Χαρά Σκλήκα: “Ο φακός λειτουργεί σαν καθρέφτης σκέψεων και συναισθημάτων της πραγματικότητας που ο καθένας καλείται να συνειδητοποιήσει, να αλλάξει, να ξεχάσει”
«Οι αυτοπροσωπογραφίες πάντα με έκαναν να νιώθω άβολα» γράφεις. Είναι ένα στοίχημα το να αντιμετωπίσουμε σωστά την κάμερα πριν αυτή να μας υποτάξει, χάνοντας τότε το φωτογραφικό παιχνίδι;
Αν έπρεπε να κερδίσω ένα στοίχημα, αυτό θα ήταν να βρίσκομαι μπροστά και πίσω από το φακό, σκηνοθέτης, φωτογράφος και μοντέλο με κάποια επιτυχία. Ήταν προσωπικό στοίχημα να ξυπνάω κάθε πρωί με μία ιδέα που θα γινόταν εικόνα μέσω ενός τελετουργικού περφόρμανς. Στη συνέχεια θα «ανέβαινε» στο Instagram σαν υποκατάστατο της επικοινωνίας που τόσο μας έλειπε. Δεν με ενδιέφερε να αντιμετωπίσω σωστά την κάμερα, δεν με ενδιέφερε να κερδίσω το παιχνίδι ούτε ένιωθα πως παρήγαγα τέχνη. Τα αυτοπορτρέτα ήταν ένα μέσο επιβίωσης τη δεδομένη περίοδο. Η αίσθηση του άβολου και ο πειραματισμός ανεξαρτήτως αποτελέσματος είναι ένα παιχνίδι που θα παρότρυνα να μπούμε .Όπως λέει ο Nietzche «να βιώσουμε κάτι ως όμορφο σημαίνει να το βιώσουμε ως λάθος».
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “Παράκτιοι Συλλογισμοί”
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “The Grass Is Greener on the Other Side”
Έχω τελευταία την αίσθηση – δεν έγινε βεβαιότητα – ότι συχνά φωτογραφίζοντας πορτρέτα άλλων ή και δικά μας αυτό που ζητάμε είναι απλά μια επαφή με την υποκειμενικότητά μας. Να την ξαναζήσουμε, να ζωντανέψουμε, και να αποκτήσουμε έλεγχο τελικά. Και να καταστρέψουμε ίσως ότι δε μας άρεσε… Οι φωτογραφίες λοιπόν λειτουργούν σαν ένας παράξενος ελκιστής που οργανώνει το χάος μας. Παίρνουμε ζωή από τις φωτογραφίες με μια βαμπιριστική ίσως διάθεση ή δημιουργούμε ζωή με αυτές;
Ο φακός λειτουργεί σαν καθρέφτης σκέψεων και συναισθημάτων της πραγματικότητας που ο καθένας καλείται να συνειδητοποιήσει, να αλλάξει, να ξεχάσει. Το πορτραίτο που φωτογραφίζουμε δεν είναι άλλο από το δικό μας. Ο φωτογράφος βρίσκεται πάντα μπροστά από το φακό του, προβάλλοντας στοιχεία του εαυτού του στην εικόνα που δημιουργεί. Βλέπουμε λοιπόν τον φωτογραφιζόμενο όπως εμείς είμαστε ή όπως θα θέλαμε να είμαστε. Αν υπάρχει μία τάση προς βαμπιριστική διάθεση τραβώντας φωτογραφίες, είναι γιατί δυσκολευόμαστε να πούμε τη δική μας αλήθεια με εικόνες. Η Sontag το εκφράζει ως εξής:
“Η κοινωνική αθλιότητα έχει εμπνεύσει τους βολεμένους, ωθώντας τους να πάρουν φωτογραφίες, το ευγενέστερο είδος αρπαγής, με σκοπό να καταγράψουν μια κρυμμένη πραγματικότητα, δηλαδή μια πραγματικότητα κρυμμένη από αυτούς”.
