Σοφία Δαλαμάγκα: Καμία φωτογραφία δεν μπορεί να σε γλιτώσει από το υπαρξιακό κενό
Σκέψεις και ιδέες με αφορμή το FASMA, που ζητήσαμε για μια αυτοσυνέντευξη από την επιμελήτρια της επερχόμενης έκθεσης στο Art Hub Athens
Πώς ξεκίνησε η ιδέα για το Fasma;
Όλα ξεκινούν από ένα βίωμα. Αυτό πυροδοτεί την ιδέα. Η ιδέα, γίνεται το εύφλεκτο υλικό που θα μετασχηματίσει το όραμα σου. Και κάπως έτσι το πνευματικό σου παιδί, γίνεται το παιδί όλων.
Τι πραγματεύεται το Fasma;
Με ενδιαφέρουν οι θεματικές που μιλούν για τον παρόν και ας τροφοδοτούνται κάποιες φορές από το παρελθόν και τη μνήμη μας.
Το FASMA είναι ένα project σύγχρονο και πολυδιάστατο γεμάτο φως και ας έχει αφετηρία το τραύμα. Οι θεατές θα δούνε έργα δημιουργών που εκπέμπουν ομορφιά, και αισιοδοξία. Έργα που θα μας συστήσουν με το ανοίκειο.
Υπάρχει μια παρερμηνεία της έννοιας της διαφορετικότητας ενώ από τη στιγμή που γεννιόμαστε είμαστε όλοι διαφορετικοί όπως και τα δακτυλικά αποτυπώματα.
Παράλληλα, είναι μια εξαιρετική αφορμή να τεθεί το εξής ερώτημα και προβληματισμός: Άραγε το έργο παίρνει το φύλο του από το σημαίνον του ή από το φύλο του δημιουργού; Μπορεί να υπάρχει αντίφαση στο φύλο του καλλιτέχνη και στο φύλο της ματιάς του;
Το project μιλά για το φάσμα του φύλου και των ανθρώπινων σχέσεων.
Επιμελητικά, είμαι της άποψης ότι ένα δρώμενο δε θα πρέπει να είναι στατικό. Χαίρομαι που οι αεικίνητοι Ειρήνη Γουγουγιάννη και ο Γιάννης Τζομάκας οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από τον φορέα του Art Hub Athens που έχει αναλάβει και τη διοργάνωση μοιράζονται το ίδιο όραμα με εμένα.
Η συμβολή τους ήταν καίριας σημασίας ώστε να φιλοξενηθούν διαδραστικές ξεναγήσεις αλλά και δράσεις που θα πραγματεύονται ζητήματα όπως η έμφυλη βία και ζητήματα ταυτότητας.
Η φωτογραφία είναι πια μια μορφή τέχνης. Ποιες οι σκέψεις σου για την τέχνη;
Εδώ καιρό πιστεύω ότι η τέχνη, θα πρέπει να εξυπηρετεί ένα σκοπό. Να μεταφέρει ένα κοινωνικό μήνυμα και όχι απλώς να φλυαρεί χωρίς νόημα, σκοπό και περιεχόμενο. Δημιουργία για μένα σημαίνει ακτιβισμός και αυτό είναι το μικρό λιθαράκι που θέλω να βάλω ώστε να γίνει λίγο πιο συμπεριληπτικός ο κόσμος μας.
Η τέχνη δεν θα έπρεπε να είναι αυτό – αναφορική στη εποχή που ζούμε. Οφείλει να μας αφορά όλους. Είμαι της άποψης ότι ένα έργο ξεκινά να υπάρχει από τη στιγμή που το επικοινωνούμε με το κοινό. Όταν στεκόμαστε απέναντι από αυτό σαν θεατές, αυτό αποκτά διπλό ρόλο. Του πομπού και του δέκτη. Δηλαδή αντανακλά πάνω στους θεατές και οι θεατές αντανακλούν πάνω σε αυτό βιώματα, ιδέες, εμμονές, πολιτικά πιστεύω, κοινωνική θέση, συναισθήματα.
