Γιώργος Καραηλίας – Personae non Gratae
Yorgos Karailias – Personae non Gratae
Ως απάντηση στο ζήτημα της αύξησης της ροής της πληροφορίας και της διαχείρισης των δεδομένων στη σύγχρονη εποχή της ψηφιακότητας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το 2016 το νέο Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων που ενσωματώθηκε σταδιακά στο εθνικό δίκαιο των μελών-κρατών το 2018. Ως καταστατικός και υπερεθνικός χάρτης δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των πολιτών της ΕΕ δημιουργεί ένα νέο νομικό-κανονιστικό πλαίσιο αποθήκευσης κι επεξεργασίας των δεδομένων, εντός του οποίου η εικόνα του ανθρώπινου προσώπου αντιμετωπίζεται ως ταυτοποιητικό και ιδιοκτησιακό προσωπικό δεδομένο. Η ένταξη των εικονοπροσώπων-δεδομένων στην κυκλοφορία της δημόσιας πληροφορίας προϋποθέτει τη συγκατάθεση –κατά περίπτωση– των συμβαλλόμενων μερών, πλην εξαιρέσεων που κατά βάση αφορούν τη σφαίρα της κρατικής ασφάλειας και κυριαρχίας. Ωστόσο, ιδιοκτησία, ταυτοποίηση και κατά περίπτωση συναίνεση στη χρήση της προσωπικής εικόνας αφενός εισάγουν κριτήρια αγοράς και διακυβέρνησης στην κοινωνική κατασκευή του ορατού κι αφετέρου μοιάζουν να ακυρώνουν αυτό που η Ariella Azoulay περιέγραψε ως Πολιτικό Συμβόλαιο της Φωτογραφίας (Civil Contract of Photography): την εν δυνάμει συμπεριληπτική κοινότητα πολιτών που δημιουργήθηκε άπαξ με τη γέννηση του φωτογραφικού μέσου και τη διαρκώς και άρρητα ανανεούμενη συναίνεσή της στην απρόσκοπτη κυκλοφορία της οπτικής πληροφορίας, μέσα στους εναλασσόμενους ρόλους φωτογράφων, εικονιζομένων και θεατών. Με άλλα λόγια, απειλεί να διαρρήξει μία εθιμική πολιτότητα –η ύπαρξη και συνοχή της οποίας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υπέρβαση των κριτηρίων διάκρισης και ταξινόμησης σε πολίτες και μη πολίτες, σε κυβερνώντες και κυβερνώμενους– και της κρίσιμης λειτουργίας της στην ορατοποίηση του κοινωνικού και πολιτικού, ειδικά όταν αυτό βρίσκεται στο «χείλος της καταστροφής».
Σε αυτό το πλαίσιο, το φωτογραφικό βιβλίο Personae non Gratae προτείνει
– ένα αποφατικό σενάριο προσομοίωσης θεσμικού ελέγχου και πειθαρχημένης βιοπολιτικοποίησης του βλέμματος·
– μία συναρμογή από κειμενικά αποσπάσματα του νομοτεχνικού λόγου σε σχέση με την εικόνα, απόvοπτικά θραύσματα της κοινωνικής πραγματικότητας στα τρία σύγχρονα κράτη-σύνορα της ΕΕ (Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία) κι επιτύμβιων πορτρέτων από τα δημόσια νεκροταφεία τους·
– μία συν-παρουσίαση μνήμης και λήθης, συμπερίληψης και αποκλεισμού δια των τεχνικών εικόνων.
Ίσως, απλά, να αποτελεί την υπόμνηση μιας αντεστραμμένης «αποφασιστικής στιγμής» κατά την οποία η ομοιότητά μας –η οπτική μας περσόνα– έχει γίνει α-πρόσωπη, προστατευτικά περιορισμένη και εξατομικευμένη από το νόμο, την ίδια στιγμή που τροφοδοτεί ένα αχανές πεδίο εικονοπροσώπων μέσω της αλγοριθμικής επιτήρησης και των δικτύων των μεγάλων δεδομένων (big data). Η φωτογραφική συναίνεση μοιάζει σήμερα πιο αντιφατική από ποτέ, θέτοντας ένα επείγον ερώτημα σχετικά με τη συγκρότηση του συλλογικού οπτικού αρχείου και της φωτογραφικής πολιτότητας: προστασία ή αποστασία;
Personae non Gratae
softcover, ota-bind
14X20cm
116 pages
45 color illustrations
7 textual fragments (EN, IT, GR, SP)
photos/edit: Yorgos Karailias
design: Ioannis Markakis (Somethink*), Yorgos Karailias
self-published, Oct 2020
ISBN 978-84-09-19200-7
Yorgos Karailias – Personae Non Gratae
The overflow of information and the issues of data processing in the era of digitalization, led the European Parliament in 2016 to approve a new General Data Protection Regulation, which was gradually incorporated in the National Law of each Member State by 2018. This constitutional and transnational chart of civil rights and obligations of the EU citizens forms a new legal-regulative framework of data storage and processing, in which the image of the human face is treated as identificational and proprietorial personal data. The embodiment of these face-images as data in the circulation of public information requires the expressed consent among all contributing parts, with few clear exceptions regarding mostly the sphere of state security and sovereignty. Nevertheless, property, identification and defined consent to the use of the personal image insert criteria of market and governance into the social construction of the visible, thus annulling in a way what Ariella Azoulay has described as the Civil Contract of Photography: the potentially inclusive citizenry that was created shortly after the medium’s invention, and its constant albeit tacit consent to unobstructed circulation of the visual information via the alternating roles of photographers, photographed and spectators. In other words, it threatens to crack both a customary citizenship –based on the transcendence of distinct boundaries between citizens and non-citizens, governors and governed– and its critical role in the visualization of the social and political, especially when it is on the verge of catastrophe.
In this context, Personae non Gratae suggests a simulated negative scenario of institutional control and subordinated biopolitics of the gaze; an assemblage of textual fragments of the legal discourse about photography and image in general, of visual extracts from the social reality in three States-borders of United Europe (Greece, Italy and Spain), and of headstone portraits from their public cemeteries; an interplay between inclusion and exclusion, remembrance and oblivion on technical images. Or, it could simply serve as a reminder of a reversed “decisive moment”, in which our likeness –our visual persona– becomes faceless, protectively constrained and privatized by the law, while at the same time is feeding a vast space of “faceness”, driven by algorithmic surveillance and big data networks. Photographic consent seems more contradictory than ever, posing an urgent question regarding the formation of a collective visual archive and a citizenry of photography: protection or defection?
