Υπατία Κορνάρου: “Η τέχνη επιβάλλεται να είναι ελεύθερη”
Οι άνθρωποι λοιπόν είναι η αιτία που φωτογραφίζεις;
«Οι άνθρωποι» είναι η ιστορία που θέλω να διηγηθώ. Οι γονείς μου είναι το παρθενικό ταξίδι εξιστόρησης. Άλλωστε με την φωτογραφία όλα ξεκίνησαν από ένα απωθημένο της παιδικής μου ηλικίας. Αρκετά μετέπειτα συνειδητοποίησα πως τα υπόλοιπα ταξίδια θα αφορούν και τους γονείς των άλλων. Στο σήμερα, αγαπώ να βλέπω πρόσωπα, να εισχωρώ στις αφηγήσεις τους. Η τέχνη της φωτογραφίας έχει δωρίσει στην ζωή μου μια ψευδαίσθηση και μια ελπίδα : ότι μπορώ να είμαι απαρατήρητη όταν παρατηρώ τους άλλους, ότι οι ανθρώπινες ιστορίες μπορούν να εξιστορηθούν. Οι άνθρωποι είναι η αιτία που φωτογραφίζω και στην φωτογραφία υπάρχουν οι άνθρωποι.
Υπατία Κορνάρου
Υπατία Κορνάρου
Είναι μια “σχέση” αυτή ανάμεσα στην κάμερα και στον φωτογράφο, εννοώ υπάρχει και από τις δυο πλευρές.
Η ανθρώπινη ταυτότητα απαρτίζεται από μια πλειάδα ρόλων όπου καλείται να ερμηνεύσει ανάλογα με τις περιστάσεις. Σαφέστατα η χρήση μιας φωτογραφικής μηχανής είναι ένας από αυτούς. Κατά κάποιο τρόπο είναι σαν να διαχωρίζεται σε δύο ταυτόχρονες οντότητες : του ανθρώπου πριν και μετά την κάμερα. Ωστόσο αυτή είναι η μία οπτική, διότι παράλληλα κατά την διάρκεια της φωτογράφισης διοχετεύεται στην λήψη η συνολικότητα μιας προσωπικότητας. Τελικά, ενώ η φωτογραφική μηχανή λειτουργεί ως ένα μέσο που απελευθερώνει αναστολές, ιδέες, συναισθήματα συμβαίνει από την άλλη να καλύπτει το πρόσωπο ενός φωτογράφου με τον όγκο της κατασκευής της. Έτσι κατά την φωτογράφιση ο φωτογράφος είναι σαν να χρησιμοποιεί την κάμερα ως «μάσκα». Εν τούτοις όταν αφαιρεθεί η «μάσκα», τα κάδρα αποκαλύπτουν όσα ασυνείδητα προσπαθούσε να κρυπτογραφήσει. Καθώς η «σχέση» που αναπτύσσεται είναι αμφίδρομη και ανατροφοδοτούμενη εξελίσσεται διαρκώς και παράλληλα με τον εαυτό μας.
