Χλόη Κριθαρά Devienne: "Οι φωτογράφοι είμαστε αιώνιοι περιπατητές"

Χλόη Κριθαρά Devienne: “Οι φωτογράφοι είμαστε αιώνιοι περιπατητές”

Εύη Καφίρη 15 Δεκ 2020 Συνεντεύξεις

” Μου αρέσει όταν φωτογραφίζω να με κοιτάζει ο άλλος στα μάτια΄ είναι μια στιγμή πολύ δυνατή για μένα” / Χλόη Κριθαρά Devienne

Η Ελληνογαλλίδα φωτογράφος εμπιστεύεται τα μάτια της και τα μάτια αυτών που την κοιτάζουν. Η συζήτηση είναι για τον άνθρωπο, την πραγματικότητα και τη φωτογραφική μηχανή. Και τη μουσική.

Το πρώτο που θέλω να ρωτήσω είναι σχετικά με τον εαυτό σου και την σχέση σου με τη φωτογραφία.
Η σχέση μου με τη φωτογραφία ξεκίνησε όταν βρήκα μια κούτα, όπου υπήρχε μέσα όλη η φωτογραφική δουλειά του πατέρα μου, τον οποίο είχα χάσει όταν ήμουν μικρή. Τότε ήταν που ο πατριός μου, που είναι σαν δεύτερός μου πατέρας, μου έδωσε μια αναλογική μηχανή και ασχολήθηκα με αυτού του είδους τη φωτογραφία. Προφανώς, ακολούθησαν σπουδές καλλιτεχνικές στο Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών στο Παρίσι παίρνοντας μάστερ. Κατόπιν τελείωσα την σχολή Leica Academy στην Ελλάδα, όπου παρακολούθησα 2 χρόνια μαθήματα φωτογραφίας. Επίσης, το Λύκειο που παρακολούθησα ήταν ειδικευμένο στον κινηματογράφο, κάναμε σχετικά μαθήματα 8 ώρες την εβδομάδα.

Και κοιτάζοντας τις φωτογραφίες σου δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ αν ίσως το έργο ενός φωτογράφου, δεν είναι εξαιρετικά πιθανό να είναι και ένα πορτρέτο του εαυτού του. Μίλησέ μου για τα αγαπημένα σου πορτρέτα.
Οι φωτογραφίες έχουν στοιχεία του κάθε φωτογράφου γιατί ο φωτογράφος φωτογραφίζει με τη δικιά του προσωπική ματιά. Μου αρέσει πολύ να ασχολούμαι με τα πορτρέτα και για αυτόν τον λόγο τα συναντάμε συχνά στη δουλειά μου. Ένα πορτρέτο είναι σαν πρόκληση για μένα, πρέπει να μπαίνω κάθε φορά στην ψυχή του ανθρώπου και να καταφέρνω να βγάζω έξω αυτό που εκείνος πραγματικά είναι. Με τα πορτρέτα μπορείς και να παίξεις αρκετά. Επίσης μου αρέσει όταν φωτογραφίζω να με κοιτάζει ο άλλος στα μάτια. Είναι μια στιγμή πολύ δυνατή για μένα.

Παρατήρησα στο μεταξύ ότι δεν χρησιμοποιείς συχνά λέξεις για τις φωτογραφίες σου.
Ναι, όντως δεν χρησιμοποιώ πολλές λέξεις και ίσως η αλήθεια είναι πως έπρεπε να το δουλέψω περισσότερο αυτό. Μου αρέσει όμως η ιδέα να βλέπει κάποιος μια φωτογραφία και, αντί να γυρνά σε ένα κείμενο για να την καταλάβει, να το πραγματοποιεί αυτό κοιτώντας και εμβαθύνοντας κυρίως σε αυτή. Προφανώς στις δουλειές φωτορεπορτάζ χρειάζεται ένα minimum περιγραφής, δεν το συζητώ αυτό, αλλά πάλι μόνο τόσο. Προσωπικά, θεωρώ ότι χάνεται η φωτογραφία αν υπάρχει ένα μεγάλο κείμενο. Προτιμώ να κάνω εικόνες που αγγίζουν κατευθείαν τον θεατή. Μου αρέσει η ιδέα ότι αυτό που κάνω είναι κατανοητό σε όλους και απευθύνεται σε όλους και όχι μόνο σε ανθρώπους της τέχνης, ότι κάνω δηλαδή κάτι πιο απλό και “συμβολικό”. Άλλωστε σε αυτό που κάνω στο Anthropo είναι μέρος του project, να μη λέω τίποτα για τις εικόνες που δείχνω. Υπάρχει ένα κείμενο στην αρχή, όπου το εξηγώ αυτό.

