνο και τρέχαμε οι μικρότεροι να φωνάξουμε τον αποδέκτη για να πάρει την επόμενη κλήση. Εκεί άραζαν τα αυτοκίνητα πού φέρναν πραμάτειες να πουλήσουν. Και οι μακρινοί επισκέπτες εκεί ρωτούσαν για την οικογένεια που ψάχνουν στο χωριό. Στο καφενείο πήγαινα και όταν δεν υπήρχε να κάνω κάτι. Μικρά γλέντια οργανωμένα στο πόδι.
Στέφανος Χρόνης – Λέσβος, οικισμός Καρήνη
Αυτές οι μνήμες αναδύθηκαν όταν διορίστηκα στη Νίσυρο. Η βαθιά ξεκούραση που μου επέβαλε ο εαυτός μου και ο ερασιτεχνικός διαλογισμός που του επέβαλα εγώ ανέσυραν παιδικές ξεχασμένες μνήμες. Και έτσι ξεκίνησε το θέμα «καφενεία». Βέβαια τα συμπεράσματα ήρθαν μετά από χρόνια. Στην αρχή σε σηκώνουν τα πόδια σου και σου λένε πήγαινε εκεί να φωτογραφίσεις. Αρκετά πιο μετά αποσαφηνίζεται γιατί.
Καφενέδες στο Αιγαίο
*Ο Στέφανος Χρόνης είναι ερασιτέχνης φωτογράφος. Εργάζεται ως μαθηματικός σε δημόσιο σχολείο. Του αρέσει να εκφράζεται μέσα από τη φωτογραφία. Πιστεύει ότι η φωτογραφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ενημερώσει και να οδηγήσει σε κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει, μπορεί να μας φέρει πιο κοντά στο ερώτημα τι, πώς, γιατί συμβαίνει γύρω μας, προκαλώντας το ενδιαφέρον για τόπους, ανθρώπους και κουλτούρες. Του αρέσει να φωτογραφίζει λαογραφία – εθνογραφία και κοινωνικό ντοκουμέντο στις περιηγήσεις του στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο. Οι φωτογραφίες του είναι ένας συνδυασμός φωτογραφίας δρόμου, ρεπορτάζ και ταξιδιωτικής φωτογραφίας.
https://www.instagram.com/stefanos.chronis/
https://www.flickr.com/photos/stefanos_chronis/albums
