
ACvsX | Tolerance(s) | Μαρία Πασχαλίδου
Σε αυτήν την ενότητα το photologio θα παρουσιάζει σε εβδομαδιαία βάση το έργο καλλιτεχνών που παίρνουν μέρος στην έκθεση “Tolerance(s) – Ανοχές”. Την επιλογή των έργων, την επιμέλεια και τον συντονισμό παραγωγής της έκθεσης έχουν αναλάβει οι συνεργάτες της Artifactory, Κώστας Ιωαννίδης και Ελένη Μουζακίτη
Μαρία Πασχαλίδου – Συμπόσιο
Το Συµπόσιο είναι ένα επιτελούµενο βίντεο που επιστρατεύοντας τη συµµετοχικότητα προτείνει σηµεία συνάντησης οπτικότητας και λόγου για τη χαρτογράφηση του οικείου ή/και του ανοίκειου, της παρουσίας και απουσίας, του “µαζί” και του µόνου άλλου.
Το βίντεο βασίζεται σε µία συµµετοχική επιτέλεση που σκηνοθέτησα στο πάρκο της Ακαδηµίας Πλάτωνος (30/09/2012) υιοθετώντας την πρακτική του πικνίκ που εµφανίστηκε στα χρόνια των οικονοµικών µνηµονίων και της επακόλουθης ανθρωπιστικής κρίσης, ως συνήθης µορφή ψυχαγωγίας και κοινωνικής συνεύρεσης σε πολλές γειτονιές της Αθήνας. Στην Ακαδηµία Πλάτωνος, τα πικνίκ αποκτούν ιδιαίτερη σηµασία καθώς συγκαταλέγονται στις δραστηριότητες που ανέπτυσσαν εκείνη την περίοδο αυτόνοµες ακτιβιστικές οµάδες για τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώµατα. Συνοδευόµενες από οµιλίες και δράσεις αλληλεγγύης, αυτές οι δηµόσιες συνεστιάσεις συγκροτούσαν ισχυρό αντι-ρατσιστικό εργαλείο απέναντι στη ρητορική µίσους των νεοναζιστικών µορφωµάτων της Χρυσής Αυγής που δρούσαν στην περιοχή.
Για την πραγµατοποίηση της συµµετοχικής επιτέλεσης, µέλη καλλιτεχνικών και κοινωνικών συλλογικοτήτων κλήθηκαν να συµµετάσχουν ως “καλεσµένοι” σε ένα σκηνοθετηµένο πικνίκ, στα πλαστικά πιάτα του οποίου είχα τοποθετήσει µικροσυσκευές και παιχνίδια από αυτά που πωλούν στους δρόµους και σε δηµόσιους χώρους αναψυχής της Αθήνας πλανόδιοι µικροπωλητές, οι συχνά αποκαλούµενοι από τον ξενοφοβικό λόγο ως ανεπιθύµητοι “ξένοι“. Ως άνεργοι, άστεγοι, µετανάστες ή/και πρόσφυγες, διαρκώς µετακινούµενοι για την αποφυγή µιας ενδεχόµενης απέλασης ή φυλάκισης, στο περιθώριο µιας µητρόπολης που, όπως φαίνεται, ακόµα επιβιώνει, αυτοί οι µικροπωλητές είναι η “γυµνή ζωή” της πόλης (Agamben, 1998). Καθώς έχουν απωλέσει κάθε οικονοµική, κοινωνική και πολιτική υπόσταση, αντιµετωπίζονται ως αναλώσιµα “αντικείµενα”, όπως και τα παιχνίδια τα οποία εµπορεύονται.
Η επιτέλεση διήρκεσε περίπου τρεις ώρες και βιντεοσκοπήθηκε. Όµως το τρίλεπτο βίντεο Συµπόσιο δεν αποτελεί το τεκµήριό της. Ως ένα εικαστικό αποτέλεσµα µετα-παραγωγής το βίντεο στοχεύει σε νέες αφηγήσεις συσχετίζοντας διαφορετικές χρονικότητες µέσα από κυριολεκτικές και µυθοπλαστικές συνδέσεις αποσπασµάτων του µυθιστορήµατος του Albert Camus Ο Ξένος (L’Étranger, 1942) µε επιλεγµένες στιγµές της συµµετοχικής επιτέλεσης.