Πιστεύω ότι οι πολλές λέξεις οδηγούν στο να χαθεί η φωτογραφία και κουράζουν. Πιο πολλή ώρα ασχολείται ο θεατής να διαβάζει παρά να κοιτά την φωτογραφία, να μπει μέσα σε αυτήν.

Φωτογραφίζεις σε διαφορετικά μέρη ταξιδεύοντας. Η κάμερα σου, είναι μια δικαιολογία για να είσαι κάπου όπου δεν ανήκεις;
Θα έλεγα ότι ανήκουμε, με τον τρόπο μας, «παντού». Βέβαια πριν πάω σε ένα μέρος θα μάθω για τους ανθρώπους εκεί και την κουλτούρα τους και θα ψάξω θέματα που με ενδιαφέρουν. Φυσικά έχω οργανώσει και ταξίδια με σκοπό να κάνω φωτογραφικά projects, εννοείται.

Κάθε φωτογράφος ψάχνει πράγματα κρυμμένα, είναι δηλαδή λίγο ρεπόρτερ; Σε εσένα είναι ξεκάθαρα παρών ο άνθρωπος, κυρίως σαν φόντο. Αυτοχαρακτηρίζεις τη δουλειά σου;
Αλήθεια είναι ότι το ζήτημα «άνθρωπος» χαρακτηρίζει την δουλειά μου, γιατί είναι κάτι που με τραβάει. Έχω ασχοληθεί αρκετά με το κοινωνικό ρεπορτάζ. Οι φωτογράφοι δεν είμαστε όλοι ρεπόρτερς, αλλά είμαστε με κάποιο τρόπο και λίγο ερευνητές, γιατί ανάλογα με το τι φωτογραφίζει ο καθένας κάνει και μια έρευνα πάνω σε αυτό. Για παράδειγμα, όταν πήγα στο Μεξικό και αποφάσισα να φωτογραφίσω το έθιμο των Chinelos έψαξα για την ιστορία τους και πήγα στα μέρη που υπάρχει αυτό το έθιμο και παρατήρησα, κοίταξα, πριν αρχίσω να φωτογραφίζω, με σκοπό να νιώσω οικεία με το συγκεκριμένο θέμα. Προφανώς λοιπόν ο άνθρωπος είναι το βασικό στοιχείο της δουλειάς μου. Νιώθω έμπνευση για την ιστορία του κάθε ανθρώπου και κυρίως για την κοινωνική διάστασή της. Όσο μπορεί να δημιουργήσει ο άνθρωπος, άλλο τόσο μπορεί και να καταστρέψει και αυτή η δυαδικότητα του πράγματος είναι κάτι που τραβάει. Στην ουσία ό,τι υπάρχει γύρω από τον άνθρωπο μου δίνει έμπνευση. Και ένα πολύ βασικό πράγμα που θέλω να τονίσω είναι ότι προσπαθώ να φωτογραφίσω τους ανθρώπους, με τον απόλυτο σεβασμό για αυτούς. Νομίζω ότι στα θέματα κοινωνικού ρεπορτάζ που έχω κάνει -και τώρα το σταμάτησα- προσπαθούσα πάντα τους ανθρώπους που υποφέρανε ζώντας μέσα στην μιζέρια, να τους φωτογραφίζω με τον μεγαλύτερο δυνατό σεβασμό, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για μένα. Αυτός ήταν και ο λόγος που σταμάτησα το ρεπορτάζ αυτού του είδους, γιατί δεν άντεχα να βλέπω ανθρώπους να είναι σε αυτήν την κατάσταση και εγώ να τους φωτογραφίζω. Τώρα οι δουλειές μου έχουν πιο πολύ σχέση με άλλα θέματα.