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “Παράκτιοι Συλλογισμοί”
Καθώς η φωτογραφία υπάρχει απόλυτα σε σχέση με τον χρόνο όπως άλλωστε και ο άνθρωπος, μερικές φορές ίσως οι φωτογραφίες μας να είναι η απόδειξη ότι υπάρχουμε, μέσα από το πριν και μετά, όπως το γρασίδι που μεγαλώνει στις φωτογραφίες σου. Ο Ζακ Ελλύλ περιγράφει ότι ο άνθρωπος σήμερα δεν συλλαμβάνει τίποτε άλλο παρά «φαινομενικότητες» και όχι την πραγματικότητα. Αναρωτιέμαι πού βρίσκεται η πραγματικότητα. Τι θέση παίρνεις σε αυτό;
Αναζητούμε με αγωνία αλλά και μάταια εικόνες – και του εαυτού μας- για να υπάρξουμε σε μια εποχή που κυριαρχεί η απώλεια σε πολλά ζωτικά πεδία. Όμως και η ζωή η ίδια αποτελείται από απώλειες. Πιο πολύ τώρα η εικόνα κραυγάζει «είμαι εδώ, ακόμα εδώ» στην ανάγκη του ανθρώπου να επικοινωνήσει μέσω αυτής. Η πραγματικότητα αντικαταστάθηκε από την αυτοαναπαράσταση στην περίπτωση των πορτρέτων μου. Κατασκεύασα τον κόσμο μου για να αποκοπώ από τη σκληρή πραγματικότητα. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι εικόνες μου παρωδούν και σαρκάζουν τα νέα δεδομένα της καθημερινότητας, κρύβοντας επιμελώς την αγωνία μου. Ας μην ξεχνάμε πως η φωτογραφία συμπίπτει στο ξεκίνημά της με το Ρομαντισμό που ήθελε να σαρώσει τον ορθό λόγο, κυνήγησε το ανέφικτο, το μη πραγματικό.
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “The Grass Is Greener on the Other Side”
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “The Grass Is Greener on the Other Side”
Το αναπάντεχο είναι εκείνο που όταν εισβάλλει στις φωτογραφίες τις κάνει μαγικές; Ίσως ανατρέποντας όσα γνωρίζουμε σαν δεδομένα και δίνοντας σε όλους μας ελπίδα.
Το αναπάντεχο λειτουργεί σαν πύλη από το αδιέξοδο των εικόνων που έχουν εξαντλήσει αυτό που έχουν να μας δώσουν. Ψάχνοντας για το αναπάντεχο στην εικόνα, μας δίνεται μια πληθώρα δυνατοτήτων ερμηνείας για το τι μας δείχνει και τι όχι, πιθανώς και τι υπάρχει μετά την εικόνα. Η έκπληξη μας μαγεύει. Είναι κάτι που τυχαίνει σε μία εικόνα, σ’ αυτή την περιοχή που ο καθένας μπορεί να δει αυτό που θέλει.
Με τις φωτογραφίες λέμε πιστεύεις τελικά μια ιστορία σε δευτερόλεπτα; Και οι λέξεις;
Υπάρχουν τόσες πολλές ερμηνείες και ενδιαφέρουσες ιστορίες πίσω από την ιδέα ως την υλοποίηση της εικόνας που θα ήταν άδικο να δίνουμε μερικά μόνο δευτερόλεπτα στη φωτογραφία για να πει μία ολόκληρη ιστορία. Η χρήση των λέξεων κατά την άποψή μου βοηθούν τον αναγνώστη – θεατή να μπει με σαφήνεια στο νόημα της εικόνας, χωρίς απαραίτητα να περιορίζουν τη φαντασία του. Υπάρχουν συχνά πληροφορίες γύρω από την εικόνα που οδηγούν σε μια πιο ολοκληρωμένη ανάγνωσή της, όπως πχ μία μυρωδιά, μια σκέψη, ακόμα και η πρόθεση του καλλιτέχνη.
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “Παράκτιοι Συλλογισμοί”
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “Παράκτιοι Συλλογισμοί”
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “Παράκτιοι Συλλογισμοί”
Θα επαναλάβεις τα ρεπορτάζ, τα ωραία φωτογραφικά ταξίδια σου, για κάποιους ανθρώπους – που είναι και αυτοί από μακριά;
Ασχολήθηκα για λίγο με την ταξιδιωτική φωτογραφία που πήρε τη μορφή οπτικού ημερολογίου, συνοδευόμενου από μικρά κείμενα. Το ταξίδι στην Αιθιοπία ήταν σημαντικό για μένα, γι’ αυτό και οι εικόνες που έφερα μαζί μου είναι απόσταγμα της εμπειρίας μου και όχι εικόνες τύπου National Geographic. Δεν αποκλείεται λοιπόν να επαναληφθεί κάτι παρόμοιο στο μέλλον.
Φωτογραφίζεις κάθε μέρα;
Χρειάζονται και μέρες παύσης για μελέτη, αρχειοθέτηση και editing.
