Βασίλης Α. Πουλαρίκας: “Η φωτογραφία είναι μια ανοικτή πρόσκληση στο διηνεκές πεδίο των θεατών”
Σε αυτήν λοιπόν την χώρα περιπλανιέμαι και συλλέγω εικόνες
Βασίλης Πουλαρίκας
«Βρισκόμαστε ανάμεσα σε δυο κόσμους: έναν που δεν υπάρχει κι έναν που δεν αποδεχόμαστε» έγραφε ο Vaneigem. Ίσως λοιπόν φωτογραφίζουμε τον κόσμο που επιθυμούμε να ζήσουμε μέσα του;
Θα συμφωνήσω μαζί σου, αλλά θα προσθέσω ότι αυτόν τον κόσμο δεν τον έχουμε ως κάτι δεδομένο και χειροπιαστό αλλά ως κάτι που πρέπει να ανακαλύψουμε. Νιώθουμε τις ακτίνες του φωτός του και μέσα από την φωτογραφική μας εργασία προσπαθούμε να ανακαλύψουμε την πηγή του και την τοποθεσία αυτού του κόσμου που νιώθουμε διαισθητικά ότι υπάρχει για εμάς. Πέραν όμως από αυτό το προσωπικό μας ταξίδι πιστεύω ότι φωτογραφίζουμε για να προσελκύσουμε, να γοητεύσουμε και εν τέλη να μοιραστούμε και με άλλους αυτόν τον κόσμο, τον δικό μας.
Στην φωτογραφική σειρά σου «οικογενειακές υποθέσεις» η πραγματικότητα, η επιθυμία, η μνήμη, το συναίσθημα κάνουν την φωτογραφική διαδικασία ακόμα πιο πολύπλοκη. Ποια είναι η προσωπική σου προσέγγιση;
Η προσέγγιση μου όταν φωτογραφίζω είναι να απενεργοποιώ τα δικά μου συναισθήματα για το θέμα που προσεγγίζω. Αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου ως έναν άγραφο πίνακα πάνω στον οποίο αντανακλά το φως των συναισθημάτων των άλλων. Των πρωταγωνιστών της εκάστοτε ιστορίας. Όταν διαλέγω τις εικόνες όμως προσπαθώ να βάλω σε μια αισθητική σειρά τα συναισθηματικά αυτά αποτυπώματα και με βάση αυτή τη σειρά να δομήσω μια ποιητική συνοχή που να μου ταιριάζει.
Vassilis Poularikas
Η φωτογράφιση της οικογένειας είναι ταξίδι. Ένα ταξίδι σε ένα μέρος γνωστό, γεμάτο μυστικά, όμως. Πες μου σε παρακαλώ η φωτογραφία κάνει αυτά τα μυστικά ορατά; Πώς το πραγματοποιεί αυτό;
Η φωτογραφία πιστεύω ότι κάνει ορατά μόνο τα πράγματα που ο ίδιος ο φωτογράφος θέλει και μπορεί να μοιραστεί με τους άλλους. Τα υπόλοιπα είναι θόρυβος. Οπτικός θόρυβος. Σε ένα φωτογραφικό έργο που έχει φτάσει στο σημείο της ωρίμανσης και της αισθητικής του κορύφωσης είναι εμφανής στους ευαίσθητους δέκτες που το αντικρίζουν, οι προθέσεις, τα κίνητρα και πάνω από όλα αυτή η αδιόρατη αλλά επίμονη πρόσκληση προς τον θεατή να αφεθεί και να γίνει μέρος αυτό του κόσμου. Μια ανοικτή πρόσκληση στο διηνεκές πεδίο των θεατών.
Τελικά η καλή φωτογραφία προκύπτει όταν χρησιμοποιούμε την μηχανή στην σωστή στιγμή ή στην σωστή θέση;
Η καλή φωτογραφία πιστεύω ότι προκύπτει όταν αφεθούμε να καούμε ολοκληρωτικά από το πάθος μας για αυτό που φωτογραφίζουμε. Όταν καταφέρουμε με τον θεληματικό μας νου να συντρίψουμε τις άμυνές μας για την διατήρηση αυτού που έχουμε στο μυαλό μας ως καλλιτεχνικό μας “εγώ” και ταυτόχρονα να συνεχίζουμε να φωτογραφίζουμε με την ακλόνητη πεποίθησή μας ότι η αισθητική ενέργειά μας δεν χάνεται, αλλά μεταμορφώνεται. Και όταν συμβαίνει αυτή η μαγική στιγμή, είμαστε στην σωστή θέση τη σωστή στιγμή.