Υπατία Κορνάρου
Υπατία Κορνάρου
Το παράδοξο άραγε πιστεύεις πως υπάρχει ήδη μέσα στην πραγματικότητα ή ο φωτογράφος καλείται να επέμβει σε αυτή και να το εκφράσει; Και τότε πως μπορεί ο ίδιος να το απεικονίσει;
Το παράδοξο, το παράλογο είναι μια κατάσταση που υφίσταται έτσι κι αλλιώς. Ιδιαίτερα αυτή την εποχή όπου η ανθρωπότητα προσπαθεί να επιβιώσει σε μια παράδοξη πραγματικότητα και με ένα απροσδιόριστο μέλλον. Ωστόσο, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τι σημαίνει για τον καθένα το «παράδοξο». Οι δυστοπικές κοινωνίες, οι πόλεμοι, οι πνιγμοί μεταναστών δεν είναι φαινόμενα μιας παράλογης αντικανονικότητας; Η τέχνη αφομοιώνει και είναι παρούσα στα γεγονότα της σύγχρονης καταγραφής. Οι καλλιτέχνες είναι σαν επίγειοι δορυφόροι. Προσπαθούν να αντικατοπτρίσουν ότι συμβαίνει στον πλανήτη θέτοντας ερωτήματα, προκαλώντας προβληματισμούς. Φυσικά και η τέχνη της φωτογραφίας απεικονίζει ότι είναι υπαρκτό, είτε σε υλική είτε σε άυλη μορφή. Είναι αυτονόητο πως ο φωτογράφος δεν δημιουργεί «το παράλογο στον κόσμο», εισχωρεί εν τούτοις σε αυτόν αρχικά για να τον κατανοήσει. Ωστόσο έχουν μεγάλο ενδιαφέρον οι πρακτικές που θα χρησιμοποιήσει για να το οπτικοποιήσει. Σε προσωπικό επίπεδο έχω αναπτύξει ένα είδος άμυνας απέναντι στο παράλογο. Συνήθως αποτυπώνεται στα κάδρα με στοιχεία σουρεαλισμού αλλά και με εννοιολογικούς συμβολισμούς μινιμαλιστικού χαρακτήρα.
Υπατία Κορνάρου
Υπατία Κορνάρου
Η κάμερα είναι μια δικαιολογία για να είμαστε κάπου, που όμως δεν ανήκουμε;
Αυτό μπορεί να συμβεί όταν κάποιος ασχολείται με την φωτογραφία δίχως να έχει συνειδητοποιήσει αν τον αφορά πραγματικά. Μόνο σε αυτή την περίπτωση η κάμερα μεταμορφώνεται σε μια συσκευή από πλαστικό και μέταλλο. Ειδάλλως, η φωτογραφική μας μηχανή είναι ακριβώς το μέσο που χρειαζόμαστε για να είμαστε εκεί που πραγματικά ανήκουμε.
Υπατία Κορνάρου
Υπατία Κορνάρου
Street Minimalism... Tο πλήθος στους δρόμους είναι μια ευκαιρία για εικόνες σύνθετες. Ο μινιμαλισμός εδώ είναι μια πολύ ιδιαίτερη προσέγγιση, θα ήθελες να μου μιλήσεις για αυτήν;
Μάλλον επειδή το πλήθος είναι αρκετά χαοτικό στην προσωπική μου ιδιοσυγκρασία αλλά και για την οπτική μου αντίληψη επιλέγω την αφαιρετική προσέγγιση. Επίσης η καλλιτεχνική μου τοποθέτηση διαπραγματεύεται κυρίως την εσωτερικότητα μιας μοναχικής εξομολόγησης. Ακόμα και όταν συνομιλούν οι ανθρώπινες παρουσίες αντανακλούν μια ηχηρή σιωπή. Μπορεί να φαίνεται «αντιφατικό» αλλά το πλήθος μιας πόλης δεν ισοδυναμεί με την αποξένωση των ανθρώπων; Έτσι λοιπόν όταν είμαι “on the road”, πάλι ψάχνω να εντοπίσω και στη συνέχεια να εστιάσω στον σημερινό άνθρωπο που κυκλοφορεί στην απρόσωπη πόλη. Με την μινιμαλιστική ταυτότητα επιδιώκω να ενισχύσω την εννοιολογική απόδοση ενός φωτογραφικού κάδρου.
