
1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική: Αλέξανδρος Βρεττάκος – Μπάμπης Κουγεμήτρος
Επιμέλεια στήλης: Δήμητρα Κίτσιου
(σε μια ιδέα του Θεόδωρου Στίγκα)
Αυτός που γνωρίζει να γράφει, γνωρίζει προφανώς και να διαβάζει. Όποιος όμως τραβάει φωτογραφίες δεν γνωρίζει αναγκαστικά να τις ερμηνεύει
Vilem Flusser, Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας
Στο photologio «μιλάμε για τη φωτογραφία» και ενδιαφερόμαστε για τον τρόπο ανάγνωσης των εικόνων καθώς και για τον παραγωγικό διάλογο.
Με το σκεπτικό αυτό έχουμε εγκαινιάσει τη νέα στήλη «1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική».
Σκοπός της στήλης είναι να δούμε μέσα από την ανάγνωση μας φωτογραφίας τις σκέψεις των προσκεκλημένων φωτογράφων, την άποψή τους για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, τον τρόπο ανάγνωσής τους, τα συναισθήματα τους και γενικά ό,τι έχουν να πουν για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, να διαπιστώσουμε τις τυχόν συγκλίσεις ή αποκλίσεις και να προάγουμε έτσι τον οπτικό εγγραμματισμό.
Μια φορά τον μήνα δύο φωτογράφοι, που συχνά έχουν και την ιδιότητα του δασκάλου φωτογραφίας, θα προχωρούν, παράλληλα και ανεξάρτητα, στην ανάγνωση μιας φωτογραφίας, που θα τους δίνεται.
Για σήμερα, φωτογραφία του Junku Nishimura, που δόθηκε προς “ανάγνωση” στους Αλέξανδρο Βρεττάκο και Μπάμπη Κουγεμήτρο.

Junku Nishimura
Αλέξανδρος Βρεττάκος | Μπάμπης Κουγεμήτρος |
Δεν γνώριζα τον Junku Nishimura παρά μόνο όταν αναγκάστηκα να δω φωτογραφίες του με αφορμή την φωτογραφία που μου προτάθηκε να σχολιάσω. Ομολογώ ότι δεν ενθουσιάστηκα από τις φωτογραφίες του.
Έχω δει πάρα πολλές φωτογραφίες τέτοιου τύπου από σύγχρονους φωτογράφους δρόμου. Ποτέ δεν με εντυπωσίαζαν, γιατί πάντα υπήρχε ένα κολπάκι στην εικόνα πχ μια στάμπα σε ένα μπλουζάκι η ένα εντυπωσιακό τατουάζ, κλπ. Μόλις μου γινόταν αντιληπτό στο δευτερόλεπτο τι γίνεται στην φωτογραφία αυτόματα κατέρρεε η εικόνα μέσα μου και δεν υπήρχε λόγος να την ξαναδώ. Η μόνη από τις φωτογραφίες του Junku Nishimura που με άγγιξε ήταν ακριβώς αυτή που μου προτάθηκε να σχολιάσω. Ομολογώ ότι παρόλο που έχει αυτά τα χαρακτηριστικά του εντυπωσιασμού καταφέρνει και κερδίζει το ενδιαφέρον μου χάρη στην λειτουργία των χεριών πάνω στο φόρεμα. Η αφαίρεση με το ασπρόμαυρο την βοηθά να ομογενοποιήσει το χρωματικό περιβάλλον της εικόνας. Φυσικά έχει να κάνει με τον πόθο, τον έρωτα και την συνεύρεση του αρσενικού με το θηλυκό. Το έντονο βλέμμα της στάμπας πάνω στο φόρεμα και το ζάρωμα του υφάσματος από το αγκάλιασμα αυξάνουν τη ένταση και κλειδώνουν το ενδιαφέρον του θεατή. Η σύνθεση που δημιουργείται μέσα από τους αρνητικούς χώρους του κάδρου λειτουργούν άψογα και σωστά παραμένουν απρόσωπα τα άτομα που εικονίζονται στην εικόνα. Είναι πραγματικά μια πολύ καλή φωτογραφία. |
Τυγχάνει να μην γνωρίζω τον φωτογράφο, συνεπώς ούτε και τη συγκεκριμένη φωτογραφία. Στην πρώτη θέα της φωτογραφίας, η σκέψη μου ενστικτωδώς πήγε στο έργο και στο φωτογραφικό ύφος του William Klein,ο οποίος παρεμπιπτόντως το 1964 φωτογράφισε το Τόκυο. Η αρχική μου αίσθηση επιβεβαιώθηκε όταν επισκέφθηκα την ιστοσελίδα του ιαπωνικής καταγωγής φωτογράφου Junku Nishimura και είδα μεγάλο μέρος του φωτογραφικού του έργου καθώς και την ενότητα Night falls στην οποία ανήκει η συγκεκριμένη εικόνα.