Vassilis Poularikas
Έχει ειπωθεί ξανά και ξανά πως η φωτογραφία είναι a priori κάτι σουρεαλιστικό με την έννοια ότι μέσα από την μεταμόρφωση που γίνεται ξεπερνά την πραγματικότητα στο τέλος.
Η πραγματικότητα που εδράζεται σε κάθε φωτογραφικό έργο και σε κάθε εικόνα ξεχωριστά είναι το σημείο αφετηρίας αλλά και τερματισμού πιστεύω κάθε φωτογραφικής προσπάθειας. Απλά, τα στοιχεία αυτής της πραγματικότητας που επιλέγουμε ως φωτογράφοι να έχουμε μαζί μας στην αρχή του ταξιδιού μας δεν έχουν απαραίτητα κάποια αναγκαστική σχέση με τα στοιχεία της πραγματικότητας που προτείνουμε στο τέλος στον θεατή. Και αυτό από μόνο του συνιστά την καλλιτεχνική υπέρβαση.
Vassilis Poularikas
Vassilis Poularikas
«Φωτογραφικά με ενδιαφέρουν οι χειρονομίες που ξεφεύγουν από την καθοδήγηση και την οργάνωση του μυαλού μας», έχεις γράψει. Ακόμα έχει ειπωθεί πως οι λεπτομέρειες κάνουν την φωτογραφία να διαφεύγει από την νεκρική της φύση, να αποκτά μετέπειτα ζωή. Ο φωτογράφος τι θέση έχει σε αυτή την διαδικασία;
Ο φωτογράφος στην διαδικασία παραγωγής ενός καλλιτεχνικού έργου είναι ταυτόχρονα ο σκηνοθέτης, ο πρωταγωνιστής και ο θεατής του τελικού έργου. Απλά οφείλει να κρύψει επιμελώς αυτούς τους ρόλους από τον συνειδητό εαυτό του, να ξεχάσει ότι υπάρχουν και να τους αφήσεις να κατευθύνουν τα βήματα και τις αισθητικές επιλογές του από τον μαγικό κόσμο του υποσυνείδητού του.
Και εννοώ, βγαίνει στην φωτογραφία αυτό που θέλουμε τελικά;
Αν είναι να βγει κάτι θα το νιώσουμε όχι με το μυαλό μας, αλλά με το καλλιτεχνικό μας ένστικτο. Δεν βγαίνουν πάντα τα πράγματα. Τα έχει αυτά η ζωή. Πιστεύω ότι δεν βγαίνουν γιατί είτε δεν είναι η ώρα τους να βγουν από εμάς ή ότι εμείς ψηλώνουμε περισσότερο από τη σκιά μας. Σε κάθε περίπτωση αυτό που μας χρειάζεται ως δημιουργοί είναι η ταπεινότητα και η επιμονή μέχρι τελικά να το νιώσουμε.
Vassilis Poularikas
Vassilis Poularikas
Ποια είναι η άποψη σου για τις φωτογραφικές λεζάντες, ειδικά στις φωτογραφίες δρόμου. Μήπως κάνουν πληκτικές τις φωτογραφίες;
Όταν οι λεζάντες απευθύνονται σε ένα κοινό που τις χρειάζεται ως την απαραίτητη χρονική και τοπική τεκμηρίωση της κάθε εικόνας, όπως το κοινό της δημοσιογραφίας τότε ναι, ας υπάρχουν. Σε κάθε άλλη περίπτωση αφαιρούν πολλά περισσότερα από αυτά που ενδεχόμενα προσφέρουν.
Έχεις κάνει δουλειές σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Το τοπίο πιστεύεις επιδρά πάνω στους ανθρώπους; Με ποιους τρόπους;
Πιστεύω ότι κάθε τόπος και κάθε χρόνος γεννά τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της κάθε κοινωνίας και αυτό είναι κάτι που οφείλουμε να λαμβάνουμε υπόψιν μας όταν το προσεγγίζουμε φωτογραφικά. Από την άλλη μεριά όμως, πέρα από το προφανές αυτό στοιχείο, όλοι οι άνθρωποι ενωνόμαστε υπαρξιακά με ένα αδιόρατο στοιχείο που υπερβαίνει τις επιμέρους διαφορές μας . Και αυτό είναι που κάνει την φωτογραφική εξερεύνηση ενδιαφέρουσα, κατά την γνώμη μου, είναι η ανακάλυψη και η προβολή αυτού του κοινού μας στοιχείου, πρώτα πάνω στην δική μας ψυχή και μετά μέσα στο φωτογραφικό κάδρο μας.
Vassilis Poularikas
Vassilis Poularikas
Βλέποντας τα κάδρα σου συνολικά, δεν μπορώ να μη σε ρωτήσω για την σχέση σου με τον κινηματογράφο.