Υπατία Κορνάρου
Υπατία Κορνάρου
Πρόσεξα το project σου “The Mask 19” και αμέσως σκέφτηκα ότι πάντα είχα την απορία γιατί να φωτογραφίζονται οι άνθρωποι με μάσκες, ποια είναι η πρόθεσή τους αφού έτσι και αλλιώς, δεν αναγνωρίζονται. Νομίζω ότι κάπου εκεί βρίσκεται ένα μέρος από το μυστήριο της φωτογραφικής διαδικασίας. Τί πιστεύεις εσύ;
Χαίρομαι πολύ που ανακάλυψες το πρώτο μου και ημιτελές project “The Mask19’. Αρχικά να εξιστορήσω γιατί δεν ολοκληρώθηκε και ποια ήταν η ιδέα του έργου. Η μάσκα του 2019 ήταν η μάσκα προστασίας που φορέσαμε όλοι λόγω του κορονοϊού. Ωστόσο εκείνη την περίοδο είχα επικεντρώσει το ενδιαφέρον μου σε μια είδηση που αφορούσε την χρήση της μάσκας σε παιδιά και έφηβους κατά την παρακολούθηση των μαθημάτων στα σχολεία. Ήταν μια είδηση που με είχε σοκάρει γιατί δεν μπορούσα να φανταστώ πως μικρά παιδιά θα μπορούσαν να διαχειριστούν μια τέτοια συνθήκη. Έτσι ήρθε η έμπνευση της ιδέας ώστε να δημιουργήσω μια σειρά πορτρέτων από παιδιά και εφήβους που θα φορούσαν την μάσκα και μόνο στα μάτια θα απέδιδαν το συναίσθημα τους. Όμως στην εξέλιξη του έργου νόσησα από κορονοϊό και ήμουν σε καραντίνα για ένα μήνα. Όταν τελείωσε η προσωπική μου καραντίνα ανακοινώθηκε η καραντίνα σε όλη την χώρα. Έτσι η διάρκεια της με απέτρεψε για την συνέχιση του project. Αφού προσπεράσω την παρένθεση που έκανα, θα απαντήσω στην αρχική σου ερώτηση και θα εξομολογηθώ πως μια μάσκα έχει «εκλεπτυσμένη» δυναμική αφού με την χρήση της υιοθετείται ένα νέο «πρόσωπο», ένας διαφορετικός ρόλος καθώς και η απόκρυψη της πραγματικής μας ταυτότητας. Στην σημαντικότητα αυτών των στοιχείων θεωρώ πως βρίσκεται η γοητεία της φωτογραφικής διαδικασίας.
Υπατία Κορνάρου
Υπατία Κορνάρου
Οι αντανακλάσεις είναι ένα μέρος της φωτογραφικής τέχνης γιατί παγιδεύουν έστω για λίγο τον χρόνο. Σαν κλέφτες του χρόνου;
Αν υποθέσουμε ότι οι αντανακλάσεις περιέχουν το φως που χρειάζεται για να συμβεί η διάχυσή του στο πλανήτη. Τότε με βάση αυτή την υποθετική θεώρηση αναδιατυπώνω την ερώτηση ως εξής : οι φωτογράφοι παγιδεύουν μέσω των αντανακλάσεων, το φως μέσα στο κάδρο; Άρα είναι κάτι σαν κλέφτες του φωτός;
Σωστά… Συχνά αυτό που αρέσει περισσότερο στη φωτογραφία είναι η στιγμή που δεν μπορείς να προβλέψεις. Το έχεις νιώσει αυτό;
Φυσικά και έχω βρεθεί κατά την διαδικασία μίας φωτογράφησης σε καταστάσεις, συναισθήματα, εμπνεύσεις που δεν είχα καν φανταστεί. Η τέχνη είναι απρόβλεπτη γιατί η ανθρώπινη φύση είναι άβυσσος. Άλλωστε αυτό είναι και το ενδιαφέρον. Το προβλέψιμο αρκετές φορές γίνεται βαρετό. Επίσης η δυναμική που αναπτύσσεται σε κάθε φωτογραφική λήψη είναι μοναδική. Διότι επηρεάζεται από το πλαίσιο που διαμορφώνεται σε κάθε περίπτωση ανάλογα τις εκάστοτε συνθήκες. Ωστόσο είναι σημαντικό να μην παραβλέψω πως όσοι φωτογράφοι έχουν ανθρωποκεντρική προσέγγιση βιώνουν τα συναισθήματα της αλληλεπίδρασης. Έτσι ακόμα και να επιθυμούσαν την απόλυτη προβλεψιμότητα θα ήταν αδιανόητο να συμβεί.
