
1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική: Γιάννης Ζινδριλής – Μυρτώ Παπαδοπούλου
Αυτός που γνωρίζει να γράφει, γνωρίζει προφανώς και να διαβάζει. Όποιος όμως τραβάει φωτογραφίες δεν γνωρίζει αναγκαστικά να τις ερμηνεύει
Vilem Flusser, Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας
Στο photologio «μιλάμε για τη φωτογραφία» και ενδιαφερόμαστε για τον τρόπο ανάγνωσης των εικόνων καθώς και για τον παραγωγικό διάλογο.
Με το σκεπτικό αυτό έχουμε εγκαινιάσει τη νέα στήλη «1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική».
Σκοπός της στήλης είναι να δούμε μέσα από την ανάγνωση μας φωτογραφίας τις σκέψεις των προσκεκλημένων φωτογράφων, την άποψή τους για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, τον τρόπο ανάγνωσής τους, τα συναισθήματα τους και γενικά ό,τι έχουν να πουν για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, να διαπιστώσουμε τις τυχόν συγκλίσεις ή αποκλίσεις και να προάγουμε έτσι τον οπτικό εγγραμματισμό.
Μια φορά τον μήνα δύο φωτογράφοι, που συχνά έχουν και την ιδιότητα του δασκάλου φωτογραφίας, θα προχωρούν, παράλληλα και ανεξάρτητα, στην ανάγνωση μιας φωτογραφίας, που θα τους δίνεται.
Για σήμερα, φωτογραφία του Alexey Titarenko, που δόθηκε προς “ανάγνωση” στους Γιάννη Ζινδριλή και Μυρτώ Παπαδοπούλου.

Alexey Titarenko
Γιάννης Ζινδριλής | Μυρτώ Παπαδοπούλου |
Θυμάμαι πως είδα πρώτη φορά τις φωτογραφίες του Alexey Titarenko στο ιστορικό πια «Ε» της κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας όχι και πολλά χρόνια πριν, αλλά αρκετά ώστε μου μοιάζει σαν να ήταν άλλος κόσμος. Είχα εντυπωσιαστεί από την χρήση της τεχνικής του που αναδεικνύει από την ορατή πραγματικότητα την ποιητική της διάσταση. Ο Titarenko, σε μαυρόασπρα κυρίως αστικά τοπία, αφήνει το κλείστρο ανοιχτό για μεγάλη χρονική διάρκεια και παράγει αινιγματικά σενάρια εντός του κάδρου του. Δύο γυναίκες με λευκά φορέματα βαδίζουν προς ένα κτίριο, πιθανά επαγγελματικής χρήσης, στην είσοδο του οποίου βρίσκεται ένας άνδρας σε αφηρημένη δραστηριότητα. Ενδιάμεσα θολές, φωτεινές, απροσδιόριστες γραμμές από κάτι που πέρασε.
Και τι δεν μπορούμε να πούμε, να σκεφτούμε ή να υποθέσουμε για αυτή την ιστορία. Σαν να παίζεται ένα μουσικό κομμάτι χωρίς στίχους προκαλώντας αμέτρητους συνειρμούς. Παράλληλα, ξαναβλέποντας τη, αισθάνομαι μια απόσταση από αυτό το είδος αφήγησης που στο παρελθόν με γοήτευε. Ίσως να έπαιξε καθοριστικό ρόλο η επικράτηση του χρώματος, ο Jeff Wall και η σημασία που απέδωσε στο μη νόημα ή ο Philip-Lorca diCorcia με τις ξεκάθαρες σκηνοθετημένες αναπαραστάσεις του. Κλείνοντας και στηριζόμενος στο προσωπικό βίωμα, αισθάνομαι πως η φωτογραφία μπορεί να μην αξιολογείται μακριά από το θεατή της και την εποχή του, κι έτσι να μην μπορούμε να πούμε πολλά για την ίδια, αλλά μόνο για τη σχέση που αναπτύσσουμε μαζί της κάθε φορά που στεκόμαστε με ειλικρίνεια μπροστά της. Έτσι, η αξιολόγηση κάθε εικόνας ίσως να μην έχει τόση σημασία και η ουσία είτε ως δημιουργός, είτε ως θεατής-τρια να βρίσκεται στην φράση «να αντιλαμβάνεσαι τα θαύματα», που αναφέρει ο Robert Fulghum στο «Όσα πραγματικά θα έπρεπε να ξέρω, τα έμαθα στο Νηπιαγωγείο».. |
Η φωτογραφία White Dresses από το έργο The Black and White Magic of St. Petersburg (1995) του Αλεξέι Τιταρένκο αποτυπώνει την ατμόσφαιρα μιας περιόδου κοινωνικής και πολιτικής αβεβαιότητας που ακολούθησε την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Μέσα από την ιδιαίτερη αισθητική της, αντικατοπτρίζει τη μεταβατική συνθήκη της εποχής και τον βαθύ αντίκτυπό της στις ανθρώπινες ζωές.
