1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική: Σοφία Δαλαμάγκα – Χριστίνα Καλλιγιάννη
Αυτός που γνωρίζει να γράφει, γνωρίζει προφανώς και να διαβάζει. Όποιος όμως τραβάει φωτογραφίες δεν γνωρίζει αναγκαστικά να τις ερμηνεύει
Vilem Flusser, Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας
Στο photologio «μιλάμε για τη φωτογραφία» και ενδιαφερόμαστε για τον τρόπο ανάγνωσης των εικόνων καθώς και για τον παραγωγικό διάλογο.
Με το σκεπτικό αυτό έχουμε εγκαινιάσει τη νέα στήλη «1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική».
Σκοπός της στήλης είναι να δούμε μέσα από την ανάγνωση μας φωτογραφίας τις σκέψεις των προσκεκλημένων φωτογράφων, την άποψή τους για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, τον τρόπο ανάγνωσής τους, τα συναισθήματα τους και γενικά ό,τι έχουν να πουν για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, να διαπιστώσουμε τις τυχόν συγκλίσεις ή αποκλίσεις και να προάγουμε έτσι τον οπτικό εγγραμματισμό.
Μια φορά τον μήνα δύο φωτογράφοι, που συχνά έχουν και την ιδιότητα του δασκάλου φωτογραφίας, θα προχωρούν, παράλληλα και ανεξάρτητα, στην ανάγνωση μιας φωτογραφίας, που θα τους δίνεται.
Για σήμερα, φωτογραφία του Rodney Smith, που δόθηκε προς “ανάγνωση” στις Χρστίνα Καλλιγιάννη και Σοφία Δαλαμάγκα.
Rodney Smith
| Σοφία Δαλαμάγκα | Χριστίνα Καλλιγιάννη |
| Η παρερμηνεία ως τρόπος ανάγνωσης μιας φωτογραφίας ή αλλιώς βλέπουμε αυτό που θέλουμε να δούμε. Ακολουθεί πραγματική ιστορία. Τι συμβαίνει όταν η αιθέρια οπτασία που διακρίνεις ή φαντασιώνεσαι ότι βλέπεις, γιατί αυτό έχεις ανάγκη την παρούσα στιγμή να δεις και ας είναι ψέμα, και ας είναι κατασκεύασμα ανακαλύπτεις ότι είναι ο Gary; Ένα φευγαλέο πρόσωπο που κατεβαίνει τις σκάλες; Ζητάμε απαντήσεις ενώ οι φωτογραφίες μπορούν μόνο να δημιουργήσουν ερωτηματικά. Στην αποκωδικοποίηση της φωτογραφίας, προσθέτουμε τις βαθύτερες και πιο βαθιές μας επιθυμίες, τα βιώματα μας, την διαστρεβλωμένη μας οπτική, όσα μάθαμε και το κυριότερο όσα δεν μάθαμε για τη φωτογραφία. Επιπρόσθετα, τα είδωλα, τα πρόσωπα και οι φιγούρες του Rodney Smith είναι αινιγματικά, μελαγχολικά και τις περισσότερες φορές, τοποθετημένα στατικά μέσα σε ένα σαφές καθορισμένο περιβάλλον. Σε αυτή τη φωτογραφία όμως, σε αντίθεση με όσες έχω συναντήσει μέσα στο έργο του, κοντοστάθηκα στο φευγαλέο βηματισμό προς την έξοδο. Στον ασαφή χαρακτήρα της μορφής. Η φωτογραφία επικαλύπτεται από ένα σουρεαλιστικό πέπλο μυστηρίου και αυτό επιτυγχάνεται μέσω από την κίνηση, την κρυπτικότητα και την ασάφεια. Κοιτάζω τη φωτογραφία και αναρωτιέμαι έχει φύλο η φυγή; Η ποίηση; Ο έρωτας; Η ματαίωση; Η αποχώρηση; Έχει πραγματικά σημασία να γνωρίζουμε αν το πρόσωπο που απεικονίζεται είναι άνδρας ή γυναίκα; Κοιτάζω την ακαθόριστη μορφή άχρονη και μετέωρη και αναρωτιέμαι: Άραγε θα ξαναγυρίσει; Είναι προσωρινή η φυγή; Ή μήπως κάποιο αγαπημένο πρόσωπο αναμένει την παρουσία του στην εξώπορτα; Δε θα μάθουμε ποτέ και εκεί ακριβώς κατοικεί η ποίηση. Στο αναπάντητο και ακαθόριστο. Στην εν δυνάμει αβεβαιότητα. |
“O Gary κατεβαίνει τις σκάλες”