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “The Grass Is Greener on the Other Side”
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “The Grass Is Greener on the Other Side”
Τα φωτογραφικά σου σχέδια ποια είναι;
Παρακολουθώ το μεταπτυχιακό μου στην έρευνα και τη μεθοδολογία της φωτογραφίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Παράλληλα δουλεύω σε νέα projects με στόχο την ολοκλήρωσή τους. Η πιο πρόσφατη και σε εξέλιξη εργασία με τίτλο «Παράκτιοι Συλλογισμοί» δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού και με αφορμή την ενασχόλησή μου με τη χειμερινή κολύμβηση. Με όχημα το περιαστικό τοπίο, τους υδροβιότοπους, τα πορτραίτα χειμερινών κολυμβητών και των εργαζόμενων στις καλλιέργειες της περιοχής του Σχοινιά, οι φωτογραφίες αποσκοπούν στη μετάδοση της γαλήνης που προσφέρει η μοναχικότητα της διαδρομής κατά τη χειμερινή περίοδο και η ευεργετική επαφή με το κρύο νερό της θάλασσας.
Με ενδιαφέρει ο ακαδημαϊκός κλάδος, υπάρχει όμως μακρύς δρόμος μπροστά.
Στο project σου “The grass is greener on the other side” που έγινε στη διάρκεια της καραντίνας, τα πρόσωπα των εικαστικών παρεμβάσεων σου συμμετέχουν με χαρά «στην πλάκα» που γίνεται κάθε μέρα. Αυτή η επανάληψη θεωρείς πως μεταμορφώνει την φωτογραφία σε τέχνη;
Όπως είπα και προηγουμένως, δεν αισθάνθηκα πως έκανα τέχνη. Για μένα ήταν μια διέξοδος κι ένας τρόπος επικοινωνίας με τους followers μου στο Instagram. Η νέα αμφίεση κάθε μέρα έδινε τροφή στον θεατή για να σκεφτεί, να ταυτιστεί, να αναρωτηθεί τι βλέπει. Γρήγορα κατάλαβα ότι δεν είχε σημασία ποια θα ήταν η επόμενη φωτογραφία, ούτε το νόημά της, όσο το καθημερινό ιεροτελεστικό ραντεβού και η πρόκληση της φαντασίας του αναγνώστη.
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “The Grass Is Greener on the Other Side”
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “The Grass Is Greener on the Other Side”
Στο ίδιο project τα πρόσωπα που φιλοξενείς δεν υπάρχουν δίπλα σου την ίδια στιγμή με σένα είναι από-μακριά. «Όταν το απόμακρο γίνεται οικείο, τότε το οικείο γίνεται απόμακρο. Όταν το φάντασμα γίνεται πραγματικότητα, τότε η πραγματικότητα γίνεται φάντασμα» περιγράφει ο Γκύντερ Άνταμς. Ζούμε σε ένα κόσμο φαντασμάτων, ένα matrix; Και μας αρέσει…
Αυτές οι εικόνες είναι μια απόπειρα για διάλογο με το παρελθόν. Ένας διάλογος στον οποίο τέθηκαν ζητήματα για το παρελθόν αλλά και για το μέλλον. Σε αυτή την ανθρωποπαύση (κάνω χρήση του τίτλου της ομαδικής έκθεσης για την πανδημία από το MOMus), βρήκαμε την ευκαιρία να ξεκαθαρίσουμε αποθήκες σπιτιών, ψυχών, ακόμα και φωτογραφικά αρχεία. Το να βάλω στο ίδιο μονότονο φόντο και δίπλα στο αυτοπορτραίτο μου εικόνες γονέων, ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα. Θα έλεγα πως ζούμε με μνήμες που φέρουν σημαντικό ιστορικό και συναισθηματικό φορτίο και ο ρόλος της φωτογραφίας σε αυτό συντελεί στην ανάπτυξη ουσιαστικών διαλόγων και προβληματισμών.
Χαρά Σκλήκα από τη σειρά: “Παράκτιοι Συλλογισμοί”
Info:
Η Χαρά Σκλήκα γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων στο ΤΕΙ Αθήνας και αργότερα δημιουργική φωτογραφία στη Leica Academy, επεκτείνοντας παράλληλα τις γνώσεις της στο Central Saint Martins και το London College of Communication.
Είναι Πρόεδρος του Διεθνούς Σωματείου Τέχνης και Φωτογραφίας της Αντιπάρου, όπου ασχολήθηκε με την επιμέλεια παραγωγής του ομώνυμου φεστιβάλ ως το 2021. Από το 2019 κατέχει θέση ανάμεσα στους X-photographers της εταιρίας Fujifilm παγκοσμίως.
Δραστηριοποιείται επαγγελματικά με την αρχιτεκτονική φωτογραφία ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσει φωτογραφικές εργασίες με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Έχει εκδώσει το πρώτο φωτογραφικό της λεύκωμα. Έχει συμμετάσχει σε πλήθος εκθέσεων ενώ δημοσιεύσεις εργασιών της βρίσκονται στον ελληνικό και ξένο τύπο, φωτογραφικού κυρίως ενδιαφέροντος.
Την περίοδο αυτή παρακολουθεί το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής στην έρευνα και μεθοδολογία της φωτογραφίας.
