Η αφήγηση της φωτογραφίας
Γράφει η Ιουλία Λαδογιάννη*
Εικαστικός φωτογράφος, Καθηγήτρια φωτογραφίας (Σχολή ΑΚΤΟ)
Η φωτογραφία αφηγείται, δεν αποτυπώνει.
Δυστυχώς, για μεγάλο χρονικό διάστημα, και για κάποιους ακόμη και σήμερα, η φωτογραφία θεωρήθηκε και θεωρείται μια αποτύπωση του κόσμου που μας περιβάλλει: κυριολεκτική ή αλληγορική, συμβολική ή αφαιρετική, ωστόσο καταγραφή μιας πραγματικότητας.
Στην ουσία όμως, όπως όλα τα έργα τέχνης, η φωτογραφία είναι μια ερμηνεία του κόσμου μέσα από το βλέμμα της/του δημιουργού της. Αυτή ακριβώς η «ερμηνεία» είναι που κάνει κάποιες εικόνες εμβληματικές, ξεχωριστές και διαχρονικές. Ωστόσο, μερικές φορές μας προκαλεί δυσφορία η ανεπάρκειά μας να «ερμηνεύσουμε» αυτό που η φωτογραφία αφηγείται.
Η φωτογραφία που έχω διαλέξει ανήκει στη σειρά Twilight του Gregory Crewdson, από το 2001 (σημ. photo-cover). Είναι η Οφηλία, αυτή η εμβληματική θηλυκή φιγούρα που πνίγεται εξαιτίας του πόνου της για τον έρωτα του Άμλετ, του Δανού Πρίγκιπα (Σαίξπηρ).
Η Οφηλία του Crewdson είναι τοποθετημένη σε ένα σύγχρονο, μεσοαστικό, προαστιακό σπίτι του «αμερικάνικου ονείρου». Είναι αινιγματικά ξαπλωμένη στο πλημμυρισμένο σαλόνι. Τα ανοικτά μάτια δεν ξέρουμε αν βλέπουν ή αν έχουν το γυάλινο βλέμμα της νεκρής. Ο φωτογράφος χρησιμοποιεί το νερό ως καθρέπτη, που αντικατοπτρίζει την καθημερινότητα του σπιτιού. Η «σκηνή» παραπέμπει σε ονειρική απεικόνιση όπου μπερδεύεται το συνειδητό με το ασυνείδητο. Η εικόνα της ξαπλωμένης στο νερό Οφηλίας θα μπορούσε να συμβολίζει την κάθαρση, τον εξαγνισμό, το πέρασμα σε κάτι νέο. Ο Crewdson ελέγχει και σκηνοθετεί άψογα το φωτογραφικό του κάδρο. Σκοπός του, πέρα από την τεχνική αρτιότητα, είναι να «ψυχογραφήσει» την ηρωίδα της εικόνας του.
*Το κείμενο αυτό αποτέλεσε μέρος του αφιερώματος του photologio για την Παγκόσμια Ημέρα της Φωτογραφίας (19.8.2021)
https://www.photologio.gr/photo%ce%b8%ce%ad%cf%83%ce%b5%ce%b9%cf%82/world-photo-day-2021/.