Μαρία Πασχαλίδου, videostill από το έργο “Συμπόσιο”, 2012
Ποια ήταν τα κίνητρα που σε οδήγησαν στην απόφασή σου να συμμετάσχεις στη συγκεκριμένη έκθεση;
Έχω εκλάβει το όλο εγχείρηµα ως ένα γεγονός που έχει κοινωνικο-πολιτικές προεκτάσεις και µέσα από την ιδέα µιας δικτύωσης πολιτισµικών φορέων µπορεί να οδηγήσει σε δυναµικά αποτελέσµατα ενεργοποίησης διαπολιτισµικών διαλόγων πάνω στο ζήτηµα του ρατσισµού ή και γενικότερα στην ανοχή µας για τον Άλλο. Καθώς το έργο µου µέσα από οπτικές ποιητικές δηλώσεις διερευνά την περίπλοκη σχέση πολιτικής και αισθητικής, στο πλαίσιο της έκθεσης Tolerance(s) παρουσιάζω το έργο Συµπόσιο το οποίο αποπειράται να δηµιουργήσει συσχετισµούς µεταξύ φιλοσοφίας, ξενοφοβίας και κοινωνικής αντίστασης.
Με ποιον τρόπο μεταφέρονται στο κοινό μέσω του συγκεκριμένου έργου σου μηνύματα συμπερίληψης, σεβασμού και ανοχής στην ετερότητα;
Το Συµπόσιο είναι ένα επιτελούµενο βίντεο που διερευνά τα όρια του εµείς και του Άλλου µέσα από συµβιωτικές σχέσεις επιτέλεσης, λογοτεχνίας (γλώσσας) και εικόνας. Το βίντεο βασίζεται σε µία συµµετοχική επιτέλεση που πραγµατοποιήθηκε στο αρχαιολογικό πάρκο της Ακαδηµίας Πλάτωνος τον Σεπτέµβριο 2012 και η οποία οικειοποιείται και αναπραγµατεύεται την πρακτική του πικνίκ, έτσι όπως κυριάρχησε ως δραστηριότητα φιλίας, αλληλεγγύης και ενδυνάµωσης στις γειτονιές της Αθήνας στα δύσκολα χρόνια της ανθρωπιστικής κρίσης. Ιδιαίτερα, στην Ακαδηµία Πλάτωνος, αυτή η πρακτική συνοδευόµενη από υπαίθριες οµιλίες και λαϊκές συνελεύσεις υιοθετήθηκε από αυτόνοµες ακτιβιστικές οµάδες για τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώµατα, συγκροτώντας έναν ισχυρό αντίλογο ενάντια στον εθνικισµό του νεοναζιστικού κόµµατος της Χρυσής Αυγής, το οποίο είχε ισχυρή εκλογική αντιπροσώπευση στην περιοχή.
Η παραγωγή του Συµπόσιου εξελίχθηκε σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση, µέλη καλλιτεχνικών και κοινωνικών συλλογικοτήτων κλήθηκαν να συµµετάσχουν, ως “συνδαιτυµόνες”, σε ένα σκηνοθετηµένο πικνίκ, όπου το φαγητό σερβιρίστηκε σε πλαστικά πιάτα, µαζί µε µια σειρά από παιχνίδια και µικροσυσκευές, τοποθετηµένα σε τραπεζοµάντηλο στρωµένο στο έδαφος. Τα µικρά αυτά αυτοµατοποιηµένα παιχνίδια, η κατασκευή των οποίων συσχετίζεται άµεσα µε τον παγκόσµιο καπιταλισµό και τις άθλιες συνθήκες εργασίας, στην περίοδο της κρίσης, αποκτούν έναν ζοφερότερο προσδιορισµό, παραπέµποντας στους ανθρώπους που τα πουλούν στους δρόµους, τους “ξένους”, τους “ανεπιθύµητους επισκέπτες”/στόχους των ξενοφοβικών κινηµάτων και του αυταρχισµού των αστυνοµικών αρχών. Στο Συµπόσιο, λειτουργώντας ως σκηνικά στοιχεία στο “τραπέζι” της επιτέλεσης, υποδηλώνουν τον “ξένο” Άλλο, που καθίσταται ταυτόχρονα παρών/παρούσα – απών/απούσα, όπως ένα φάντασµα.