Αυτή η φωτογραφία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της τεχνικής, της εικαστικής και της αφηγηματικής προσέγγισης του δημιουργού. Το έργο του εμπνέεται από το λυρικό και υπαρξιακό βάθος της γραφής του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, ιδιαίτερα από τη νουβέλα Λευκές Νύχτες. Στην αφήγηση του Ντοστογιέφσκι, η νυχτερινή Αγία Πετρούπολη αντανακλά την απομόνωση και τη μελαγχολία, καθώς οι χαρακτήρες βιώνουν μια εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα στις μνήμες τους και την αβεβαιότητα του παρόντος. Αυτή η αίσθηση του «παγιδευμένου χρόνου» αποτυπώνεται έντονα μέσω της παρατεταμένης έκθεσης που χρησιμοποιεί ο Τιταρένκο, προσκαλώντας τον θεατή σε μια πολυεπίπεδη ανάγνωση της εικόνας. Η φωτογραφία αντλεί επίσης έμπνευση από τη μουσική του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, όπως το Δεύτερο Κοντσέρτο για Τσέλο. Η ένταση και η διάρκεια της μελωδίας βρίσκουν το εικαστικό τους αντίστοιχο στη θολή, σχεδόν αιθέρια ποιότητα της εικόνας, που μεταδίδει παράλληλα μια αίσθηση χρονικής διάρκειας και συναισθηματικής φόρτισης. Οι δύο γυναικείες φιγούρες, θολές και ντυμένες με λευκά φορέματα, ενισχύουν την αίσθηση της παροδικότητας και της ευθραυστότητας μιας ιστορικής περιόδου. Ο τίτλος White Dresses παραπέμπει σε έννοιες όπως η καθαρότητα και η αθωότητα, ενώ παράλληλα υπονοεί τη νοσταλγία ίσως και την ελπίδα για μια πιο αισιόδοξη εποχή, μέσα σε μια συνθήκη ιστορικής αστάθειας και αναζήτησης ταυτότητας. |
Γιάννης Ζινδριλής
Ο Γιάννης Ζινδριλής γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1982. Αποφοίτησε από το Τμήμα Τοπογραφίας και το Τμήμα Φωτογραφίας και Οπτικοακουστικών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού τίτλου «Φωτογραφία: Έρευνα και Μεθοδολογία» από το ίδιο πανεπιστήμιο. Επιπλέον, παρακολούθησε σεμινάρια «Θέματα και Θεωρία Εικαστικών Τεχνών και Φωτογραφίας», καθώς και το «Περί Τοπίου: Εικόνες, Συναισθήματα, Πολιτική» στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.
Έργα του ανήκουν στη μόνιμη συλλογή του Μουσείου Φωτογραφίας στη Θεσσαλονίκη. Έχει συνεργαστεί με διάφορες εφημερίδες και περιοδικά.
Από τον Μάιο του 2020, διδάσκει φωτογραφία στην Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, ενώ από τον Οκτώβριο του 2024 διδάσκει επίσης στο Ελληνικό Κέντρο Φωτογραφίας.
Ζει και εργάζεται στην Αθήνα ως φωτογράφος freelance.
Email: yanniszindrilis@gmail.com
Website: www.yanniszindrilis.com
Instagram: Yannis Zindrilis
Facebook: Yannis Zindrilis
Μυρτώ Παπαδοπούλου
Η Μυρτώ Παπαδοπούλου είναι φωτογράφος που εστιάζει στη δημιουργία έργων με έντονο ερευνητικό, ανθρωπολογικό και κοινωνιολογικό χαρακτήρα. Μέσα από το έργο της, επιδιώκει να εξετάσει και να αναθεωρήσει κυρίαρχες ιστορικές αφηγήσεις, αναλύοντας πώς αυτές διαμορφώνουν την ιστορική συνείδηση και τις κοινωνικές αντιλήψεις. Η προσέγγισή της εστιάζει στη διαρκή μεταβολή των αφηγήσεων, αναδεικνύοντας την επανερμηνεία των ιστορικών γεγονότων και τη δυναμική τους στο χρόνο.
Ο στόχος του έργου της είναι η προώθηση ενός διαλόγου μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, ενθαρρύνοντας τον θεατή να αναστοχαστεί και να αμφισβητήσει τις κυρίαρχες ιστορικές αφηγήσεις υπό το φως των σύγχρονων κοινωνικών προκλήσεων. Μέσα από αυτή την πρακτική, επιδιώκει να ενισχύσει τη διαδικασία της κριτικής σκέψης και να προάγει μια ενεργητική συμμετοχή του θεατή στην ερμηνεία του έργου.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας της, έχει συνεργαστεί με κορυφαίους οργανισμούς και μέσα ενημέρωσης, όπως η Dior, το National Geographic, το Smithsonian, η New York Times, το Time Magazine και άλλοι διεθνείς φορείς.
Ήταν υπότροφος του IMEDD το 2019 και το 2021 με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και έχει προταθεί για το Prix Pictet, το Magnum Foundation Grant και το Βραβείο Leica Oskar Barnack.
Με τη δουλειά της έχει συμμετάσχει σε διεθνείς ομαδικές και ατομικές εκθέσεις, ενώ έργα της βρίσκονται επίσης σε ιδιωτικές συλλογές.
www.myrtopapadopoulos.com