“Ο γεωμέτρης φακός δεν έχει χρόνο για παραμύθια”| Η Ειρήνη Καραγιαννίδου γράφει για την “Παράλληλη Κρίση” του Γ. Καρπούζη
* Γράφει η Ειρήνη Καραγιαννίδου
(μεγαλόσχημες μαβί κηλίδες χαλούν την ησυχία μας)
Υannis Κarpouzis
Αν ο φακός της μηχανής είναι εκείνη η φωνή, που έμψυχα και άψυχα όντα δεν έχουν το κουράγιο να αρθρώσουν, επαφίεται στους καλλιτέχνες να γίνουν ο λόγος ζώντων και τεθνεώτων. Ο Γιάννης Καρπούζης στο Parallel Crisis/the immobilized time itself, σε μία έκδοση εξαιρετικής αισθητικής (παραγωγής empty square), συγκέντρωσε πενήντα φωτογραφίες που καταδεικνύουν την φύση της ελληνικής πραγματικότητας στην επί-μνημονιακή και μετα-μνημονιακή περίοδο. Το υλικό αυτό δεν απαγγέλει, αλλά καταγγέλλει, -αλιεύοντας στιγμές από ένα παρελθόν που έχει να κάνει με τον βιωμένο χώρο, ως τόπο του πάθους-, καταγράφει ζητήματα που τράνεψαν από την οικονομική, πολιτική, κοινωνική κρίση και θέτει έμμεσα όρους, που δεν είναι φυσικά καινούριοι, λειτουργούν όμως αθροιστικά. Οι φωτογραφίες του είναι σαν περιστατικά, Καρβερικά στιγμιότυπα, που μόλις συμβαίνουν προκαλούν, θαρρείς, παραδόξως μια στροφή στη ζωή των ακίνητων πασχόντων. Μπορούν να θεαθούν σε συνέχεια, ως μία μεγάλη ιστορία, αλλά και ξέχωρα, που αν και δεν καθηλώνουν σε ένα μόνο κέντρο, ουσία ή νόημα, έχουν το ίδιο συναισθηματικό αντίκρισμα: τσαλακώνουν πιότερο το ήδη τσαλακωμένο.
Υannis Κarpouzis – Street scene tear gas in demonstartion
Τι κι αν η τέχνη χρησιμοποιείται συχνά για να απαλύνει την ασχήμια της καθημερινότητας. Εδώ τα καρέ λειτουργούν ως αγγελτήρια θανάτου, το παρελθόν στέκεται ταφόπλακα σε στέρνο, το μέλλον φαντάζει πιο αβέβαιο από ποτέ, σε κάθε σελίδα κοπιάζεις απαλλαγμένος από βλάστηση, άδειος όπως η έρημος.
Φωτογραφίες, ως μνήμη των ηττημένων πλασμάτων απανταχού της γης. Γι’ αυτό και ο γεωμέτρης φακός δεν έχει χρόνο για παραμύθια. Δεν υπάρχει επινόηση ούτε υπαινιγμός, υπάρχει διάθεση μόνο για πραγματικά ενσταντανέ, δίχως φαντασμαγορίες και περίπλοκη σκηνοθεσία, ξεφάσκιωτα ως αλήθεια. Το παρελθόν συμβαίνει συνάμα στο τώρα, το εδώ γίνεται ένα με την αιωνιότητα, πράγματα που επιθυμούμε να αφήσουμε στο χθες, επιστρέφουν στο σήμερα και σ’ αυτό το σημείο, το φωτογραφικό μέσο σταματάει τον χρόνο. Αναπαράσταση μιας παγωμένης πραγματικότητας, δίχως να αφήνεται το περιθώριο στον θεατή να προσθέσει μιαν άλλη μοίρα, αρχή ή ένα διαφορετικό τέλος, αφού ο θεατής δεν είναι αποκλεισμένος από αυτό που εκτυλίσσεται μπροστά του, είναι οικείο, ταυτίζεται με τον φωτογράφο ως όμοιός του, εξάλλου ο χρόνος έχει σταματήσει για πολλούς. Η φωτογραφία γίνεται δοχείο να χωρέσει την πραγματικότητα και αντίστροφα.
Κι αν τα γεγονότα είναι τετελεσμένα σαν μεσαιωνική δικογραφία, κι αν η φωτογραφία είναι ένα pause για να έρθεις φέις του φέις αντιμέτωπος με τον καθρέφτη σου, κι αν τώρα παίζει το Sarajevo του Richter κι ο ουρανός πήρε να ξοδιάζει από ανατολές και δύσες, κι αν η κόρη με το μαντήλι αδίκως περιμένει στην προβλήτα κάποιον γυρισμό κι ο κλόουν δείχνει με το δάχτυλο το κατακεί που δεδομένα είναι το εδώ, κι αν σώματα ξεχασμένα από καρδιές πεθαίνουν όρθια σε σχήμα τοίχου κι η βαλσαμωμένη τίγρη αλλάζει σελίδα και πετάει νύχια στο δελφίνι, βγαίνω για λίγο στο περιθώριο. Φαντάσου, κάποτε, το κλικ, να συνθέτει στο παρελθόν μια νέα πραγματικότητα, μια καινούρια ιστορία και να αποσυνθέτει στο παρόν αυτό που μόλις έστησε, σαν πραγματικότητα του παρελθόντος. Φαντάσου, κάποτε η ζωή να γίνει όπως η ζωή το λέει.
[..]Οι σκοτωμένοι δεν θρηνούνε/πετούν ψηλά στα οράματα/μες στα Ηλύσια ζούνε/δεν έχουν άλλο φόβο πια[…]**._
** Ζώης Μάναρης, από τη συλλογή “κάθειρκτος σκαλιστός καημός”-ποιήματα 1947-1977, εκδόσεις Αλεβεβάν, 1994.
Περισσότερα για το βιβλίο photobooks : Γιάννης Καρπούζης – “Παράλληλη Κρίση: Ο Ακινητοποιημένος Χρόνος Καθαυτόν”
Συντελεστές
Φωτογραφίες: Γιάννης Καρπούζης
Κείμενα: Moritz Neumuller και Γιάννης Καρπούζης
Σχεδιασμός βιβλίου: Γιάννης Μαρκάκης
Τυπογραφείο: Γ. Κωστόπουλος
Εκδόσεις: Empty Square
