1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική: Χάρης Κακαρούχας – Αγγελική Σβορώνου

1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική: Χάρης Κακαρούχας – Αγγελική Σβορώνου

Επιμέλεια στήλης: Δήμητρα Κίτσιου
(σε μια ιδέα του Θεόδωρου Στίγκα)

 

Αυτός που γνωρίζει να γράφει, γνωρίζει προφανώς και να διαβάζει.  Όποιος όμως τραβάει φωτογραφίες δεν γνωρίζει αναγκαστικά να τις ερμηνεύει

Vilem Flusser, Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας

 

Στο photologio «μιλάμε για τη φωτογραφία» και ενδιαφερόμαστε για τον τρόπο ανάγνωσης των εικόνων καθώς και για τον παραγωγικό διάλογο.
Με το σκεπτικό αυτό έχουμε εγκαινιάσει τη νέα στήλη «1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική».

Σκοπός της στήλης είναι να δούμε μέσα από την ανάγνωση μας φωτογραφίας τις σκέψεις των προσκεκλημένων φωτογράφων, την άποψή τους για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, τον τρόπο ανάγνωσής τους, τα συναισθήματα τους και γενικά ό,τι έχουν να πουν για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, να διαπιστώσουμε τις τυχόν συγκλίσεις ή αποκλίσεις και να προάγουμε έτσι τον οπτικό εγγραμματισμό.

Μια φορά τον μήνα δύο φωτογράφοι, που συχνά έχουν και την ιδιότητα του δασκάλου φωτογραφίας, θα προχωρούν, παράλληλα και ανεξάρτητα, στην ανάγνωση μιας φωτογραφίας, που θα τους δίνεται.

Για σήμερα, φωτογραφία της Gabrielle Duplantier, που δόθηκε προς “ανάγνωση” στους Χάρη Κακαρούχα και Αγγελική Σβορώνου.

Gabrielle Duplantier

Χάρη Κακαρούχας Αγγελική Σβορώνου
Φαίνεται ότι ο Vilem Flusser ξεχνάει κάτι μάλλον προφανές. Ότι όπως ο καθένας που ξέρει γραφή και ανάγνωση δεν είναι κατ’ ανάγκη ποιητής έτσι ο καθείς που τραβάει φωτογραφίες δεν είναι και φωτογράφος. Γιατί οι ποιητές σκέφτονται με λέξεις και οι φωτογράφοι με εικόνες όπως και οι ζωγράφοι. Αλλά και οι χορευτές σκέφτονται με την κίνηση όπως και οι μουσικοί με ήχους. Δεν χρειάζονται ορθολογικές ερμηνείες για να σχετιστούν με τα έργα της τέχνης. Όπως έλεγε και ο σοφός Τσαρούχης αναφερόμενος στους “ερμηνευτές” οι κότες που κακαρίζουν είναι αυτές που δεν κάνουν αυγά. Έτσι κι’ αλλιώς μπροστά σε ένα αληθινό ποίημα η μια αληθινή εικόνα η την αλήθεια γενικά στέκεσαι εκστατικά σιωπηλός δεν χρειάζεσαι ερμηνείες. Και αυτό ισχύει τόσο για τους δημιουργούς όσο και για τους θεατές.

Μ’ αυτή την μικρή παρατήρηση περί ερμηνείας συνεχίζω στην “ερμηνεία” της εικόνας που μου δόθηκε. Είναι μια εικόνα που έγινε με την φωτογραφική μηχανή αλλά εγώ δεν θα την έλεγα φωτογραφία.* Είναι ένα στιγμιότυπο από την ζωή μιας νεαρής κοπέλας που παραμένει απλή αναπαράσταση. Μπορεί τα οπτικά στοιχεία της εικόνας να βρίσκονται σε μια ισορροπία αλλά ως γνωστόν την φωτογραφία δεν την κάνουν τα οπτικά στοιχεία αλλά κυρίως ο φωτογραφικός χρόνος. Και στην περίπτωση μας ο φωτογραφικός χρόνος εξαντλείται στο πάγωμα του γραμμικού χρόνου. Η φωτογράφος δηλαδή “κλέβει” μια στιγμή από την ζωή της νεαρής αλλά η ίδια (η φωτογράφος) δεν συμμετέχει ουσιαστικά. Γι αυτό και δεν υπάρχει μεταμόρφωση.

Και αφού τώρα διαβάσατε τα παραπάνω σας παρακαλώ ξεχάστε τα γιατί είναι μια ακόμη ερμηνεία.

 

* https://hariskakarouhas.com/in-the-end-what-is-this-thing-called-a-photograph/

Στην εποχή του Photoshop και του Instagram, η πίστη στη δύναμη της μίας και μοναδικής εικόνας η οποία δεν χρειάζεται κείμενο ή εξηγήσεις μοιάζει παρωχημένη. Γι αυτό και όταν θα δω μια φωτογραφία που μου φαίνεται ενδιαφέρουσα, θα κάνω αυτομάτως αναζήτηση στο διαδίκτυο με το όνομα του/της φωτογράφου για να δω την υπόλοιπη δουλειά του. Με τον τρόπο αυτό μπορώ να «διαβάσω» τη φωτογραφία εντός πλαισίου, κάτι που με βοηθάει στο να κατανοήσω την πρόθεση του/δημιουργού και να εισέλθω στον κόσμο που κατασκευάζει με τις εικόνες του.

