Σωτήρης Κουσουλός: “Βρίσκω ενδιαφέρουσα μια φωτογραφία όταν η πραγματικότητα που καταγράφει, αναιρείται με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκαλύπτεται ο προσωπικός κόσμος του φωτογράφου”

Σωτήρης Κουσουλός: “Βρίσκω ενδιαφέρουσα μια φωτογραφία όταν η πραγματικότητα που καταγράφει, αναιρείται με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκαλύπτεται ο προσωπικός κόσμος του φωτογράφου”

Όταν επισκέφθηκα για πρώτη φορά τη συλλογή σου, υποψιάστηκα χιούμορ: Γούντι Άλλεν ως φωτο προφίλ και “age doesn’t matter unless you are a cheese”, ως πληροφορία για σένα. Η υποψία επιβεβαιώνεται σε αρκετές από τις φωτογραφίες σου, όπου το χιούμορ συνυπάρχει, κατά τη γνώμη μου, με το ενδιαφέρον για τον άνθρωπο και την ευαισθησία. Είναι πράγματι έτσι; Είναι αυτή γενικότερα μια συνειδητή στάση ζωής για σένα;

Ναι, έτσι είναι, και αφού ανέφερες τον Γούντι Άλλεν θα σου πω κάτι δικό του πάνω σε αυτό το θέμα, που λίγο πολύ με αντιπροσωπεύει: «Είναι δυο ηλικιωμένες κυρίες σε ένα ορεινό θέρετρο και η μια από αυτές λέει “Το φαγητό σ’ αυτό το μέρος είναι πραγματικά απαίσιο.” Και η άλλη απαντά, “Ναι, το ξέρω και σε τόσο μικρές μερίδες.” Λοιπόν, κάπως έτσι αισθάνομαι για τη ζωή. Είναι γεμάτη μοναξιά, μιζέρια, ταλαιπωρία, δυστυχία και τελειώνει τόσο σύντομα».

 Αν και δεν σε ξέρω πολύ καιρό, θα «ρισκάρω» τη διαπίστωση ότι μάλλον ανήκεις στην αγαπημένη μου κατηγορία νέου φωτογράφου: αυτού που, έστω κι αν ξεκινάει χωρίς ιδιαίτερα τεχνικά εφόδια, έχει την πολυπόθητη ιδιαίτερη ματιά, η οποία τελικά αρκεί από μόνη της για να προκαλέσει την εξέλιξη και την αναζήτηση της αναγκαίας γνώσης. Πώς θα περιέγραφες τη σχέση σου με τη φωτογραφία από την αρχή ως τώρα;

Κοίτα, φωτογράφιζα για αρκετά χρόνια, όπως όλοι, στις διακοπές, τα ταξίδια, σε συναυλίες κλπ. Είχα μάθει και κάποια κόλπα και τεχνικές για «καλές» φωτογραφίες, αλλά κάπου στο 2014 τα βαρέθηκα όλα αυτά, γιατί δεν ήθελα η φωτογραφία να είναι ένας αέναος διαγωνισμός, όπου προσπαθείς συνεχώς να βγάλεις καλύτερη/ενυπωσιακότερη φωτογραφία από τους υπόλοιπους. Η φωτογραφία είναι κάτι πολύ πιο δημιουργικό και πρέπει να νιώσεις την ανάγκη μέσα σου για να ασχοληθείς με αυτήν. Κάπως έτσι, εκείνη την περίοδο άρχισα να παρακολουθώ τα σεμινάρια του Βασίλη Γεροντάκου, που θεωρώ ότι έχουν διαμορφώσει τη στάση μου απέναντι στη φωτογραφία.

 

Φαίνεται πως δυο από τις φωτογραφικές σου αγάπες είναι η νύχτα και ο άνθρωπος – ταυτόχρονα ή χωριστά. Δεν διστάζεις να “αντιμετωπίσεις” τον άνθρωπο κατάματα και να συλλάβεις ακόμα και την δυσφορία ή την αμηχανία του στον φακό σου. Πόσο εύκολο είναι αυτό για σένα; Και τι άλλο σε γοητεύει θεματικά;

Πραγματικά, το ανθρώπινο στοιχείο έχει τον βασικό ρόλο στις φωτογραφίες μου, δεν μπορώ να λειτουργήσω χωρίς αυτό και μέχρι τώρα θεματικά δεν έχω ξεφύγει από αυτό, γιατί νιώθω ότι είναι ανεξάντλητο. Φωτογραφίζω αρκετά τη νύχτα, αλλά όχι αποκλειστικά. Τη νύχτα πιστεύω ότι είναι πιο εύκολο να απομονώσω αυτό που με ενδιαφέρει στο φωτογραφικό κάδρο και παράλληλα να είμαι και διακριτικός. Γενικότερα, αν κάτι που δω με ενδιαφέρει, θα προσπαθήσω να βρω τρόπο να το φωτογραφίσω. Δεν τα καταφέρνω πάντα, αλλά προσπαθώ. Από κουβέντες με φίλους μου καταλαβαίνω ότι δεν είναι εύκολο να αντιμετωπίζεις κατά μέτωπο βλέματα, αλλά σε μένα συνήθως υπερισχύει η θέληση να βγάλω τη φωτογραφία.