Σε μια εξαιρετικής σύνθεσης ασπρόμαυρη και λίγο ρετρό φωτογραφία, ο Smith, που ο ίδιος κατατάσσει την εικόνα του στην κατηγορία του Σουρεαλισμού, καταφέρνει, σε μια στιγμή, να μας εμπλέξει σε έναν παιχνίδι αναζητήσεων: ενώ η φιγούρα αρχικά μοιάζει με το προφίλ μιας γυναίκας με μακρύ φόρεμα, διαβάζοντας τη λεζάντα το όνομα Gary μας κατευθύνει προς έναν άντρα. Ταυτόχρονα, ενώ η φευγαλέα κίνηση της φιγούρας παραπέμπει σε μια μεταβατική στιγμή μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου, ύπαρξης ή μη, εμπεριέχοντας δεξιοτεχνικά σε ένα μόνο κλικ όλες τις σκέψεις του Barthes, η σκιά του ανθρώπου στα αριστερά, πάνω από τα en face σκαλιά σε εμάς, προσγειώνει και τον ίδιο και τον θεατή στην πραγματικότητα: δεν είναι όνειρο, είναι εκεί. Κάτω δεξιά στην πόρτα υπάρχει κάτι γραμμένο, αλλά αφενός είναι δυσδιάκριτο, αφετέρου απευθύνεται κυρίως στους γαλλομαθείς. Ο φωτογράφος δεν ξέρουμε αν επέλεξε να συμπεριλάβει το στοιχείο αυτό για την ισορροπία της εικόνας ή επειδή είναι σημαντικό αυτό που γράφει. Όλα εξαρτώνται – όπως πάντα στην οπτική πληροφορία – στο αν ο θεατής θα επιλέξει αποκλειστικά και μόνο την εικόνα και από αυτή θα ξεδιπλώσει τις δικές του σκέψεις, ιδέες, εμμονές, φαντασιώσεις και θα τις ταιριάξει σε αυτό που βλέπει, ή αν θα επιλέξει να αναζητήσει την ουσιαστική πληροφορία, τη λεζάντα, ώστε πρώτα να μάθει τί είναι αυτό που βλέπει και σε αμέσως δεύτερο στάδιο να «μπει» μέσα σε αυτό. Η εικόνα εξαρτάται από τον αποδέκτη της: αν θέλει να νιώσει ή να μάθει. |
Σοφία Δαλαμάγκα
Γεννήθηκε το 1984 στη Λαμία. Είναι απόφοιτος ΤΕΦΑΑ Κομοτηνής. Το 2011 παρακολούθησε μαθήματα φωτογραφίας στο καλλιτεχνικό εργαστήρι Ζωγράφου. Έχει παρακολουθήσει πλήθος σεμιναρίων και μαθημάτων εξ αποστάσεως σε πανεπιστήμια του εξωτερικού που αφορούν την ιστορία της τέχνης, το φύλο και το πως εκφράζεται μέσα από την τέχνη, την Αισθητική της φωτογραφίας. Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις, φωτογραφίες και project της έχουν διακριθεί σε διαγωνισμούς και έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και διαδίκτυο σε Ελλάδα και εξωτερικό. To 2021 παρουσίασε το project SHAME στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Athens Pride Είναι εξωτερικός συνεργάτης του περιοδικού φωτογραφίας Photonet Nexusmedia. Το 2022 επιμελήθηκε το ομαδικό art project «Υπό Διαπραγμάτευση» στο Ρομάντζο. Από το 2022 διδάσκει μαθήματα φωτογραφίας και αισθητικής της εικόνας.
Χριστίνα Καλλιγιάννη
Γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της στην Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, το Μεταπτυχιακό της στο Δίκαιο Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο του Kent at Canterbury στην Αγγλία και τις σπουδές φωτογραφίας στην E.S.P. στην Αθήνα εργάστηκε για 5 συνολικά χρόνια σαν δικηγόρος και από το 2002 και μετά σαν επαγγελματίας φωτογράφος. Είχε μακροχρόνιες συνεργασίες με την “Ελευθεροτυπία” και την “Καθημερινή” σαν φωτογράφος ταξιδιωτικών θεμάτων και η από το 2005 ξεκίνησε παράλληλα τη συνεργασία της με τεχνικά επαγγελματικά έντυπα (PHOTOnet και το PHOTOnet Professional) που διαρκεί μέχρι σήμερα.
Μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα ανέλαβε την οργάνωση ύλης και σύνταξης μηνιαίων εντύπων ταξιδιωτικής ύλης.
Παράλληλα με την προσωπική καλλιτεχνική δουλειά, από τον Ιανουάριο του 2016 ξεκίνησε την έρευνά της για την επίδραση του φωτορεπορτάζ στην διαμόρφωση της ιστορικής συνείδησης του κοινού, με σκοπό την εκπόνηση Διδακτορικής Διατριβής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών και στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού.
Από το 2016 ασχολείται και με τη διοργάνωση διεθνών Φεστιβάλ Φωτογραφίας (MEdpHOTOFestival 20116 – 2018 και Athens Photo World από το 2019 μέχρι σήμερα), στη θέση του Γενικού Συντονισμού και της επιμέλειας και διεύθυνσης παραγωγής των κεντρικών εκθέσεων.
Διδάσκει φωτογραφία στο Εργαστήριο φωτογραφίας του Δήμου Χαλανδρίου.
http://www.studio1812.gr/el/
https://www.facebook.com/xristinak71