Στο τρίλεπτο βίντεο Συµπόσιο που είναι αποτέλεσµα µετα-παραγωγής, συνδυάζω αποσπάσµατα από το µυθιστόρηµα του Albert Camus, Ο Ξένος (L’ Étranger) (1942) µε χρονικές στιγµές της συµµετοχικής επιτέλεσης, σκηνοθετώντας τα παιχνίδια ως κύριους πρωταγωνιστές. Έτσι, οι “ξένοι” γίνονται το µέσο για την κατανόηση των ιδεών του Camus και ο λόγος του Camus το όχηµα µέσω του οποίου αποκωδικοποιείται η συµβολική εικόνα του βίντεο. Στον “απόηχο” του κειµένου, τα παιχνίδια φαίνεται να αυτονοµούνται εκφωνώντας τον δικό τους λόγο. Ενεργοποιούνται κάθε τόσο απροσδόκητα και, ως να υποκινούνται από αόρατες δυνάµεις, παράγουν παράξενους ήχους, κινήσεις, οµιλίες ή πολύχρωµες λάµψεις. Εν ολίγοις, κάνουν αισθητό το φάντασµα του “ξένου”, διασαλεύοντας, όπως θα έλεγε ο André Lepecki (2013), την κανονικότητα των εµφανίσεων [the order of appearances] προκαλώντας ανησυχία και κρατώντας το όριο µεταξύ του εµείς και του Άλλου ανοιχτό και υπό διαπραγµάτευση.
***Το Συµπόσιο παρουσιάστηκε ως βίντεο εγκατάσταση στο δηµόσιο αρχαιολογικό πάρκο της Ακαδηµίας Πλάτωνος στο πλαίσιο της οµαδικής έκθεσης Εικαστικοί Διάλογοι 2012 (Κέντρο Πολιτισµού του Ιδρύµατος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, 16/12/2012 – 10/02/2013).

Μαρία Πασχαλίδου, videostill από το έργο “Συμπόσιο”, 2012
Πιστεύεις πως η Τέχνη έχει τη δύναμη να ευαισθητοποιήσει συμπολίτες μας κατά του ρατσισμού και να επηρεάσει τις κοινωνίες προς την κατεύθυνση της ισότητας και της αποδοχής του Άλλου;
Η Τέχνη γενικά και ιδίως µέσα από ένα σύστηµα αγοράς που αναπαράγει τον ανταγωνισµό και εντείνει αγωνίες και αποκλεισµούς, θα έλεγα, πως όχι πάντα. Όµως πιστεύω σε εκείνες τις καλλιτεχνικές πρακτικές που µέσα από συνεργασία, διεπιστηµονικότητα και διαµεσικότητα αµφισβητούν παραδοσιακές δοµές, περιγράφουν, χαρτογραφούν, ερµηνεύουν, κριτικά αξιολογούν, αντιδρούν στις πολιτικές του φόβου και ενίοτε µετασχηµατίζουν τον πολιτικό λόγο [discourse].
