Ειρήνη Λαχανά: “Αφήνω τη φωτογραφία να με εκπλήσσει, όπως τόσο καλά το έχει κάνει ως τώρα. Αυτή είναι και η μαγεία της”

Ειρήνη Λαχανά: “Αφήνω τη φωτογραφία να με εκπλήσσει, όπως τόσο καλά το έχει κάνει ως τώρα. Αυτή είναι και η μαγεία της”

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Πώς θυμάσαι τη σχέση σου με τη φωτογραφία 10 χρόνια πριν;

Χμμ.. δέκα χρόνια πριν ε; Δεν θα σου πω μόνο για δέκα χρόνια πριν, θα σου πω για όλα τα χρόνια της ζωής μου, πλην των δύο τελευταίων. Θυμάμαι να τη χρησιμοποιώ ως ημερολόγιο. Ένα ημερολόγιο εικονογραφημένο όμως… Είμαι βαθιά συναισθηματικό άτομο και ήθελα όλες οι ιδιαίτερες στιγμές μου να υπάρχουν κάπου καταχωρημένες, πέρα από τη μνήμη μου. Έχω χιλιάδες τυπωμένες φωτογραφίες, είναι ο ανεκτίμητος θησαυρός μου. Όλα αυτά βέβαια μέχρι να γνωρίσω τη φωτογραφία ως τέχνη, δυο χρόνια πριν, τότε άλλαξαν όλα…

Κοιτάζοντας μαζί την πρώτη και την τελευταία σου φωτογραφία στο instagram, είναι αδύνατο να μαντέψει κανείς ότι προέρχονται από την ίδια φωτογράφο. Ποια γεγονότα και ποιοί άνθρωποι σημάδεψαν την πορεία της εξέλιξής σου;

Πέρα από το ότι μάκρυναν λιγο τα μαλλιά μου, η ίδια φωτογράφος είμαι στο ορκίζομαι!!! (Χαχα! δεν μπορώ χωρίς χιούμορ, με ξέρεις!) Λοιπόν, οι φωτογραφίες μου άλλαξαν, ναι, και η αλλαγή ξεκίνησε χωρίς να το καταλάβω, χωρίς να το επιδιώξω, όταν ο Δημήτρης Κλης, ο άνθρωπος που του οφείλω πολλά, με πήρε από το χεράκι, σαν παιδάκι που πάει την πρώτη μέρα στο σχολείο και μου γνώρισε έναν κόσμο άγνωστο σε μένα ως τότε. Με έναν μαγικό τρόπο μου μετέδωσε τις γνώσεις του και την αγάπη του για τη φωτογραφία (του έχω πει θα γινόταν, αν ήθελε, άριστος δάσκαλος!). Αυτό ήταν. Σαν όλα να ήταν προαποφασισμένα, από κάποιον… ανακάλυψα τη χαρά και τη συγκίνηση που σου δίνει η φωτογραφία, ως τέχνη πλέον και το ταξίδι μόλις ξεκινούσε…

Ο Δημήτρης ήταν και είναι ο πιο αυστηρός κριτής μου, αλλά ταυτόχρονα και ο πιο ένθερμος υποστηρικτής. Εκείνος λοιπόν με παρακίνησε να παρακολουθήσω το σεμινάριο του Παύλου Παυλίδη. Πιο σωστά, με έσπρωξε, καθώς εν αγνοία μου είχε ήδη δηλώσει το όνομά μου στους συμμετέχοντες… Κι εκεί ξεκίνησε η μαγεία… Η διδασκαλία του Παύλου και το έργο του με ενέπνευσε και η φωτογραφία διεκδικούσε πια μεγάλο κομμάτι από τη ζωή μου. Αμέσως μετά ήρθε το μεγάλο σχολείο… Πλάτων Ριβέλλης. Πήγε τη σκέψη μου ακόμη πιο μακριά, σε μέρη που ούτε είχα φανταστεί. Πόσο ευγνώμων για τους τρεις ανθρώπους – σταθμούς στη φωτογραφική μου ζωή…

Από την αρχή που σε γνώρισα, διέκρινα σε σένα μια φλόγα για τη φωτογραφία, αληθινή αγάπη γι’ αυτή και πείσμα να γίνεσαι όλο και καλύτερη. Τελικά, τι πιστεύεις ότι προχωράει περισσότερο τον φωτογράφο, το ταλέντο ή η προσπάθεια και η επιμονή;