Υπατία Κορνάρου
Αγαπάς τα πορτρέτα πολύ όμως δεν θέλω να σε ρωτήσω εγώ κάτι για αυτά, θα ήθελα να μου μιλήσεις εσύ.
Τα πορτρέτα είναι όντως ένα σημαντικό μέρος του έργου αλλά και ολόκληρης της φωτογραφικής μου πορείας. Αν όπως ανέφερα πιο πάνω : «οι άνθρωποι είναι η αιτία που φωτογραφίζω» τότε τα πορτρέτα είναι : «οι άνθρωποι που επιθυμώ να φωτογραφίσω». Ουσιαστικά κατά την διαδικασία της φωτογράφισης συντελείται ένας διεισδυτικός διάλογος. Ερωτεύομαι την οπτική μεταμόρφωση που συμβαίνει στην έκφραση ενός προσώπου όταν αναδύονται ασυνείδητες πτυχές. Αντιλαμβάνομαι την ιερότητα που περιέχει η λήψη πορτρέτου και για αυτό τον λόγο δημιουργώ «έναν κόσμο για δύο».
Υπατία Κορνάρου
Σε ενδιαφέρει τα κάδρα σου είναι να είναι ολοκληρωμένα; Το επιδιώκεις αυτό ή αφήνεις κενά;
Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής μέχρι πρόσφατα θεωρούσα σημαντικό στην ολότητα ενός φωτογραφικού έργου να συμπεριλαμβάνονται κάδρα που θα ισορροπούν και ως προς την δομή αλλά και ως προς το περιεχόμενο τους. Όμως βρίσκομαι σε μια νέα φάση. Πειραματίζομαι καθώς βρίσκω ελκυστικό να σπάνε οι κανόνες και να δημιουργείται μια νέα συνθήκη εαυτού αλλά και έργου. Η τέχνη επιβάλλεται να είναι ελεύθερη και διαρκώς πειραματιζόμενη.
Υπατία Κορνάρου
Χρησιμοποιείς ασπρόμαυρο ειδικά στα πορτέτα ή και αλλού; Το προσεγγίζεις ιδιαίτερα;
Θα απαντήσω με κάθε επιφύλαξη διότι κάποια πράγματα συμβαίνουν αλλά δεν είμαι πάντα συνειδητοποιημένη σε αυτά. Το ασπρόμαυρο στην φωτογραφία εκφράζει πιο σκοτεινές πτυχές ή αλλιώς, τους τόπους όπου αντέχω να συναντηθώ με τις αλήθειες μου. Το χρώμα στο κάδρο λειτουργεί πιο απελευθερωτικά προσφέροντας διέξοδο, ελπίδα, ακόμα και όταν διαπραγματεύομαι δυσοίωνα ζητήματα. Έχω εκφραστεί με ασπρόμαυρη φωτογραφία κυρίως στα πορτρέτα χωρίς όμως να εξαιρώ και άλλου είδους κάδρων. Διαρκώς εξερευνώ και ανακαλύπτω νέες πρακτικές στην φωτογραφία. Με ενδιαφέρει να εξελίσσομαι, να μην μένω στάσιμη. Αυτή άλλωστε είναι αν θες και η μεγαλύτερη μου αγωνία ως καλλιτέχνης. Προσπαθώ να μην είμαι αφοριστική και πιστεύω πως είναι ένα χαρακτηριστικό που με έχει βοηθήσει να συναντηθώ με πολλά είδη φωτογραφίας και με διαφορετικές προσεγγίσεις.
Info:
Η Υπατία Κορνάρου είναι φωτογράφος και επιμελήτρια με έδρα την Αθήνα. Έχει σπουδάσει οικονομικά και φωτογραφία. Ασχολείται με την καλλιτεχνική φωτογραφία από την εκκίνηση της στον φωτογραφικό κόσμο.