Βιογραφικό
Η Μαρία Πασχαλίδου είναι εικαστικός/φωτογράφος/ερευνήτρια και το έργο της επικεντρώνεται στις διευρυµένες χρήσεις του φωτογραφικού µέσου, το βίντεο ως µετα-παραγωγή και την επιτελεστικότητα των οπτικών µέσων µέσα από συµµετοχικές αλληλεπιδράσεις και χωρικές εγκαταστάσεις. Είναι Διδάκτωρ στα Οπτικά Μέσα (PhD, Lens-based Media, De Montfort University, UK) και κάτοχος Μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στη Φωτογραφία (MFA, Columbia College Chicago, USA). Σπούδασε επίσης Οικονοµικές Επιστήµες (Πανεπιστήµιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη) και Φωτογραφία (Focus, Αθήνα). Είναι υπότροφος του Ιδρύµατος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) για την πραγµατοποίηση της µεταδιδακτορικής της έρευνας η οποία γίνεται σε συνεργασία µε το Τµήµα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, ΠΑΝΤΕΙΟ Πανεπιστήµιο. Έργα της έχουν δηµοσιευτεί σε διεθνείς εκδόσεις καθώς και σε εκθέσεις, φεστιβάλ και projects τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ, Καναδά, Ρωσία, Αυστραλία και Ασία.

Μαρία Πασχαλίδου, videostill από το έργο “Συμπόσιο”, 2012
Maria Paschalidou – Symposium
Symposium is a “performed” video that engages participation through correlations of imagery and language for mapping referring the “familiar” and “unfamiliar”, the “present” and “absent”, the “domestic” and “other”.
The video is based on a participatory performance that I orchestrated in the park of Plato Academy (30/09/2012) adopting the picnic practice that appeared in the years of economic memoranda and the subsequent humanitarian crisis, as a common form of entertainment and social gathering in many neighborhoods of Athens. Especially at the Plato Academy, picnics at the time were often initiated by activists supporting social and human rights. Accompanied by speeches and solidarity actions, these public gatherings formed a powerful anti-racist tool against the rhetoric of hate speech by the neo-Nazi Golden Dawn groups operating in the area.
For the realization of the performance, members of art and social collectives were invited to participate as “guests” in a staged picnic, in the plastic plates of which I had placed small appliances and toys from those sold on the streets and in other public recreation areas of the city of Athens by street vendors, usually identified by the xenophobic speech as unwanted “strangers“/”ξένοι”. In the margins of a metropolitan city that seems to be still holding out, these unemployed, homeless, immigrants and/or refugees who constantly move to avoid deportation or imprisonment, constitute the city’s “bare life” (Agamben, 1998). Having lost all economic, social and political status, they are treated as consumable as the toys they sell.
The performance lasted about three hours and was video recorded. However, the three-minute video does not serve as a documentation of it. As a visual post-production outcome, it aims at new narratives correlating different temporalities through literal and fictitious adaptations of excerpts from Albert Camus’ novel (L’ Étranger, 1942) to selected fragments of the participatory performance.
What motivated you to participate in this exhibition?
I have considered this exhibition as a project with socio-political implications and I am interested in the idea of a networking of cultural institutions that can activate intercultural dialogues on the issue of racism and/or our tolerance for the Other. Furthermore, my artwork explores the complex relationship between politics and aesthetics using visual poetic statements and within the context of the Tolerance(s) exhibition, I present the work Symposium which attempts to create correlations between philosophy, xenophobia and social resistance.
How does this work convey to the audience the message of inclusion, respect and tolerance?
Symposium is a performed video that explores the boundaries of the collective Self and the Other through symbiotic associations of performance, literature (language) and image. The video is based on a participatory performance that took place at the archaeological park of Plato’s Academy (Akademia Platonos, September 2012). The performance appropriates and renegotiates the picnic, which dominated the neighborhoods of Athens during the difficult years of the humanitarian crisis, as a practice of friendship, solidarity and empowerment. In particular, in Akademia Platonos, the “custom” of picnics became all the more thought-provoking as it was ascribed to the activities of alternative human- and social rights’ groups and marked by vehement political and intellectual discourses and actions of solidarity. All these activities endorsed social cohesion through the celebration of diversity, constituting a strong counter-discourse against the populism of the neo Nazi party Golden Dawn, which had a strong constituency in the area.