Ασυζητητί η προσπάθεια και η επιμονή! Αν δεν δουλέψεις, δεν επιμείνεις, δεν προσπαθήσεις, είναι μοιραίο πως δεν θα εξελιχθείς. Θα λιμνάσεις, όσο περίσσευμα ταλέντου κι αν έχεις και τι χειρότερο από τη στασιμότητα στην τέχνη;

Πώς προκύπτουν συνήθως οι φωτογραφίες σου; Κυνηγάς η ίδια τα θέματά σου (πειραματίζεσαι, στήνεις σκηνικά, βγαίνεις φωτοβόλτες π.χ.) ή προτιμάς να έρχεται η φωτογραφία να σε «βρίσκει»;

Δεν πολυσυμπαθώ τις στημένες εικόνες, τις έχω επιχειρήσει μόνο με τις αυτοφωτογραφίσεις που πειραματίζομαι τελευταία. Θέλω η φωτογραφία να με εκπλήσσει, να με κάνει να σηκώσω τη μηχανή με ενθουσιασμό! Έχω έναν περίεργο δικό μου τρόπο να φωτογραφίζω όταν βγαίνω έξω… Φοράω τα ακουστικά μου, ακούω μουσική και αυτή με καθοδηγεί στις εικόνες που θα επιλέξω. Άλλα κάδρα δημιουργούν τα μάτια μου όταν ακούω Beethoven και άλλα όταν ακούω Guns n Roses. Θες να με πεις παράξενη, πες με, δεν θα παρεξηγηθώ, αφού είμαι !

Οι εικόνες σου κατηγοριοποιούνται σε τρεις κυρίως θεματικές ενότητες: daily scenes, neighbourhoods, inside, με κυρίαρχη την τελευταία. Παρατηρώ ότι συχνά το βλέμμα (και ο φακός σου) ακουμπάει τρυφερά σε λεπτομέρειες μιας καθημερινότητας, που φαίνεται να ξεπηδάει από άλλη εποχή, από την Ελλάδα του ’60, από γειτονιές που σπανίως σώζονται πια… Σχετίζεται αυτό με τα βιώματά σου, είναι δηλαδή η νοσταλγία που σε ενεργοποεί ή – εντελώς αντίθετα – η έλξη του άγνωστου, που προσεγγίζεις διερευνητικά;

Είμαι σε φάση που έχω μετανιώσει για τις θεματικές ενότητες που έχω δημιουργήσει. Έχει αρχίσει και με καταπιέζει η κατηγοριοποίηση των φωτογραφιών μου, θέλω να τις αφήσω ελεύθερες στα μάτια του θεατή να τις κατατάξει όπου εκείνος θέλει, χωρίς να τον καθοδηγώ. Παρόλα αυτά το “inside” ήταν η αγαπημένη μου ενότητα. Επέλεξα αυτόν τον τίτλο, πέρα απο το προφανές, που είναι εικόνες από εσωτερικούς χώρους. Είναι κάτι παραπάνω, είναι “Ειρήνη”, είμαι εγώ. Τώρα, στις φωτογραφίες από τις γειτονιές, με γοήτευε η πιθανότητα να ανακαλύψω μικρές ιστορίες που πιθανώς κρύβονταν πίσω απο τους τοίχους και να μπορέσω να τις κάνω εικόνα, μια εικόνα όμως γλυκά νοσταλγική.

 Όταν σκέφτομαι τις φωτογραφίες σου, το πρώτο πράγμα που μου έρχεται είναι το ασπρόμαυρο – ίσως λόγω mood-, αν και τελευταία φαίνεται να κερδίζει έδαφος στις επιλογές σου το χρώμα. Επίσης, αλλού η απόδοσή σου είναι πολύ ρεαλιστική και φυσική κι αλλού υπάρχει εμφανής επεξεργασία. Πόσο ρόλο παίζει για σένα συνολικά η επεξεργασία και πώς προσεγγίζεις κάθε φορά το στάδιο αυτό; Είναι ζήτημα εποχής, επιρροών, διάθεσης ή της συγκεκριμένης εικόνας που έχεις μπροστά σου;

