1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική: Μαριλένα Σταφυλίδου – Δημήτρης Τριανταφύλλου

1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική: Μαριλένα Σταφυλίδου – Δημήτρης Τριανταφύλλου

Επιμέλεια στήλης: Δήμητρα Κίτσιου
(σε μια ιδέα του Θεόδωρου Στίγκα)

 

Αυτός που γνωρίζει να γράφει, γνωρίζει προφανώς και να διαβάζει.  Όποιος όμως τραβάει φωτογραφίες δεν γνωρίζει αναγκαστικά να τις ερμηνεύει

Vilem Flusser, Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας

Στο photologio «μιλάμε για τη φωτογραφία» και ενδιαφερόμαστε για τον τρόπο ανάγνωσης των εικόνων καθώς και για τον παραγωγικό διάλογο.
Με το σκεπτικό αυτό έχουμε εγκαινιάσει τη νέα στήλη «1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική».

Σκοπός της στήλης είναι να δούμε μέσα από την ανάγνωση μας φωτογραφίας τις σκέψεις των προσκεκλημένων φωτογράφων, την άποψή τους για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, τον τρόπο ανάγνωσής τους, τα συναισθήματα τους και γενικά ό,τι έχουν να πουν για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, να διαπιστώσουμε τις τυχόν συγκλίσεις ή αποκλίσεις και να προάγουμε έτσι τον οπτικό εγγραμματισμό.

Μια φορά τον μήνα δύο φωτογράφοι, που συχνά έχουν και την ιδιότητα του δασκάλου φωτογραφίας, θα προχωρούν, παράλληλα και ανεξάρτητα, στην ανάγνωση μιας φωτογραφίας, που θα τους δίνεται.

Για σήμερα, φωτογραφία του JH Engström, που δόθηκε προς “ανάγνωση” στους Μαριλένα Σταφυλίδου και Δημήτρη Τριανταφύλλου.

JH Engström

Μαριλένα Σταφυλίδου Δημήτρης Τριανταφύλλου
Η αρχετυπική στάση εμβρύου ανακαλεί την αίσθηση συγκέντρωσης και απομόνωσης, σαν ένα είδος προστασίας, ή ίσως διαφυγής από ένα δυστοπικό κόσμο. Το γυμνό σώμα ακουμπά τη γη χωρίς διαμεσολάβηση, σαν να ανήκε ανέκαθεν εκεί. Το γλυκό χρώμα δημιουργεί την αίσθηση της θαλπωρής, του εφησυχασμού, της πρόσκαιρης ευτυχίας. Θα έλεγα ότι πρόκειται για μια υπαρξιακή φωτογραφία.

H πολύ προσωπική ανάγνωση του κόσμου, που προτείνει η δουλειά του JH Engström, εκτός από την μεγάλη ελευθερία που διατρέχει το σύνολό της (συνδυάζοντας έγχρωμο και ασπρόμαυρο, διαφορετικές τεχνικές και μέσα) έχει ως κεντρικό σημείο την αυτοβιογραφική εξερεύνηση. Οι αυτοπροσωπογραφίες του εμφανίζονται σχεδόν πάντα στα βιβλία του, σημειώνοντας το αλλοτινό «τώρα» ή το σημερινό παρόν. Εικόνες που ξεχειλίζουν από αιχμηρή ενέργεια άλλοτε σκληρές, προκλητικές, ερωτικές, άλλοτε ευάλωτες, ανασφαλείς, μοναχικές.

Εκδοχές του Εαυτού σε διαφορετικούς χρόνους και καταστάσεις (ακολουθώντας αυθόρμητα την ροή της ζωής, ενδίδοντας χωρίς λογική, άφοβα) το άθροισμα των οποίων μεταφέρει την βιωμένη εμπειρία του φωτογράφου, το αλλόκοτο, την αγωνία και τη σύντομη ευτυχία της ύπαρξης του ανθρώπου, αυτού που αποκαλούμε «ζωή»..

Η παρούσα φωτογραφία του JH Engström σύμφωνα με την προσωπική μου άποψη και αντίληψη(τόσο οπτική όσο και συναισθηματική), προσπαθεί να αποτυπώσει την εύθραυστη και ευάλωτη πλευρά της ανθρώπινης ύπαρξης αξιοποιώντας την ισχύ της στάσης του ανθρωπίνου σώματος και την υποβλητική δύναμη του χρώματος.

Το ανθρώπινο σώμα αποτελεί αντικείμενο γοητείας και περισυλλογής στο χώρο της τέχνης από τις απαρχές της ύπαρξης της, έχοντας καταγραφεί πλέον ως ένα ζωτικό της όργανο τόσο στο συλλογικό μας ασυνείδητο όσο και ως συμβολισμός της πολυπλοκότητας του εσωτερικού μας κόσμου. Μέσα από την οπτική γλώσσα της εμβρυϊκής θέσης, σύμβολο της γέννησης και της αναγέννησης, το έργο αυτό μας καλεί να προβληματιστούμε για την κυκλική φύση της ίδιας της ζωής. Η εκτεθειμένη κατάσταση της φιγούρας μας μεταφέρει μια αίσθηση της εύθραυστης και ευάλωτης ανθρώπινης φύσης, ενθαρρύνοντας μας να συμπάσχουμε με αυτήν και με κάθε απροστάτευτη πτυχή του εαυτού μας.

