1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική: Βαγγέλης Βασαλάκης – Ρούλα Πάτρα
Αυτός που γνωρίζει να γράφει, γνωρίζει προφανώς και να διαβάζει. Όποιος όμως τραβάει φωτογραφίες δεν γνωρίζει αναγκαστικά να τις ερμηνεύει
Vilem Flusser, Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας
Στο photologio «μιλάμε για τη φωτογραφία» και ενδιαφερόμαστε για τον τρόπο ανάγνωσης των εικόνων καθώς και για τον παραγωγικό διάλογο.
Με το σκεπτικό αυτό έχουμε εγκαινιάσει τη νέα στήλη «1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική».
Σκοπός της στήλης είναι να δούμε μέσα από την ανάγνωση μας φωτογραφίας τις σκέψεις των προσκεκλημένων φωτογράφων, την άποψή τους για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, τον τρόπο ανάγνωσής τους, τα συναισθήματα τους και γενικά ό,τι έχουν να πουν για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, να διαπιστώσουμε τις τυχόν συγκλίσεις ή αποκλίσεις και να προάγουμε έτσι τον οπτικό εγγραμματισμό.
Μια φορά τον μήνα δύο φωτογράφοι, που συχνά έχουν και την ιδιότητα του δασκάλου φωτογραφίας, θα προχωρούν, παράλληλα και ανεξάρτητα, στην ανάγνωση μιας φωτογραφίας, που θα τους δίνεται.
Για σήμερα, φωτογραφία του Joel Meyeowitz, που δόθηκε προς “ανάγνωση” στους Βαγγέλη Βασαλάκη και Ρούλα Πάτρα.
Joel Meyerowitz
(ΥΓ. Να διευκρινίσουμε πως η φωτογρσφία η συγκεκριμένη του Joel Meyerowitz ανήκει στη σειρά μιας καμπάνιας μόδας 2021 για τον οίκο μόδας Jil Sander)
| Βαγγέλης Βασαλάκης | Ρούλα Πάτρα |
| Μία γυναίκα ντυμένη με σετ της σχεδιάστριας Jil Sander στέκεται απόκοσμα φωτισμένη σε ένα ονειρικά έρημο πρατήριο καυσίμων, το οποίο με τη σειρά του βρίσκεται σε μια ονειρικά έρημη περιοχή, λίγο μετά τη δύση του ηλίου. Εικόνα που δεσμεύει το βλέμμα με τη χρωματική της αρμονία και γεννά εννοιολογικά ερωτηματικά.
Σε ανάγνωση από το πρώτο πλάνο έως το φόντο, έχουμε τη συνέργεια του minimal φωτισμού του φόντου και του θέματος, κάτι που υποστηρίζει τις λιτές γραμμές του παλτού της γυναίκας. Ταυτόχρονα, η χρωματική παλέτα είναι πολύ επιδέξια διαλεγμένη: ο συνδυασμός των βασικών χρωμάτων μπλε και κόκκινο στα στοιχεία του πρατηρίου, αλλά και οι αντίστοιχες αποχρώσεις του ουρανού, εάν αναμιχθούν παράγουν μωβ – το χρώμα του παλτού της γυναίκας. Σε ανάγνωση σε κάθετο προσανατολισμό, εντύπωση προκαλούν οι διαφορετικές ποιότητες του φωτισμού επάνω στο άτομο. Το απόκοσμο, μυστηριακό φως που κατέρχεται στο ανυψωμένο πρόσωπο παραπέμπει σε κόσμους επιστημονικής φαντασίας και δημιουργεί ερωτηματικά. Τι βλέπει η γυναίκα; Τι είναι αυτό που έχει τόσο ενδιαφέρον για εκείνην; Απορεί, θαυμάζει ή παρατηρεί προσηλωμένα κάποιο σημαίνον; Εντύπωση προκαλεί ο φωτισμός στο κάτω μέρος της φιγούρας, που θυμίζει φώτα αυτοκινήτου και υπονοεί μια άλλη, πιο πεζή πραγματικότητα, σε σχέση με την πραγματικότητα που “αιωρείται” επάνω από τη γυναίκα. Ο χρηστικός λόγος βέβαια του φωτός αυτού είναι να φωτιστούν οι μπότες, κάτι που δεν θα μπορούσε να γίνει με το υπάρχον άνω φως. Γοητευτική εικόνα του Meyerowitz που αποπνέει καθησυχαστική πολυτέλεια, χρησιμοποιεί ποιητική λιτότητα, ωθεί στην ονειροπόληση και αφήνει ένα νοηματικό κενό ως προς τον ρόλο της ηρωίδας της. |
Υπάρχουν φωτογραφίες που σε καλούν να χαθείς μέσα τους, να αναρωτηθείς πού σταματά η πραγματικότητα και πού αρχίζει η κατασκευή. Αυτή η εικόνα του Joel Meyerowitz για τον οίκο Jil Sander (2021) είναι μία από αυτές. Σε μια πρώτη ανάγνωση, μοιάζει με ένα νυχτερινό στιγμιότυπο δρόμου, μια σκηνή που θα μπορούσε να έχει αποτυπωθεί τυχαία από έναν περιπλανώμενο φωτογράφο. Κι όμως, τίποτα εδώ δεν είναι τυχαίο. Αν και η φωτογραφία δανείζεται την αισθητική της αυθόρμητης street photography, είναι στην πραγματικότητα απόλυτα σκηνοθετημένη. Μια προσεκτικά κατασκευασμένη στιγμή μόδας που παίζει με την έννοια της αυθεντικότητας και της αφηγηματικότητας.
