Ελένη Μερτζανίδου: “Ποτέ δεν φωτογραφίζω για την φωτογραφία. Πάντα φωτογραφίζω για μένα”
Είσαι μια από τις φωτογράφους που θαυμάζω πολύ. Παρά το γεγονός ότι η αρχή της γνωριμίας μας δεν ήταν και η καλύτερη, με συνεχείς παρεξηγήσεις και επικρίσεις. Εν τούτοις ο θαυμασμός του ενός για τις φωτο του άλλου με τον καιρό διέλυσε αυτό σύννεφο των παρεξηγήσεων κι έρχομαι τώρα να σε μάθω καλύτερα. Οι φωτο σου μου δίνουν την αίσθηση του αέρα. Και ξερω ότι πατάς στη γη… σε νιώθω σαν μια σκληρή γυναίκα με δυναμική παρουσία, οι φωτογραφίες μου όμως μου δίνουν την αίσθηση ότι τις διατρέχουν αερικά. Μια εξαϋλωση θα έλεγα; Σαν να θέλεις να ξεφύγεις από την πραγματικότητά σου;
Δια πυρός και σιδήρου αυτή η γνωριμία μας. Όμως κράτησε κι αυτό έχει μεγαλύτερη αξία γιατί μας αφορούσαν αυτά που είχε να πει ο ένας στον άλλο μέσα από τις φωτογραφίες του και στην τελική εγώ χαίρομαι γιατί τον θαυμασμό μου τον εξέφρασα πριν γνωρίσω ποιός είσαι και ήταν αληθινό… Όχι την ζω την πραγματικότητα δεν μου αρέσει να κλείνω τα μάτια. Αντίθετα τα έχω ορθάνοιχτα ακόμη και στα όνειρά μου (μπορεί να ακούγεται αντιφατικό όμως δεν είναι).
Η πρώτη μου επαφή με την φωτογραφία είναι στα παιδικά μου χρόνια , όταν οι φορτισμένες ιστορίες των προγόνων μου για τις χαμένες πατρίδες συνοδεύονταν από τις λιγοστές φωτογραφίες. Λειτούργησαν όπως οι ζωγραφιές στα παιδικά παραμύθια …ατέλειωτες ώρες διηγήσεων και οι φωτογραφίες πάντοτε παρούσες. Νομίζω πως από τότε μελετώ τις α/μ φωτογραφίες και έτσι μαζί με τις ιστορίες αγάπησα και αυτές τις φωτογραφίες. Ίσως εκεί να οφείλεται αυτή η αίσθηση στην οποία αναφέρεσαι, του άπιαστου ονείρου θα έλεγα εγώ..
Ξέρω πως ασχολείσαι με την αγιογραφία. Η ζωγραφική, η αγιογραφία, πόσο έχουν επηρεάσει τη ματιά σου; Το λέω αυτό γιατί οι φωτο σου -οι περισσότερες- έχουν ένα φλουτάρισμα τελείως ζωγραφικό. Σαν να ξεπηδούν από ιμπρεσσιονιστικούς πίνακες (βέβαια αυτό δεν είναι τυχαίο… μιας και στη γέννηση της φωτογραφίας… αυτά τα πρώτα θολώματα των φακών επηρέασαν όλο το κίνημα του ιμπρεσσιονισμού … και δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα που οι φακοί έχουν εξελιχθεί, επανερχόμαστε στις θολές και φλουταρισμένες εικόνες)
Προφανώς αφού και η ζωγραφική και η αγιογραφία είναι καθημερινότητά μου. Η πρώτη μου δίνει την ελευθερία να εκφράζομαι όπως εγώ θέλω χωρίς περιορισμούς και η δεύτερη μου βάζει τους απόλυτους κανόνες και τα όριά της και ας μην παρεξηγηθώ δεν εννοώ τίποτε που να έχει σχέση με το θρησκευτικό αίσθημα. Άλλωστε όπως πολλές έχω πει δεν ξέρω πότε μια φωτογραφία είναι καλή σαν φωτογραφία με τους τεχνικούς όρους . Εγώ εικόνες βλέπω … μου είναι οικείες και μόνο με αυτές επικοινωνώ.