Symposium was developed in two stages. In the first stage, members of art and social collectives were invited to participate, as “dinner guests”, in a staged picnic, where food was offered on plastic plates along with various toys and small gadgets placed on a tablecloth laid on the ground. These small objects/toys, the production of which is directly related to global capitalism and the cruel working conditions, in times of crisis, acquired a gloomier meaning by referring to the people who sell them in the streets, the “ξένοι”/strangers, the “unwanted visitors”/targets of xenophobic movements and the despotism of the police authorities. In Symposium, acting as stage elements on the performance ‘table’, they indicate the “foreign” Other, who becomes simultaneously present – absent, like a ghost.
In the three-minute video Symposium which is a result of post-production, I juxtapose selected excerpts from Albert Camus’ novel, The Stranger (L’ Étranger) (1942), with specific moments of the performance and particularly with scenes of toys as main protagonists. In this way, the “ξένοι”/strangers become the medium for understanding Camus’ idea and Camus’ words function as a tool for decoding the symbolic image of the video. In the “echo” of this text, the toys seem to become autonomous by uttering their own voice. Being activated, every now and then, unexpectedly and as if were stimulated by invisible forces, they move producing weird sounds, motions, speeches or colorful flashes. In short, they make perceptible the phantasma of the “stranger”, disturbing, as André Lepecki (2013) would say, the order of appearances causing uneasiness and keeping the boundaries between the collective Self and the Other open and under negotiation.
*** The Symposium was presented as a video installation inside the archeological park of Plato’s Academy within the group exhibition Art Dialogues 2012 (Cultural Center of the Alexandros S. Onassis Foundation, 16/12/2012 – 10/02/2013).
Does Art have the power to raise awareness against racism and lead societies towards equality and acceptance?
Art in general and in particular through the system of market that reproduces competition and enforces distress and exclusions, I would say that not always. But, I believe in those art practices that, through collaboration, interdisciplinarity and alteration, challenge traditional forms, describe, map, interpret, critically evaluate, resist to the politics of fear and occasionally transform the political discourse.
Bio
Maria Paschalidou is a visual artist, photographer and researcher. She focuses on the expanded uses of photography, video as post-production and the performativity of the lens-based media using participatory practices and installations. She holds a Ph.D. in Lens-based Media (De Montfort University, UK) and an MFA in Photography (Columbia College Chicago, USA). She also studied Economics (BA, University of Macedonia, Thessaloniki) and Photography (Focus School of Photography & New Technologies, Athens). She is currently a Fellow of the State Scholarship Foundation (IKY) for the completion of her postdoctoral research which is being developed in collaboration with the Department of Social Anthropology (Panteion University, Athens). Her artwork has been presented in Europe, USA, Canada, Russia, Australia and Asia and published in exhibition catalogues and book editions.
www.mariapaschalidou.com
Facebook: Maria Paschalidou
Η έκθεση Tolerance(s) είναι προγραμματισμένη να παρουσιαστεί στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του έργου “Art and Culture vs Xenophobia // Τέχνη και πολιτισμός ενάντια στην ξενοφοβία“, τον Μάιο 2021 στο Σεράφειο στην Αθήνα και τον Ιούνιο στη Νορβηγία. Το “Art and Culture vs Xenophobia // Tέχνη και πολιτισμός ενάντια στην ξενοφοβία” αντιμετωπίζει, με εργαλεία τις τέχνες και τον πολιτισμό, τα φαινόμενα της ξενοφοβίας και της ρητορικής μίσους, τα οποία αναπτύσσονται σε περιβάλλον έλλειψης συμπερίληψης και ανοχής για τον Άλλο. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης την Artifactory και εταίρους το Ås Art & Music School του Δήμου του Ås στη Νορβηγία και το “Baumstrasse -Ο Δρόμος με τα Δέντρα“.
Το πρόγραμμα Active citizens fund είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow.
Περισσότερες πληροφορίες:www.activecitizensfund.gr