Ο κινηματογράφος με γοήτευε από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου και ήταν οι εικόνες του σε κίνηση που με ώθησαν να αναζητήσω την φωτογραφική έκφραση.
Παίζουν ρόλο τα μηχανήματα που χρησιμοποιεί ο φωτογράφος;
Παίζουν και αυτά τον ρόλο τους αλλά μόνο στην περίπτωση που ο φωτογράφος τα χρησιμοποιεί ως εργαλεία και όχι στην περίπτωση που τα εργαλεία χρησιμοποιούν τον φωτογράφο και το έργο του για να δικαιώσουν την ύπαρξή τους.
Vassilis Poularikas
Vassilis Poularikas
Οι φωτογραφίες είναι τελικά όλες απλώς ντοκουμέντα; Πως θα χαρακτήριζες τις φωτογραφίες σου, αν φυσικά υπάρχει λόγος για κάτι τέτοιο.
Οι φωτογραφίες είναι απλά φωτογραφίες για εμένα. Δεν τις διαχωρίζω στο μυαλό μου με βάση τα είδη που υπάρχουν. Απλά κάποιες καταφέρνουν να επιτύχουν τον αισθητικό τους στόχο με βάση τα δικά μου κριτήρια και κάποιες άλλες όχι. Τώρα αν μπορούν να έχουν παραπάνω από μια ανάγνωση και να απευθυνθούν σε διαφορετικό κοινό, αυτό είναι μια άλλη υπόθεση πέραν της ίδιας της εικόνας.
Τι σου δίνει την μεγαλύτερη χαρά στην φωτογραφία;
Μια γλυκιά και αδιόρατη αίσθηση πληρότητας και ασφάλειας ότι είμαι καλοδεχούμενος από τον άυλο κόσμο που δημιουργώ με τα φωτογραφικά κάδρα μου.
Vassilis Poularikas
Τι σε απασχολεί φωτογραφικά αυτόν τον καιρό;
Αυτή την περίοδο ζω και φωτογραφίζω στην Αίγυπτο, την οποία αντιμετωπίζω σαν τη θεατρική σκηνή καθημερινών απρόσμενων “φωτογραφικών συναντήσεων”. Την ενότητα που έχω ξεκινήσει εκεί της έχω δώσει τον πρώιμο τίτλο : “Αίγυπτος. Η αυλή των θαυμάτων”. Έχω ταξιδέψει πάρα πολλές φορές σε αυτή την ενδιαφέρουσα χώρα και αυτό το στοιχείο της έκπληξης του αναπάντεχου το έχω νιώσει και συναντήσει πολλές φορές. Και δεν αναφέρομαι σε κάτι μεγαλειώδες, αλλά σε απλές, ολιγόχρονες καθημερινές συναντήσεις με ανθρώπους που συμπλέουν με τον δρόμο μου. Μπορεί να ακούγεται λίγο αφελές ή ρομαντικό, αλλά οι άνθρωποι εκεί ασκούν μια ιδιαίτερη γοητεία στην ψυχή μου, η οποία με παρακινεί να σηκώσω την φωτογραφική μου μηχανή. Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο για εμένα είναι το τοπίο της Αιγύπτου που είναι μαγικό από κάθε άποψη. Και όταν λέω τοπίο εννοώ την θεατρική σκηνή που ζει και πρωταγωνιστεί αυτός ο λαός. Από την μια ασφυκτικά γεμάτη με χιλιάδες κόσμο σε κάθε σημείο της, πανύψηλα κτήρια, φωνές ανθρώπων και ατελείωτα κορναρίσματα που έρχονται από παντού, μυρωδιές μεθυστικές που σου αλλάζουν της πορεία που διαλέγεις κάθε φορά και από την άλλη εκκωφαντικά άδεια τοπία ερήμου που κοιτώντας τα απορείς βαθιά για το πώς μπορεί να υπάρχει τόση συγκεντρωμένη ομορφιά με τόσα λίγα στοιχεία φύσης. Σε αυτήν λοιπόν την χώρα περιπλανιέμαι και συλλέγω εικόνες.
Info:
Βασίλης Πουλαρίκας
Τα περισσότερα και σημαντικότερα πράγματα της ζωής μου ξεκίνησαν από την Αθήνα που γεννήθηκα. Σπούδασα φωτογραφία, δημοσιογραφία, παρακολούθησα την δουλειά μεγάλων φωτογράφων και κάποιοι από αυτούς ήταν και δάσκαλοί μου. Συμμετείχα σε ομαδικές εκθέσεις φωτογραφίας και έχω κάνει και κάποιες ατομικές. Αυτήν την περίοδο της ζωής μου, ζω και εργάζομαι στην Αίγυπτο.
https://www.instagram.com/vpoularikas/
https://www.facebook.com/v.a.poularikas