Η σύνθεση είναι αυστηρά δομημένη. Η κατακόρυφη αντλία καυσίμου και οι γεωμετρικές γραμμές του περιβάλλοντος πλαισιώνουν τη φιγούρα, η οποία στέκει με βλέμμα στραμμένο ψηλά, σαν να αναζητά ένα μήνυμα από έναν άλλο κόσμο. Το φως είναι το στοιχείο που καθορίζει την ατμόσφαιρα -το ψυχρό, τεχνητό φως της αντλίας αντιπαρατίθεται με τη ζεστή δύση του ουρανού-, δημιουργώντας μια κινηματογραφική αμφισημία: είναι αυτή η στιγμή γήινη ή εξωπραγματική; Η χρωματική παλέτα ισορροπεί ανάμεσα στο ψυχρό και το θερμό, ακριβώς όπως και το μήνυμα της φωτογραφίας. Η κομψότητα εισβάλλει σε έναν τόπο απρόσωπο και σχεδόν μηχανικό, δημιουργώντας μια αντίθεση μεταξύ της ανθρώπινης φιγούρας και του λειτουργικού, βιομηχανικού χώρου. Είναι μια εικόνα γεμάτη αντιφάσεις: μόδα και μοναξιά, πολυτέλεια και αμηχανία, αφήγηση και αφαίρεση. Αυτό που με γοητεύει είναι ακριβώς αυτή η ένταση. Ο Meyerowitz, αν και σε έναν αυστηρά εμπορικό χώρο, φέρνει μαζί του το βλέμμα του καλλιτέχνη που ξέρει να μετατρέπει το καθημερινό σε κινηματογραφικό. Η φωτογραφία του δεν αποκαλύπτει – υπαινίσσεται. Και αυτή η λεπτή ισορροπία είναι που την κάνει τόσο μαγευτική. |
Βαγγέλης Βασαλάκης, B.Sc
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Ξεκίνησε την επαγγελματική του πορεία στη Φωτογραφία το 1984. Σπούδασε Φωτογραφία και Οπτικοακουστικές Τέχνες στη σχολή Focus. Κατέχει Bachelor’s Degree στην Επιστήμη Υπολογιστών από το State of Delaware, USA. Ασχολείται με τη διαφημιστική φωτογραφία. Ως καθηγητής φωτογραφίας ξεκίνησε το 1998 από τη σχολή Κινηματογράφου & Τηλεόρασης Λυκούργου Σταυράκου συνεχίζοντας στη σχολή Φωτογραφίας E.S.P. και σε διάφορους οργανισμούς, δημόσιους και ιδιωτικούς. Επί του παρόντος διδάσκει Διαφημιστική Φωτογραφία στον ΑΚΤΟ Αθήνας και παράλληλα παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα.
www.facebook.com/vangelis.vassalakis
www.vassalakis.gr
Ρούλα Πάτρα
Η Ρούλα Πάτρα είναι εικαστικός, φωτογράφος, ερευνήτρια, εκπαιδευτικός και συγγραφέας με έδρα την Αθήνα. Είναι απόφοιτη προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών με διάκριση. Ειδικεύεται στην εγκληματολογική φωτογραφία και έχει εκτενή εμπειρία στην εφαρμοσμένη εγκληματολογία, με σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Μέσω της τέχνης της, αναδεικνύει θέματα γύρω από τη γυναικεία ταυτότητα, το σώμα, τη βία κατά των γυναικών και τις κοινωνικές σχέσεις, στοχεύοντας στην κοινωνική αλλαγή.
Το έργο της έχει εκτεθεί σε πολλές ομαδικές εκθέσεις εντός και εκτός Ελλάδας, ενώ το ενδιαφέρον της για την ψηφιακή επεξεργασία εικόνας την ωθεί συνεχώς να επεκτείνει τις γνώσεις της στην ψηφιακή τεχνολογία. Διδάσκει φωτογραφία και ψηφιακή επεξεργασία εικόνας στο AKTO Art & Design College και έχει εκδώσει το βιβλίο «Πλήρης Οδηγός Adobe Lightroom Classic: Επεξεργασία εικόνας για όλους». Επιπλέον, αρθρογραφεί στο περιοδικό Φωτογράφος και έχει εκδώσει δύο φωτογραφικά λευκώματα: το The Duo Project και το Home, Body & Soul.
Email: roulapt@gmail.com
Website: https://roulapatra.com/
Instagram: Roula Patra
Facebook: Roula Patra