Ηρεμία στα κάδρα σου. Σχεδόν ταρκοφσκική. Έχεις επηρεαστεί και από κινηματογράφο. Το νιώθω.
Τον κινηματογράφο τον αγαπώ! Άλλωστε στα χρόνια της απόλυτης άρνησης και αναζήτησης ήταν το αποκούμπι μου. Ευτυχώς έζησα την εποχή που οι θερινοί κιν/φοι δεν ήταν μουσειακό είδος και μ’ έναν πατέρα που με μύησε μάλλον κατά λάθος στην μαγεία του. Σχεδόν όλα μου τα καλοκαίρια ήταν γεμάτα από εικόνες που με ταξίδευαν . Και συνεχίζω να ταξιδεύω. Πολλές φορές νομίζω πως οι μνήμες μου είναι μόνο εικόνες και πως οι υπόλοιπες αισθήσεις μου υστερούν …ΑΑΑΑ!!!! έχω πολλούς αγαπημένους του κιν/φου: ηθοποιούς και σκηνοθέτες (Έλληνες και ξένους). Υπήρξα και ερωτευμένη με κάποιους νομίζω, δεν θα αναφέρω ονόματα.
Αν και η θεματολογία σου τις περισσότερες φορές δεν πατά στη γη (ακόμα και το τοπίο σου νιώθει κανείς ότι κάτι … κάποιος απαλός άνεμος «το ταξιδεύει»), αυτή η φωτο που διάλεξα για παρουσίασή σου πατά πολύ στη γη. Κατ’ αρχήν έχει έντονη τη διαφορά του άσπρου – μαύρου. Είναι καθαρά street photo. Αν και δεν έχει τραβηχτεί κατά μέτωπο, που αυτό θα την έκανε σίγουρα δυνατή, όμως έχει μια κρυφή δυναμική: ένα μικρό παιδί σε σάκκο στην πλάτη της μητέρας που σκύβει και κοιτά κλεφτά τη σακούλα της μητέρας. Σάκκος – σακούλα μια περίεργη εικονική αντίστοιξη. Τι ήταν αυτό που σε τράβηξε σε αυτό το κλικ Ελένη;
Κατακαλόκαιρο, καταμεσήμερο, σταματημένη στα φανάρια με κίνηση, αναμμένο φλας για να στρίψω αριστερά …και δεξιά στο πεζοδρόμιο μια πολύχρωμη παρουσία…Τρελάθηκα!!!! Περπατούσε με δικούς της ρυθμούς διαφορετικούς δεν ξέρω αν ήταν από κούραση ή λόγω της δικής της κουλτούρας …και δυο τεράστιες αγκαλιές και ας ήταν το μωρό στην πλάτη!!!
Κατάφερα και βγήκα δεξιά και την ακολούθησα … πάντα μέσα από το αυτοκίνητο. Δεν σκέφτηκα ούτε στιγμή να περάσω μπροστά …μου ήταν αρκετό αυτό που έβλεπα αυτές τις δύο τεράστιες αγκαλιές ..και δυο κλικ μέσα από το αυτοκίνητο τίποτε άλλο . ‘Οταν αργότερα κοιτούσα τις φωτό και τις γύρισα σε α/μ ενθουσιάστηκα γιατί η μεγαλύτερη αντίθεση που αναφέρεσαι γίνεται στο δέρμα τους . Και για όλο αυτό που έζησα αυτήν την φωτογραφία την αγαπώ.
Αυτός περίπου είναι ο τρόπος που φωτογραφίζω δεν σκέφτομαι ούτε γωνίες λήψης ούτε φωτισμούς ούτε τίποτε. Αν έχω λόγο να σηκώσω την φωτομηχανή εεεεε!!! όλο και κάτι θα προκύψει. Κι αν δεν προκύψει, φτάνει που ζω την στιγμή.
