Renée Revah: “Η φωτογραφία είναι ένα παράθυρο, με ένα γερτό παντζούρι που κάθε τόσο ανοίγει και κοιτάζω τον εαυτό μου”

Renee Revah

Αυτές οι νότες
που σας στέλνω με την άνωση
δεν έχουν πια κανένα μουσικό ενδιαφέρον.
Απ’ τον καιρό του ναυαγίου
που αργά μας σώριασε τους δυo
ως κάτω στον βυθό
σαν βάρος έκπληκτο
το πιάνο του ολόφωτου υπερωκεανίου κι εγώ
έχουμε γίνει μάλλον μια διακόσμηση πυθμένος
μια υπόκωφη επίπλωση βυθού …
Γι’ αυτό να μην ανησυχείτε…
το πιάνο μου κι εγώ
είμαστ’ εδώ πολύ καλά
εκπνέοντας ίσως πότε πότε νότες άσχετες
αλλά μες στην ασφάλεια πλήρους ναυαγίου
και ιδίως
μακριά επιτέλους
από κάθε προοπτική πνιγμού.
(Γ. Βαρβέρης)

Αυτοί οι στίχοι από το ποίημα του Γ. Βαρβέρη “Πιάνο βυθού” μου ήλθαν στο νου καθώς έβλεπα την έκθεσή σου … Μοναχικό σπορ η φωτογράφιση και πόσο μάλλον η υποθαλάσσια. Εσύ η κάμερα κι ο εαυτός σου. Αρκετή απομόνωση και μοναξιά Ρενέ;
Κατανοώ το νόημα που αποπνέουν οι στίχοι του ποιήματος του Γ. Βαρβέρη. Έχω αισθανθεί τα μέσα ναυάγια φωτογραφίζοντας σε ερείπια και βιώνοντας τη μοναξιά. Τα ερείπια όμως είναι υπάρξεις που μοιράζονται μαζί μας το παρόν και την ιστορία μας. Ανήκουν στον δικό μας κόσμο και όταν τα αποδεχθούμε τότε ξεκινάει μια διαφορετική εσωτερική βουτιά. Πλέον δεν είμαστε μόνοι. Εισπνέουμε μοναχικότητα και εκπνέουμε αγάπη. Μοναχικότητα σημαίνει να κινείσαι προς τα μέσα, να βουλιάζεις στην αγάπη και να αισθάνεσαι ελαφρύς και ελεύθερος. Με αυτόν τον τρόπο βλέπω τη φωτογραφία κάτω από την επιφάνεια. Σαν μια διαδρομή από τη μοναξιά στη συντροφικότητα.

Renee Revah

Η όλη έκθεση και το αποτέλεσμά της δεν έδωσαν το αποτέλεσμα μιας υποβρύχιας φωτογράφισης με τη στενή έννοια (όπως όλοι μας την προσδιορίζουμε). Έδωσαν το αποτέλεσμα μια υποβρύχιας παράστασης, μιας παράστασης που σκηνοθέτησες μέσα στο νερό και οι δύτες ήταν οι ηθοποιοί σου. Οι εικόνες το μαρτυρούν. Προσπάθεια εξοικείωσης με το νερό. Προσπάθεια επιβίωσης. Γέννηση, ζωή, άνωση. Προσπάθεια να βγεις στην επιφάνεια. Να βγεις σε έναν άλλο κόσμο. Πώς ξεκίνησε όλη αυτή η ιδέα;
Πέρασα κάποιο διάστημα φωτογραφίζοντας τον βυθό σαν τοπίο. Αποτύπωνα τον μαγικό υποθαλάσσιο κόσμο, που από νεαρή ηλικία συναντούσα στα όνειρα μου, σε ποιήματα, σε τραγούδια, σε σκηνές από ταινίες. Τον τελευταίο χρόνο συμπτωματικά φωτογράφισα την μεγάλη μου κόρη κάτω από την επιφάνεια και όταν κοίταξα τις εικόνες, παρατήρησα μια μεταμόρφωση στα πορτραίτα της. Το κορμί που ήταν δυσδιάκριτο αν αιωρείται ή βυθίζεται, έμοιαζε με τις διττές συμπεριφορές του ανθρώπου. Οι άνθρωποι που φωτογράφισα στο νερό, λόγω της αντικειμενικής δυσκολίας, που έχει η κατάδυση, δεν μπορούσαν, να σκεφτούν λογικά και ήταν αδύνατον να ορίσουν το σώμα τους, που σαν πλαστελίνη το έπλαθαν. Ήθελα να βγουν φωτογραφίες που να θυμίζουν το περιβάλλον της μήτρας και τη γέννηση, να τονίσω την ανάγκη της επιστροφής στον εαυτό μας και τον πυρήνα μας.

Renee Revah

Μίλησέ μου λίγο για τη διαδικασία και τον τρόπο φωτογράφισης. Πώς έγινε; πώς καθορίζεις τις κινήσεις των μοντέλων σου; Πόση ώρα διαρκεί; Πώς αντιμετωπίζεις τις φωτιστικές συνθήκες; Τι δυσκολίες συναντάς;
Πριν την φωτογράφιση περνάμε κάποια ώρα κουβεντιάζοντας και λέγοντας ιστορίες από τη ζωής μας. Καταθέτουμε τους φόβους μας και εκείνα που αγαπάμε και μας κάνουν χαρούμενους. Ύστερα κολυμπάμε παρέα και απολαμβάνουμε το νερό. Η φωτογράφιση μπορεί να κρατήσει από μισή έως και δυο ώρες ανάλογα με τις αντοχές. Δεν καθορίζω τις κινήσεις του σώματος, αλλά περιγράφω μια γενικότερη αίσθηση που έχω στο μυαλό μου. Οι φωτιστικές συνθήκες είναι παρόμοιες με της στεριάς, με διαφορά τη δυσκολία της εστίασης. Μια φωτογράφιση στο νερό είναι κουραστική και απαιτεί αντοχές, εξοικείωση με το βυθό και εσωτερική ηρεμία. Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι πως οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν διάφορους φόβους και καλούνται να τους αποδεχθούν. Ακόμα και έμπειροι δύτες αισθάνονται στο τέλος ανακούφιση και ηρεμία.