 

Μπαίνοντας στον ιστότοπο της Duplantier, πηγαίνω αρχικά και βλέπω τις φωτογραφικές σειρές της όπου κυριαρχεί το ασπρόμαυρο. Πηγαίνω στο βιογραφικό της και διαβάζω ότι έχει γεννηθεί το 1978. Συμπεραίνω ότι πρόκειται για μια φωτογράφο που ενώ ενηλικιώθηκε την εποχή που ξεκινούσε η κυριαρχία της ψηφιακής τεχνολογίας, επιλέγει συνειδητά να χρησιμοποιεί (μάλλον) φιλμ -δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια- και σίγουρα επιλέγει τη λιτότητα και την αυστηρότητα του ασπρόμαυρου. Η συγκεκριμένη φωτογραφία ανήκει στη σειρά “Un peu après la lumière”, μια σειρά εσωτερικών τοπίων μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται πορτραίτα.

 

Η φωτογράφος έχει αναπτύξει ένα δικό της ύφος, εξπρεσιονιστικό θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε, με «βαριά» μαύρα, μειωμένη οξύτητα και αρκετό κόκκο, κάτι που δίνει στις εικόνες της μια ιδιαίτερη αφηγηματική δύναμη. Οι φωτογραφικές της σειρές περιλαμβάνουν αρκετές φωτογραφίες η κάθε μία τοποθετημένες με συγκεκριμένη σειρά ώστε να παράγεται νόημα μέσω των συνδέσεων μεταξύ τους (sequencing) ενώ δεν υπάρχουν επεξηγηματικά κείμενα και ημερομηνίες, κάνοντας τις φωτογραφίες της Duplantier να μοιάζουν άτοπες και άχρονες. Μια πολύ φρέσκια όσο και διαχρονική προσέγγιση, μια φωτογραφία που εντάσσεται στη σύγχρονη μη απεικονιστική, μη ρεαλιστική, προσωπική και υποκειμενική πρακτική.

 

Χάρης Κακαρούχας
Ο Χάρης Κακαρούχας γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Χαρτογραφία  στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης (Diplome), Θεωρία χρώματος και οπτική αντίληψη (M.Sc) στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και φωτογραφία (Ph.D) στο Πανεπιστήμιο του Ντέρμπι (τίτλος της διατριβής ‘Προσωπογραφία’ Χαρτογραφόντας τον Εαυτό) Έχει σπουδάσει ακόμη διάφορα είδη θεραπείας μέσω της τέχνης καθώς και άλλες πρακτικές σύγχρομης ψυχοθεραπείας.
Οι φωτογραφίες του έχουν δημοσιευθεί και εκτεθεί εκτενώς στην Ελλάδα κι το εξωτερικό.
Έχει εκδώσει τρία φωτογραφικά λευκώματα, Στα μονοπάτια του χρόνου (Εκδ.Φωτοχώρος), Φυσική Παρουσία (Εκδ. Luminous Eye), και Μετέωρος χρόνος Ένα πορτρέτο της Κούβας Το τελευταίο έχει εκδοθεί σε έξι Ευρωπαικές χώρες. Κέρδισε το βραβείο των Ευρωπαίων εκδοτών και ήταν 3ος επιλαχών για το Schweppes Photographic Portrait prize. Έχει τιμηθεί ακόμη με το βραβείο Μίλος για το καλλιτεχνικό βιβλίο της χρονιάς στην Ελλάδα. Ήταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Οικολογικού- καλλιτεχνικού φεστιβάλ που οργάνωσε το Υπουργείο Περιβάλοντος με το Εθνικό μουσείο σύγχρονης τέχνης το 2013. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια παραδίδει φωτογραφικά σεμινάρια με τον τίτλο In sight photo: η φωτογραφία ως συνειδητή πράξη. ¨Εργα του βρίσκονται σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές. Συνιδιοκτήτης της γκαλερί Luminous Eye ( www.luminouseye.net )
www.hariskakarouhas.com
@haris_kakarouhas
FB  Haris Kakarouhas Photography

Αγγελική Σβορώνου
Η Αγγελική Σβορώνου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1976 και σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στο εργαστήριο της Ρένας Παπασπύρου. Από το 2002 ως το 2006 πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές φωτογραφίας στο Λονδίνο στο London College of Communication και στο University of East London ως υπότροφος των Ιδρυμάτων Ωνάση και Βουδούρη.
Το 2008 εκπροσώπησε την Ελλάδα στη 13η Mπιενάλε Νέων Δημιουργών της Ευρώπης και της Μεσογείου. Έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από πενήντα ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, σε διεθνή φεστιβάλ όπως το Rencontres d’ Arles καθώς και σε γκαλερί και μουσεία όπως το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Έχει βραβευθεί σε διαγωνισμούς φωτογραφίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές και στη συλλογή του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.
Επίσης έχει συμμετάσχει σε καλλιτεχνικά residencies, έχει υλοποιήσει φωτογραφικά σεμινάρια, έχει κάνει παρουσιάσεις σε συνέδρια και υπήρξε ενεργό μέλος καλλιτεχνικών συλλογικοτήτων όπως η ομάδα Φιλοπάππου και το Depression Era. Από το 2019 ανήκει στο διδακτικό προσωπικό της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.
Σύνδεσμοι:
https://svoronou.com/
https://www.instagram.com/svoronou.angela/
http://itinerantphotographylab.microgeographies.org/
https://nightstalkersworkshop.tumblr.com/