Πώς βλέπεις σήμερα να «δρομολογείται» η φωτογραφία;
Βιώνουμε μια περίοδο κορεσμού και ακατάσχετης φλυαρίας στη φωτογραφία. Μια φωτογραφία που περνά αδιάφορη για να πας στην επόμενη μέσα σε μια αίθουσα με άλλες 200, που δεν ανασύρει τίποτα από μέσα σου, δε σου δημιουργεί ένα τσίμπημα είναι ένα έργο χωρίς λόγο ύπαρξης. Όπως και η ίδια η έκθεση. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για εκθέσεις χωρίς συνοχή και χωρίς θεματική που ως μοναδικό λόγο ύπαρξης έχουν στην πραγματικότητα το κέρδος. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν ενοχοποιώ την αποκόμιση κέρδους από τις εκθέσεις. Ωστόσο, θα πρέπει να έχουμε την αυτογνωσία και τα κριτήρια να διακρίνουμε πότε αυτό γίνεται άτσαλα, χωρίς σεβασμό στους δημιουργούς, χωρίς ουσιαστικά κριτήρια επιλογής, με αποτέλεσμα να θολώνει το τοπίο αυτού που ονομάζεται πραγματικά καλή φωτογραφία. Φωτογραφία δηλαδή που έχει λόγο ύπαρξης.
Είναι αρκετά δύσκολο να προσδιορίσουμε στην εποχή που ζούμε πως συσχετιζόμαστε και γιατί με ότι καταπιανόμαστε δημιουργικά. Έχω την αίσθηση ότι ζούμε σε μια εποχή ματαιοδοξίας και ρηχότητας. Αν μη τι άλλο η φωτογραφία είναι ένα μέσο με βασικά της στοιχεία την αφαίρεση και τη λιτότητα. Το μόνο σίγουρο, καμία φωτογραφία δεν μπορεί να σε γλιτώσει από το υπαρξιακό κενό.
Τι πιστεύεις ότι προσδιορίζει σήμερα τον δημιουργό-φωτογράφο;
Νομίζω η πιο ειλικρινής μορφή δημιουργού που πραγματικά ξέρει που να τοποθετήσει τον εαυτό του είναι αυτή του ερασιτέχνη.
10.000 followers δε σε κάνουν καλλιτέχνη. Αναπόφευκτα, το αποτύπωμα του έργου σου είναι αυτό που σε καθιερώνει μέσα στο χρόνο.
Κάθε τρεις και λίγο η κουβέντα ενός παλιού φωτογράφου με επαναφέρει στο δρόμο μου. Προσοχή στο κενό ανάμεσα στη δημοφιλία και την αναγνωρισιμότητα μου είχε πει.
Το δεύτερο απαιτεί χρόνο, στωικότητα και στόχο προσήλωση. Το πρώτο απλώς ένα μεγάλο αριθμό διαδικτυακού θαυμασμού που εξαργυρώνεται σε likes.
Ας επανέλθουμε σε αυτό, που θα δούμε στις 11 Οκτωβρίου 2024 στο Art Hub Athens …
Το Fasma είναι ένας φόρος τιμής στην αγάπη που δε γνωρίζει φύλο, σεξουαλικό προσανατολισμό, χρώμα, εθνικότητα, και θρησκευτικά πιστεύω.
Και για να μιλήσεις για την αγάπη, θα πρέπει πρώτα να έχεις αγαπηθεί.
Και για να μεταμορφώσεις το τραύμα σε δημιουργία πρέπει πρώτα να το έχεις αγκαλιάσει.
Στις 11 Οκτωβρίου, στο φιλόξενο χώρο του Art Hub Athens σας προσκαλούμε να εξερευνήσουμε μαζί το Fasma!