Φωτογράφος δρόμου, ασπρόμαυρος, σκοτεινός μεταφορικά και κυριολεκτικά. Επί μακρό χρονικό διάστημα, η φωτογραφία δρόμου βάσισε τη δημοφιλία της στον αυθορμητισμό και την τυχαιότητα του στιγμιότυπου, στην προσωπική ματιά και εμπλοκή του δημιουργού, καθώς και στην στρατηγική της ανύποπτης λήψης, στρατηγική που στις μέρες μας δεν είναι ούτε νομικά ούτε ηθικά κατοχυρωμένη. Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν το συγκεκριμένο φωτογραφικό είδος ξεπερασμένο, προσωπικά ωστόσο πιστεύω ότι η σύγχρονη φωτογραφία δρόμου υποφέρει από την κληρονομιά του παρελθόντος, κάτι που την κρατάει στάσιμη αισθητικά και εννοιολογικά. Το έργο του χαρισματικού κατά τα άλλα Junku Nishimura, δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτό. Αν ξεπεράσω τη δυσκολία μου να δω και να «διαβάσω» μεμονωμένες φωτογραφίες, φωτογραφίες αποσπασμένες από τις ενότητες στις οποίες ανήκουν, οι σκέψεις μου είναι ξεκάθαρες. Η συγκεκριμένη φωτογραφία ούτε με εκπλήσσει, ούτε με σαγηνεύει, παρότι ο φωτογράφος κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να κερδίσει το like του θεατή. Η συνταγή γνώριμη. Ασπρόμαυρο, αποσπασματικό κάδρο, δραματική ατμόσφαιρα, εικόνα μέσα στην εικόνα. Το προφανές εύρημα των χεριών πάνω στο εικονιζόμενο ψεύτικο πρόσωπο, επιχειρεί (;) να εκτρέψει το νόημα της εικόνας. Μια απειλητική- τρυφερή αγκαλιά; Ένας κακός οιωνός για τους πρωταγωνιστές που δεν εικονίζονται; Πολλά τα ευρήματα, κανένα το μυστικό. |
Αλέξανδρος Βρεττάκος
Ο Αλέξανδρος Βρεττάκος γεννήθηκε το 1964 στην Κοζάνη, όπου ζει μέχρι σήμερα. Εργάζεται ως καθηγητής Φυσικής αγωγής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σπούδασε φωτογραφία το διάστημα 1986-89 στο Novi-Sad της Σερβίας. Δίδαξε φωτογραφία στα ΝΕΛΕ και στα ΙΕΚ Κοζάνης τη δεκαετία του ‘90. Επίσης το ίδιο διάστημα οργάνωσε τμήματα φωτογραφίας και δίδαξε σε διάφορα προγράμματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το 2003 δημιούργησε σε συνεργασία με το Δήμο Κοζάνης το Φωτογραφικό Εργαστήρι Φωτοδίοδος όπου μέχρι σήμερα διδάσκει αναλογική και ψηφιακή φωτογραφία. Έχει στο δυναμικό του είκοσι ατομικές εκθέσεις. Από το 2003 ασχολείται και με την ψηφιακή φωτογραφία κάνοντας αρκετούς πειραματισμούς για την καλύτερη κατανόηση των δυνατοτήτων της ψηφιακής εικόνας.
Ιστοσελίδα: www.vrettakos.gr
Μπάμπης Κουγεμήτρος
Ο Μπάμπης Κουγεμήτρος γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Φωτογραφία και Οπτικοακουστικά Μέσα στο ΤΕΙ Αθηνών. Από το 2017 μέχρι σήμερα συντονίζει το φωτογραφικό εργαστήριο του Δήμου Χαλανδρίου «Ο λόγος στην Εικόνα».
babiskouge@gmail.com
http://www.babiskougemitros.com