Η φωτογραφία και η ψυχολογία του φωτογραφιζόμενου
Η κάθε φωτογραφία του εαυτού μας είναι ένα πορτραίτο το οποίο μένει στο χρόνο. Το πορτραίτο αυτό αντανακλά τις στιγμές που τραβήχτηκε η φωτογραφία και τις διατηρεί στη μνήμη μας. Το πραγματικό νόημα των φωτογραφιών έγκειται λιγότερο στην οπτική πραγματικότητα που παρουσιάζεται και περισσότερο στα συναισθήματα και τις σκέψεις που προκαλεί σε αυτόν που τη βλέπει. Οι περισσότεροι άνθρωποι βγάζουν φωτογραφίες για κρατήσουν στη μνήμη τους σημαντικές στιγμές, χωρίς πάντα να σκεφτούν ότι μαζί με τη στιγμή της φωτογραφίας ασυνείδητα μπορούν να διατηρήσουν και τα συναισθήματα που σχετίζονται με τη στιγμή που τραβήχτηκε η φωτογραφία. Η φωτογραφία μπορεί να γεννήσει συναισθήματα σε όποιους την βλέπουν, ακόμα και χωρίς να παρουσιάζονται σε αυτήν ή και χωρίς να γνωρίζουν καν τους φωτογραφιζόμενους.
Συνήθως ντρεπόμαστε να φωτογραφηθούμε γιατί δεν είμαστε ευχαριστημένοι από την εικόνα μας στις φωτογραφίες. Η μειωμένη αυτοπεποίθηση, ειδικότερα για την εικόνα του εαυτού μας είναι ένας σημαντικός παράγοντας που μας εμποδίζει να αισθανόμαστε άνετα με τις φωτογραφίες μας. Συγχρόνως υπάρχει η αβεβαιότητα του αποτελέσματος της φωτογραφίας που μας προκαλεί άγχος. Ο συνδυασμός άγχους, μειωμένης αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης μας οδηγούν σε ένα αρνητικό αποτέλεσμα και στο να αποφεύγουμε τις φωτογραφίες.Πολλές φορές η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας απέχει από την πραγματικότητα. Η εικόνα αυτή δημιουργείται από το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη αλλά και απεικονίσεις με φωτογραφίες και βίντεο. Κάποια στοιχεία από έκφρασής μας δεν τα αναγνωρίζουμε στον εαυτό μας, γιατί τον φανταζόμασταν διαφορετικά. Έχουμε δημιουργήσει άλλες εικόνες και πρότυπα όταν σκεφτόμαστε κάποια έκφραση και αυτό πιστεύουμε ότι ισχύει και για εμάς τους ίδιους. Για αυτό το λόγο εκπλησσόμαστε όταν τα ανακαλύπτουμε τον δικό μας τρόπο έκφρασης στις φωτογραφίες. Το ίδιο συμβαίνει με τις ρυτίδες, το βάρος μας, τα μαλλιά μας, στοιχεία του σώματός μας που μεταβάλλονται στον χρόνο. Συχνά έχουμε άλλη αντίληψη απο ότι συμβαίνει στην πραγματικότητα και η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας μας δυσκολεύει να την αποδεχτούμε.Αλλά και αντίστροφα η φωτογραφία δεν είναι πάντα αντικειμενική και μπορεί να είναι η αιτία για την λανθασμένη αντίληψη του εαυτού μας. Αυτό γίνεται επειδή το αποτέλεσμα σε μια φωτογραφία επηρεάζεται από φωτισμό ποιότητα κτλ. και παρουσιάζει τον εαυτό μας με ατέλειες ή χωρίς. Το ποιες ατέλειες η ποια προτερήματα θα δεχτούμε για τον εαυτό μας εξαρτώνται από τις αισθήσεις μας και την κρίση μας που είναι επίσης υποκειμενικές. Πριν κρίνουμε μια φωτογραφία και πριν κατακρίνουμε τον εαυτό μας σε αυτή θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τα τεχνικά μέρη της φωτογράφισης .
Λίγο -πολύ όλοι θα θέλαμε να μπορούμε να ελέγχουμε την εικόνα του εαυτού μας που βγαίνει προς τα έξω με τις φωτογραφίες. Με τις στημένες φωτογραφίες προσπαθούμε να δείξουμε τον καλύτερο εαυτό μας, να φαινόμαστε χαρούμενοι και όμορφοι συγχρόνως, κάτι που τις περισσότερες φορές αποτυγχάνουμε να πετύχουμε. Τα συναισθήματα είναι δύσκολο να κρυφτούν πίσω από την πόζα της φωτογραφίας για αυτό τις περισσότερες φορές οι στημένες φωτογραφίες απογοητεύουν τις προσδοκίες μας. Το αποτέλεσμα του συνδυασμού του ψεύτικου χαμόγελου το οποίο προσπαθεί να καλύψει τις αρνητικές σκέψεις για την εικόνα μας που προκαλούνται τη στιγμή της φωτογράφησης θυμίζει περισσότερο αποτυχημένη γκριμάτσα. Βέβαια κάποιοι άνθρωποι που δεν κάνουν αρνητικές σκέψεις τη στιγμή της φωτογράφησης ίσως έχουν ξεπεράσει το πρόβλημα της στημένης φωτογραφίας.
Από την άλλη πλευρά, η αυθόρμητη πόζα ίσως μας φοβίζει γιατί πρώτον θα δούμε τον πραγματικό εαυτό μας και ίσως συνειδητοποιήσουμε ατέλειες που δεν τις έχουμε εντοπίσει. Αυτός ο φόβος μας οδηγεί στο να προσπαθούμε να βγάζουμε στημένες φωτογραφίες ώστε να προλάβουμε τυχών ατέλειες και να προσπαθήσουμε επιτυχημένα ή αποτυχημένα να δώσουμε τον καλύτερο εαυτό μας. Στη στημένη πόζα μπορεί να έχουμε περισσότερες πιθανότητες να βγούμε πιο όμορφοι άρα να κρατήσουμε το επιφανειακό νόημα της φωτογραφίας το οποίο σχετίζεται μόνο με την εξωτερική ομορφιά, ενώ στις αυθόρμητες φωτογραφίες τα συναισθήματα της στιγμής αποτυπώνονται με επιτυχία, κάτι που μένει και στη μνήμη μας.
Λίνα Ψούνη, ψυχολόγος
Το photologio.gr ευχαριστεί θερμά την Λ. Ψούνη για την παραχώρηση του άρθρου της.