Τελικά, τι κοιτάζεις όταν φωτογραφίζεις; Πρέπει να παραδεχτώ ότι κυνηγάς πολύ τις ατμοσφαιρικές εικόνες
Τα πάντα… Από ένα φως μέχρι κατσίκες. Αρκεί να έχω λόγο να σηκώσω την μηχανή να το κάνω για μένα. Εννοώ.. ότι ποτέ δεν φωτογραφίζω για την φωτογραφία..πάντα φωτογραφίζω για μένα. Δεν κυνηγώ τις ατμοσφαιρικές φωτογραφίες καθόλου!!!!Αυτή την ιδιαίτερη αίσθηση που μου προκαλείται την στιγμή ίσως αποτυπώνω..αλλά σίγουρα δεν το επιδιώκω. Μάλλον προκύπτει.
Τι ανακαλύπτεις με τη φωτογραφία; Πόσο η φωτογραφία σου δηλ. σε κάνει να πας ένα βήμα παραπέρα;
Τον κόσμο. ΑΥΤΟ! Τίποτε περισσότερο δεν θέλω να ανακαλύψω. Κάποιες φορές ανακαλύπτω και ανθρώπους, τότε έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Όταν κάποιες λίγες φορές ανακάλυψα εμένα λίγο τρόμαξα. Με την γενικότερη έννοια ναι πρέπει η τέχνη να μας πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα κάθε φορά ..κυρίως σαν ανθρώπους. Να την κοινωνούμε και να την επικοινωνούμε … αλλιώς συλλέκτες έργων τέχνης γινόμαστε…Έχει και αυτό την αξία του, όμως είναι άλλο πράγμα και εμένα δεν με αφορά.
Παλαιότερα μου είχες πει ότι δεν ασχολείσαι ιδιαίτερα με την επεξεργασία της φωτογραφίας. Ισχύει ακόμη αυτό;
Όλη η επεξεργασία που κάνω είναι στο να αποφασίσω αν η φωτο θα είναι α/μ ή όχι. Το κάδρο με παιδεύει λίγο παραπάνω γιατί φωτογραφίζω χωρίς να σκέφτομαι και λίγο παίζω με τον φωτισμό. Πρωτόλεια όλα αυτά… ελπίζω να μην απογοητεύω!!! Ακόμη κι όταν το αισθητικό αποτέλεσμα είναι ωραίο σε μια πολυεπεξεργασμένη φωτογραφία, για μένα δεν είναι φωτογραφία είναι κάτι άλλο ΟΧΙ όμως φωτογραφία. Άρα δεν με ενδιαφέρει. Αν με ενδιέφερε θα το έψαχνα και θα το ανακάλυπτα. Είμαι πεισματάρα.
Οι σπουδές σου στη φωτογραφία σχεδόν μηδαμινές. Όμως νιώθω ότι μελετάς άλλους φωτογράφους. Και ιδιαίτερα τους ασπρόμαυρους. Κάνω λάθος;
Οι σπουδές μου στην φωτογραφία είναι ανύπαρκτες και ανεπαρκείς . Από τα εφηβικά μου χρόνια με την ZENITH και την PRACTIKA (… Μαθουσάλας αισθάνομαι με την τελευταία αναφορά μου) μέχρι σήμερα με την γελοίου επιπέδου ψηφιακή μηχανή μου ανακαλύπτω τα πάντα μόνη μου και αυτό έχει την δική του ομορφιά. Ετσι θέλω να μείνω εραστής της!!!Μου είναι πολύ εύκολο να διαβάζω εικόνες γενικότερα…όμως δεν θα έλεγα ότι μελετώ αλλά ότι ΤΑΞΙΔΕΥΩ με τους α/μ φωτογράφους!!!!
_______
♦️ Ελένη, ευχαριστώ για την αποδοχή της πρόσκλησης για συνέντευξη από το @photologio.gr κι εύχομαι να βλέπουμε ομορφες εικονες/καταθέσεις φωτος και ψυχης σου…
➖ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!!!! και μπορώ πια να πω με σιγουριά ότι χαίρομαι γιατί βρέθηκες Θοδωρή στο δρόμο μου !!!!
Info: To profile της Ελένης Μερτζανίδου στο Instagram είναι: merelen724077 ενώ το profile της στο FB: Ελενη Μερτζανιδου