Συχνά οι φωτογραφίες σου αποτυπώνουν παράδοξες στιγμές, από αυτές που κάνουν τον θεατή να αναρωτιέται: «μα πώς το κατάφερε;». Πώς φωτογραφίζεις; Είσαι επίμονος και υπομονετικός ή «τυχερός» και με γρήγορα αντανακλαστικά;

Δεν πιστεύω ότι έχω κάποια ιδιαίτερη τύχη, παράδοξες στιγμές συμβαίνουν συνεχώς γύρω μας, το θέμα είναι πόσο έτοιμος είσαι να τις «δεις». Σε αυτό το ερώτημα δεν έχω να δώσω χρήσιμες συμβουλές πέρα από αυτή: βγες έξω με τη φωτογραφική σου μηχανή, όσο γίνεται πιο συχνά.


Οι φωτογραφίες σου δεν δείχνουν ιδιαίτερα επεξεργασμένες κι η αλήθεια είναι ότι στις περισσότερες από αυτές η επεξεργασία δεν θα κατάφερνε ποτέ να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο, μια που το κάδρο, το θέμα καθεαυτό, η στιγμή αποτελούν το βασικό ατού. Σε ενδιαφέρει η μεταμόρφωση της πρώτης ύλης; Πώς σχολιάζεις την άποψη πολλών, ότι η φωτογραφία είναι κατά 50% λήψη και κατά το υπόλοιπο επεξεργασία;

Πέρα από την απόφαση αν η φωτογραφία είναι ασπρόμαυρη ή έγχρωμη, δεν στέκομαι ιδιαίτερα στην επεξεργασία της. Δεν με ενδιαφέρει η μεταμόρφωση μέσω της επεξεργασίας, αλλά μέσω του περιεχόμενου της. Βρίσκω ενδιαφέρουσα μια φωτογραφία όταν η πραγματικότητα που καταγράφει, αναιρείται με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκαλύπτεται ο προσωπικός κόσμος του φωτογράφου.

Φαντάζομαι ότι μελετάς το έργο σημαντικών φωτογράφων ή έστω το παρακολουθείς. Υπάρχει κάποια φωτογραφία (γνωστή ή όχι) που σε έχει «στοιχειώσει», που δεν βαριέσαι να την βλέπεις και δεν σταματά να σε εμπνέει;

Δεν μπορώ να μιλήσω για κάποια συγκεκριμένη φωτογραφία, αλλά μπορώ να σου πω ότι με γοητεύει ο τρόπος που χρησιμοποιεί το φως ο Ray Metzker, οι έγχρωμες φωτογραφίες του Saul Leiter, η σύνδεση με τους ανθρώπους στο Cafe Lehmitz του Anders Petersen, το χιούμορ του Garry Winogrand… για να αναφέρω μερικά γνωστά ονόματα. Ωστόσο, πολύ με επηρεάζουν οι κουβέντες/βόλτες που κάνω με φίλους φωτογράφους που έχω γνωρίσει τα τελευταία χρόνια, στα σεμινάρια που παρακολουθώ.

Αυτή η φωτογραφία σου έχει πολλά από αυτά που συζητάμε: άνθρωπο, νύχτα, λίγο παράδοξο, λίγο χιούμορ… Μίλησέ μας για την λήψη της.

Ναι, όλοι όσοι την έχουν δει με ρωτάνε τι ακριβώς είναι αυτό που βλέπουν, γιατί πραγματικά μοιάζει κάπως ακαθόριστο. Είναι η πίσω όψη ενός περιπτέρου στα Γιάννενα! Παρότι είναι κάτι που μάλλον οι Γιαννιώτες το βλέπουν καθημερινά (δεν ξέρω αν το παρατηρούν), εγώ θέλησα να το φωτογραφίσω έτσι, ώστε να μη θυμίζει κάτι συγκεκριμένο. Είναι απλά μια γυναίκα που παρακολουθεί τη ζωή μέσα από το στενό της παράθυρο. Δεν ξέρω ακόμα αν είναι μια φωτογραφία που θα την απολαμβάνω και μετά από κάποια χρόνια, καθώς είναι σχετικά πρόσφατη. Ο χρόνος θα δείξει.

Πρόσφατα συμμετείχες στο πρόγραμμα «Metrostages Νέοι Καλλιτέχνες στο Μετρό». Πες μας τις εντυπώσεις σου από την εμπειρία της έκθεσης των φωτογραφιών σου στο ευρύ κοινό.

Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία, γιατί ήταν η πρώτη φορά που παρουσίαζα αποκλειστικά δική μου δουλειά. Κατάλαβα πόσο δύσκολο είναι να επιλέξεις φωτογραφίες και να τις συνδέσεις όλες με ένα κείμενο. Είναι όμως κάτι που σε κάνει να σκεφτείς πραγματικά την ουσία αυτού που κάνεις, να θέσεις ερωτήματα και να βρεις απαντήσεις. Όλο αυτό όμως μου έδωσε να καταλάβω πόσο δύσκολο πράγμα είναι τελικά η φωτογραφία και ότι (ευτυχώς) έχω πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μου.


Tο προφίλ του Σωτήρη στο Instagram https://www.instagram.com/sotiris_k

Η συνέντευξη δόθηκε στις 9/2/2017