Λένε πως οι φωτογραφίες είναι ιστορίες που δεν είναι ολοκληρωμένες. Είναι δεδομένος άραγε ο σουρεαλισμός στην φωτογραφία;
Στην τέχνη μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις. Στο ντοκιμαντέρ φυσικά πρέπει να είσαι συνεπής με αυτό που δείχνεις, να παρουσιάζεις μια ιστορία όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά. Όταν κάνεις conceptual photography όμως, μπορείς να πάρεις μια ιδέα συγκεκριμένη από ένα θέμα και να την μεταφέρεις σε ένα άλλο και ίσως τότε να έχεις ένα αποτέλεσμα σουρεαλιστικό.

Αφού αναφερθήκαμε στον σουρεαλισμό, αν θέλεις μίλησέ μας για το Μεξικό και για τις «πραγματικότητές» του.
Είχα μια εμμονή με το Μεξικό και την κουλτούρα της χώρας, την τέχνη, τη μουσική, κυρίως λόγω της αγάπης μου στην Φρίντα Κάλο, μια καλλιτέχνιδα που η ζωή της και η δύναμή της για τη ζωή με έχει βοηθήσει με πολλούς τρόπους καθώς και εγώ μετά από ένα τραυματισμό έχω θέματα με το σώμα μου, κάτι που δεν με αφήνει να προχωρήσω μπροστά. Η Κάλο με εμπνέει να μην τα παρατήσω ποτέ και να συνεχίσω. Από την άλλη το Μεξικό για μένα είναι σαν σπίτι μου από την πρώτη στιγμή που πήγα. Η πόλη, τα χρώματα, οι άνθρωποι, κυρίως, το χάος εκεί, όλα αυτά με αγγίζουν πολύ και με κάνουν να νιώθω οικεία. Στην Πόλη του Μεξικού, όταν πηγαίνω, μένω μέσα σε ένα θέατρο, κάτι που από μόνο του είναι ήδη μια σουρεαλιστική κατάσταση. Πρόκειται για το θέατρο και σπίτι ταυτόχρονα της φίλης μου, σκηνοθέτριας, ακτιβίστριας και περφόρμερ Moira Santoro, όπου εκεί οι άνθρωποι, οι καταστάσεις, οι καλλιτέχνες που υπάρχουν, έχουν σχέση με το κίνημα magic realism. Όλο αυτό είναι σαν όνειρο, είναι κάτι που με εμπνέει, με κάνει να είμαι δημιουργική κι ευτυχισμένη.

Ποιές δουλειές σου πιστεύεις πως έχουν επηρεαστεί από αυτήν την χώρα;
Όλες οι δουλειές που έχω κάνει στο Μεξικό είναι επηρεασμένες από την χώρα. Άρχισα εκεί, λοιπόν, να κάνω χρώμα, τον δεύτερο χρόνο που πήγα και από τότε δεν το έβγαλα από την ζωή μου. Υπάρχει μαζί με το ΑΜ που δεν το έχω εγκαταλείψει ποτέ. Επηρεάστηκε η δουλειά μου πραγματικά από κάποιους μεξικανούς καλλιτέχνες που γνώρισα και είναι πραγματικά απίστευτοι. Γνωρίζοντας όλους αυτούς τους ανθρώπους του χώρου της τέχνης οδηγήθηκα να δημιουργήσω ένα project πάνω στους μεξικανούς καλλιτέχνες, το οποίο δεν έχω ονομάσει ακόμα, που θα είναι long term γιατί πρέπει να προχωρήσω σε αυτήν τη γνωριμία. Έχει λίγο σουρεαλισμό αυτό το project, καθώς υπάρχουν τρία μέρη για κάθε καλλιτέχνη. Ένα μέρος όπου ζητώ να φορά ο καθένας μια μάσκα που έχει φτιάξει ή έχει βρει ο ίδιος και που συμβολίζει τον εαυτό του και τον έχω φωτογραφίσει σε ένα χώρο που έχει επιλέξει ο ίδιος και που τον εκφράζει επίσης, οπότε είναι σαν ένα τριπλό πορτρέτο. Μετά ακολουθεί ένα πορτρέτο ρεαλιστικό, που φαίνεται το πρόσωπο του καλλιτέχνη και μετά ένα βίντεο όπου φαίνονται τα μάτια, το στόμα και όπου λέει ο καθένας τους δέκα λέξεις που τον αντιπροσωπεύουν.