Το κυρίαρχο χρώμα της εικόνας αυτής είναι το μαντζέτα. Το χρώμα αυτό δεν υφίσταται ως πραγματικό στο οπτικό φάσμα, παρά μόνο αποτελεί ένα δημιούργημα του εγκεφάλου. Η ύπαρξη του στην εικόνα αυτή συμβολίζει την πρόθεση του καλλιτέχνη να εξερευνήσει τα βάθη του υποσυνείδητου και τα συναισθηματικά τοπία που βρίσκονται μέσα σε αυτά. Δημιουργεί έναν κόσμο που αποτελείται από ψευδαισθήσεις και λειτουργεί ως ένας αρωγός της συναισθηματικής απήχησης. Η ζωντανή και έντονη φύση του χρώματος αυτού μας προκαλεί ως θεατές μια ενστικτώδη αντίδραση, με στόχο να οδηγηθούμε σε μια προσωπική ενδοσκόπηση και σε έναν εσωτερικό διάλογο.

Καταληκτικά θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε πως η εικόνα επιδιώκει να υπερβεί τα όρια του φυσικού σώματος και να ασχοληθεί με τα  βαθιά ερωτήματα της ύπαρξης. Αναζητεί την κατανόηση μας για το περίπλοκο και σύνθετο μωσαϊκό το οποίο αποτελεί η ανθρώπινη ύπαρξη και εμπειρία.

Μέσα από την προσεκτική αλληλεπίδραση της σύνθεσης, του χρώματος και του θέματος, η εικόνα του JH Engström μας καλεί να αναλογιστούμε τόσο για την παροδικότητα όσο και για τη μεταβατική μας φύση.

Μαριλένα Σταφυλίδου
Η Μαριλένα Σταφυλίδου είναι φωτογράφος, επιμελήτρια και εκπαιδευτικός φωτογραφίας.
Διευθύνει το Τhe Palm Tree Workshops Space ένα πολιτιστικό χώρο στο Ακρωτήρι Σαντορίνη, που φιλοξενεί φωτογραφικά εργαστήρια με διεθνείς καλλιτέχνες φωτογράφους αλλά και που φιλοδοξεί να συγκεντρώσει δημιουργικούς ανθρώπους από όλο το φάσμα των τεχνών και της επιστήμης.
Είναι συνιδρύτρια πολιτιστικής ΑΜΚΕ Αrt•In•Art, η οποία δραστηριοποιείται στον χώρο της τέχνης και της εκπαίδευσης. Από́ το 1993 και μέχρι σήμερα είναι ενεργό μέλος των  ΓΙΑΤΡΩΝ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ. Ως φωτογράφος της οργάνωσης  και ως πρώην μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου έχει ταξιδεύσει στην Αφρική, Μέση Ανατολή, Ασία, πρώην Σοβιετική Ένωση κ.α.
Η προσωπική της επαφή με την τέχνη και τους καλλιτέχνες την οδήγησε να διερευνήσει τη διαδικασία της πρόβας, των δοκιμών μετάβασης / μεταμόρφωσης των καλλιτεχνών ως διαμεσολαβητών-αγωγών ανάμεσα στο έργο τέχνης και στο κοινό. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται γύρω από την έννοια του χρόνου και πώς  η πρόσληψη και η νοηματοδότηση του αλλάζει.
website: www.marilenastafylidou.com / www.thepalmtreeworkshops.com

 Δημήτρης Τριανταφύλλου
Ο Δημήτρης Τριανταφύλλου γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1967 και σπούδασε Φυσική και Μαθηματικά στις Η.Π.Α έχοντας εξασφαλίσει πλήρη υποτροφία στις προπτυχιακές του σπουδές (BA Macalester College, St.Paul Minnesota) ενώ παράλληλα απέκτησε ένα core πτυχίο στην ασιατική φιλοσοφία (Macalester College) και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές (ΜΑ) στις φυσικές επιστήμες (University of Minnesota).
Το 1992, αποφασίζει να εγκαταλείψει τις διδακτορικές του σπουδές στις θετικές επιστήμες και να μεταπηδήσει στον χώρο των τεχνών και συγκεκριμένα της φωτογραφίας αποφοιτώντας από το Minneapolis College of Art and Design.
Έχει παρακολουθήσει δύο workshops από τον Σουηδό Anders Petersen (Θάσο, 2004 και Καβάλα,2006).
Σήμερα εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας και διδάσκει μαθήματα αναλογικής και ψηφιακής φωτογραφίας στο Art & Design Τμήμα του ΙΕΚ ΑΚΜΗ στη Θεσσαλονίκη όπως και στο Stereosis School of Photography.
Παράλληλα παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα για το φως στην τέχνη της Φωτογραφίας και του Κινηματογράφου(Mastering Light) ενώ διοργανώνει και τριήμερα σεμινάρια εκμάθησης της τέχνης του Wet Plate Collodion εφαρμόζοντας τις τεχνικές της φωτογραφίας του 19ου αιώνα.
website: http://www.dimitristriantafyllou.squarespace.com
Instagram: https://www.instagram.com/_dimitristriantafyllou_/