Πάντα επεξεργάζομαι τις φωτογραφίες μου, αλλά πάντα με σεβασμό στο πρωτότυπο. Οι υπερβολές και η αλλοίωση της αρχικής με απωθούν, η εικόνα και μόνο αυτή με καθοδηγεί, μου δείχνει το δρόμο κι εγώ τον ακολουθώ. Στο ασπρόμαυρο ναι, έχω μια ιδιαίτερη αδυναμία, αλλά ξέρεις κάτι; Όσες επεμβάσεις και αν κάνεις, όσο χρώμα κι αν προσθέσεις ή αφαιρέσεις, αν δεν υπάρχει ήδη “φωτογραφία”, δεν μπορείς να τη δημιουργήσεις. Το περιτύλιγμα, όσο εντυπωσιακό και να είναι, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να δώσει αξία στο περιεχόμενο… Γελιούνται αν κάποιοι πιστεύουν το αντίθετο.

Πέραν των αυτοφωτογραφίσεων, σπανίως βλέπουμε στις εικόνες σου ανθρώπους, και ακόμα πιο σπάνια (έως καθόλου) εκτεθιμένους ανθρώπους, πρόσωπα δηλαδή. Είναι θέμα αρχής και αντίληψης ή απλά προτίμησης;

Γενικά να πω πως δεν με ελκύει καθόλου η φωτογραφία δρόμου, ειδικά όταν φωτογραφίζεις ανθρώπους εν αγνοία τους. Παραβιάζεις την ιδιωτικότητά τους και ποιος στην τελική μου έδωσε εμένα το δικαίωμα αυτό;  Το ανθρώπινο στοιχείο έχει αρχίσει να μπαίνει δειλά – δειλά τελευταία στις φωτο μου, αλλά με άλλη μορφή, με δικά μου αγαπημένα πρόσωπα και τον εαυτό μου. Εστιάζω περισσότερο σε κινήσεις, βλέμματα, στάσεις σώματος που με συγκινούν και όχι σε ευθεία πορτρέτα. Για την ώρα τουλάχιστον. Είμαι ακόμη στην αρχή, θα δούμε…

Πόσο σε επηρεάζει η κριτική; Και δεν εννοώ αυτή που εκδηλώνεται μέσω των likes στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά την κριτική από ανθρώπους με γνώση και εμπειρία στο ακτικείμενο (δασκάλους και φωτογράφους);

Σαφώς με επηρεάζει! (και όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο, λέει ψέματα, sorry). Η μορφή της επιρροής, όμως, έχει περάσει από διάφορα στάδια. Στην αρχή θυμάμαι μόνο αγωνία και άγχος γι’ αυτή, μετά ήρθε η χαρά έπειτα από μια καλή κριτική και η απογοήτευση, αντίστοιχα, για μια κακή. Στεκόμουν μόνο σε αυτά που ένιωθα ακούγοντάς την και έχανα την ουσία. Τώρα πλέον την επιδιώκω όσο συχνότερα γίνεται, από ανθρώπους που εμπιστεύομαι και όσο πιο αυστηρή είναι, τόσο με πάει παραπέρα.

Είσαι πλέον μέλος του Φωτογραφικού Κύκλου. Πώς φαντάζεσαι το φωτογραφικό σου μέλλον, τι στόχους θέτεις και τι ονειρεύεσαι;

– Ναι, είμαι πλέον μέλος του Φωτογραφικού Κύκλου και νιώθω μεγάλη τιμή και χαρά που συμμετέχω σε μια ομάδα με τις ίδιες ανησυχίες με μένα. Δεν ξέρω, ούτε φαντάζομαι, ούτε και θα ήθελα να μάθω το φωτογραφικό μου μέλλον, όπως είπα και πιο πάνω αφήνω τη φωτογραφία να με εκπλήσσει, όπως τόσο καλά το έχει κάνει ως τώρα. Αυτή είναι και η μαγεία της. Ο μόνος στόχος που έχω θέσει στον εαυτό μου είναι να καταφέρω να κάνω πραγματικά καλή φωτογραφία…


Το προφίλ της  Ειρήνης στο Instagram: https://www.instagram.com/eiri_ana