Προσωπικά, διαπιστώνω μια μουσικότητα, ένα λυρισμό στις φωτογραφίες σου, ίσως να είναι κάτι που πηγάζει απο τα ανθρώπινα βλέμματα που υπάρχουν και απο αυτήν την κατευθείαν επικοινωνία τους.
Η φωτογραφία έχει μουσικότητα σίγουρα, έχει έναν ρυθμό. Έχω μεγαλώσει σε μια οικογένεια όπου όλοι ασχολούνται με την μουσική. Η μουσική είναι το δεύτερό μου πάθος, και τραγουδούσα πολλά χρόνια ρεμπέτικο. Συνεχίζω ακόμα μαζί της και σκοπεύω να φτιάξω μια καινούργια μπάντα.

Ποια είναι τα προσεχή σου σχέδια;
Να καταφέρω να κάνω κάτι με το πρόβλημα στην μέση μου για να μπορώ να συνεχίσω τη δουλειά μου, να συνεχίζω να πηγαίνω στο Μεξικό και να καταφέρω να συνεχίσω γενικά το project Anthropo. Φέτος θα είναι μια χρονιά πάνω στις δουλειές, που έχω ήδη κάνει και σε δουλειές που έχω ήδη αρχίσει. Δεν έχω κάποιο καινούργιο σχέδιο για νέο project.

Θα ήθελα να μοιραστείς μαζί μας κάτι “φωτογραφικό” που αγαπάς να λες.
Η φωτογραφία είναι μια ελεύθερη περιπλάνηση που σε οδηγεί σε δρόμους άγνωστους, που σε κάνουν να ανοίγεσαι στον κόσμο. Ο φωτογράφος «χτίζεται» από όλες αυτές τις εμπειρίες που ζει και τον κάνουν να καταλαβαίνει καλύτερα την όμορφη και σκληρή ανθρώπινη πραγματικότητα. Είμαστε αιώνιοι περιπατητές, διψασμένοι για καινούργιες ιστορίες που θα τις μοιράσουμε στον κόσμο.

Chloe Kritharas Devienne

Η Ελληνογαλλίδα φωτογράφος, γεννήθηκε στο Παρίσι το 1988.
Το 2006, αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών στο Παρίσι και άφησε τη Γαλλία για τη σχολή φωτογραφίας Leica Academy στην Αθήνα. Έχει συνεργαστεί τόσο με γαλλικά όσο και με ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης ως φωτογράφος και κάμεραμαν. Έχει καλύψει φωτογραφικά διάφορα κοινωνικά θέματα και έχει εκθέσει έργα της, κυρίως στην Ελλάδα.

Το έργο της χαρακτηρίζεται από την έμφαση στην ανθρωπότητα.

The Greek-French photographer Chloe Kritharas Devienne was born in Paris, in 1988. In 2006, she attended the University of Fine Arts, Paris, and a few years later she completed her photography studies in Leica Academy, Athens. She has worked both with French and Greek media. Through the years, she has covered various social issues, Greek traditional feast, and she has exhibited parts of her projects, both in Greece and France.

Her work is characterized by an emphasis in humanity

Important exhibitions :
2015
– “Stained”, festival against trafficking, “Break the Chains”, in Technopolis (Athens).
2016
– “The Journey, people on the move” in Benaki Museum(Athens).
– Athens Photo Festival 2016 in Benaki Museum.
2017
– Photo-drawing project ” My dream is … ” in collaboration with the Kurdish artist Mhamad Nakam, at the Art Factory (Athens).
2018
– “Greek Chronicle”, Thessalonique΄s Documentary festival.
– “The Journey, people on the move”, Gallery Lighthouse, (Glasgow), UK.
2019
– “Anthropo” Solo exhibition, Tyrvee Gallery, Missolonghi , Greece.
Click by Melina Tsiledaki