Renee Revah

Η υποθαλάσσια φωτογραφία είναι ένα είδος φωτογράφισης και δύσκολο, αλλά δεν θα το έλεγα περιορισμένο θεματικά, αλλά μάλλον περιορισμένου ενδιαφέροντος. Εσύ, και με το παλαιότερο project σου “Plaseabo” και με αυτό τώρα, δίνεις άλλη διάσταση στο είδος αυτής της φωτογράφισης. Κατ’ αρχήν το κάνεις ακόμη πιο δύσκολο γιατί στην προσπάθεια σου να τα δείξεις όλα ονειρικά και μέσα στην ηρεμία τους σαν ένα παιχνίδι, ξαφνικά όμως κάποιες λήψεις δείχνουν ότι υπάρχει πάντα ένας αδιόρατος φόβος για κάτι που έρχεται να ταράξει τη γαλήνη. Τη στιγμή της κατάδυσης τι συναισθήματα σε κυριεύουν;
Οι φωτογραφίες κάτω από την επιφάνεια του νερού ήρθαν αβίαστα, προέκυψαν. Ο βυθός είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Όταν κάνω καταδύσεις είμαι γαλήνια και απαλλαγμένη από άγχη και φόβους. Αφήνομαι στη ροή του νερού και ανακαλύπτω μικρές λεπτομέρειες που μου προκαλούν δέος. Αυτές τις λεπτομέρειες φωτογραφίζω.

Renee Revah

Σε έχει κερδίσει αυτό το είδος της φωτογράφισης ή θα κάνεις προσπάθεια να βγεις κι εσύ στην επιφάνεια;
Προσπαθώ να διευρύνω τον εαυτό μου και να χωρέσω όλον τον κόσμο, τόσο τον υδάτινο όσο και τον υλικό. Προσπαθώ να συν – χωρέσω όλες τις ανθρώπινες εκδηλώσεις, να τις κατανοήσω και να τις μεταφέρω σε εικόνες, με σκοπό να υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων και πάψουμε να αισθανόμαστε μόνοι.

Renee Revah

Έχεις κάνει σπουδές στο θέατρο. Το θεατρικό σου παρελθόν έχει καθορίσει την πορεία σου στη φωτογραφία;
Σπούδασα υποκριτική στην σχολή του Γιώργου Κιμούλη. Έμαθα να ψάχνω πίσω από τις λέξεις και τα βλέμματα και να προσπαθώ, να μπω στη θέση του ήρωα, ώστε να καταφέρω να τον ερμηνεύσω. Παράλληλα έμαθα να μελετώ το κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο, στο οποίο δημιουργήθηκε ένα έργο, ώστε να μπορώ, να εμβαθύνω στην ζωή του συγγραφέα. Το ίδιο κάνω και με την φωτογραφία. Πριν φωτογραφίσω έναν τόπο θα τον μελετήσω και πριν φωτογραφίσω έναν άνθρωπο θα προσπαθήσω, να τον γνωρίσω και να φανταστώ τη ζωή του.

Renee Revah

Το όνομα σου πριν δύο χρόνια σχεδόν συνδέθηκε με τον Sivert Hoyem, όταν επιμελήθηκες τη φωτογράφισή του στο Ηρώδειο και το εξώφυλλο και το εσωτερικό του δίσκου του από τη συναυλία αυτή. Μίλησέ μου γι αυτή την εμπειρία.
Η φωτογράφιση του Sivert Hoyem στο Ηρώδειο ήταν μια μοναδική εμπειρία. Οι συνθήκες φωτισμού ήταν πολύ δύσκολες διότι ήταν μεσημέρι και το φως ήταν εκτυφλωτικό. Χρησιμοποίησα ένα μεταβλητό φίλτρο ουδέτερης πυκνότητας, που σκοτείνιασε την εικόνα και κατάφερα, να πετύχω το αποτέλεσμα, που επιθυμούσα. Μέρες πριν τη φωτογράφιση μελετούσα τη ζωή του, τον τόπο που μεγάλωσε και άκουγα την μουσική του.

Renee Revah

Πώς ξεκίνησες τη φωτογραφία και τι αισθάνεσαι πως έχεις κερδίσει από αυτή;
Ξεκίνησα φωτογραφία πριν από περίπου 15 χρόνια θαυμάζοντας μια Hasselblad ενός αγαπημένου φίλου. Στην αρχή ασχολήθηκα με την ταξιδιωτική φωτογραφία. Ύστερα απαθανάτιζα σκηνές από θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, ενώ παράλληλα φωτογράφιζα ερείπια, νεκροταφεία και οστεοφυλάκια. Μου άρεσε η ησυχία που είχαν αυτά τα μέρη και ο διττός χαρακτήρας τους. Έμοιαζε να ενώνω μέσα μου το παρελθόν με το παρόν, την ύπαρξη με την ανυπαρξία. Η φωτογραφία είναι ένα παράθυρο, με ένα γερτό παντζούρι που κάθε τόσο ανοίγει και κοιτάζω τον εαυτό μου.

Renee Revah