Η πρώτη της ατομική έκθεση “Save the Forest” πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας η οποία μεταφέρθηκε, έπειτα από πρόσκληση της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας Μυτιλήνης, στον Αρχαιολογικό Χώρο-Κάστρο Μυτιλήνης. Στο Δημαρχείο Παπάγου-Χολαργού έχει πραγματοποιήσει την έκθεση “Freud’s Dreams”. Τον Μάιο του 2024, στο TAF the art foundation, συμμετείχε στην δυαδική έκθεση φωτογραφίας “Forsaken Places”.
Επιπλέον, το 2024 πραγματοποίησε την πρώτη της ατομική έκθεση στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στην Ρωσία. Το φωτογραφικό της έργο “Phenomenon”, μετά από πρόσκληση, εκτέθηκε στην Gallery Space Place και στην συνέχεια μεταφέρθηκε στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Nizhniy Tagil.
Στην Ελλάδα έχει πάρει μέρος σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις φωτογραφίας ενώ αυτή την περίοδο συμμετέχει στην ομαδική εικαστική έκθεση στο “Μποδοσάκειο” κτήριο του ΨΝΑ Δαφνί με τίτλο «Δεύτερη Ευκαιρία».
Έργα της επίσης έχουν εκτεθεί σε διεθνείς ομαδικές εκθέσεις στην καρδιά της Ευρώπης, στο επίκεντρο της τέχνης και του πολιτισμού: Παρίσι (Imagenation Paris), Λονδίνο (Rosl Royal Arts Over Sea), Εδιμβούργο (Recount Photo Agora University of Edinburgh) και Ρώμη (Loosen Art Gallery Millepiani).
Από τον Σεπτέμβριο του 2024 έργα της εκτίθεται και στην Αφρική, στην Τύνιδα της Τυνησίας (Recount Photo Agora University of Edinburgh).
Επίσης τον Σεπτέμβριο, ήταν επίτιμη καλεσμένη του Διεθνούς Φεστιβάλ Φωτογραφίας Fotorama 14 που πραγματοποιήθηκε στο Κραγκούγιεβατς της Σερβίας. Στο φεστιβάλ παρουσίασε το φωτογραφικό της έργο και πραγματοποίησε Masterclass με την συμμετοχή νέων φωτογράφων.
Ένα σημαντικό κομμάτι της φωτογραφικής της πορείας ήταν η επιμέλεια-διοργάνωση της ομαδικής έκθεσης “Save The Water” με θέμα την ποιοτική και ποσοτική επάρκεια του νερού, όπου πραγματοποιήθηκε στο TAF the art foundation σε υποστήριξη του Πολιτιστικού Κέντρου Εργαζομένων της Ε.Υ.Δ.Α.Π.
Επίσης, ανέλαβε την επιμέλεια των εκθέσεων αλλά και δράσεων του Φωτογραφικού Φεστιβάλ: «Ημέρες με την Φωτογραφία» στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης την Ελευσίνα, με θέμα την «Εννοιολογική Φωτογραφία», σε διοργάνωση της Φωτογραφικής Λέσχης Ελευσίνας και με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και της 2023 Έλευσις Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης.
Επίσης είχε την συνεπιμέλεια της Διεθνούς Φωτογραφικής Έκθεσης που πραγματοποιήθηκε στην Ελληνοαμερικάνικη Ένωση σε συνεργασία με την Διεθνή Φωτογραφική Κοινότητα “Moments Collective”.
Τα τελευταία χρόνια έχει βραβευτεί κι έχει λάβει διακρίσεις σε μεγάλους διεθνείς διαγωνισμούς της παγκόσμιας φωτογραφικής σκηνής (1st Place IPA 2024, Gold Winner Paris PX3 2024, Honorable Mention Minimalist Photography 2024/2022, Editor’s Pick Lens Culture 2024/2023/2022, Honorable Mention Best Photography Awards 2024, Bronze Winner TIFA 2023, 2nd Place ROSL Photo 23, Honorable Mention BIFA & TIFA 2023, Top 10 Bruxelles Art Vue Winter 23).
https://www.instagram.com/ypatia_kornarou/
https://www.facebook.com/photoypatia
