1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική: Ανδρέας Ζαχαράτος – Πάνος Καλτσάς
Αυτός που γνωρίζει να γράφει, γνωρίζει προφανώς και να διαβάζει. Όποιος όμως τραβάει φωτογραφίες δεν γνωρίζει αναγκαστικά να τις ερμηνεύει
Vilem Flusser, Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας
Στο photologio «μιλάμε για τη φωτογραφία» και ενδιαφερόμαστε για τον τρόπο ανάγνωσης των εικόνων καθώς και για τον παραγωγικό διάλογο.
Με το σκεπτικό αυτό έχουμε εγκαινιάσει τη νέα στήλη «1 διά 2 – Φωτογραφική διαλεκτική».
Σκοπός της στήλης είναι να δούμε μέσα από την ανάγνωση μας φωτογραφίας τις σκέψεις των προσκεκλημένων φωτογράφων, την άποψή τους για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, τον τρόπο ανάγνωσής τους, τα συναισθήματα τους και γενικά ό,τι έχουν να πουν για τη συγκεκριμένη φωτογραφία, να διαπιστώσουμε τις τυχόν συγκλίσεις ή αποκλίσεις και να προάγουμε έτσι τον οπτικό εγγραμματισμό.
Μια φορά τον μήνα δύο φωτογράφοι, που συχνά έχουν και την ιδιότητα του δασκάλου φωτογραφίας, θα προχωρούν, παράλληλα και ανεξάρτητα, στην ανάγνωση μιας φωτογραφίας, που θα τους δίνεται.
Για σήμερα, φωτογραφία του Manuel Álvarez Bravo, που δόθηκε προς “ανάγνωση” στους Ανδρέα Ζαχαράτο και Πάνο Καλτσά.
Manuel Álvarez Bravo
| Ανδρέας Ζαχαράτος | Πάνος Καλτσάς |
| Εάν θελήσουμε να ερμηνεύσουμε /αναλύσουμε μία φωτογραφία, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να πέσουμε έξω . Το υποκειμενικό κριτήριο του φωτογράφου δεν αποκωδικοποιείται, μη γνωρίζοντας την προσωπική του ιστορία και τις προσλαμβάνουσες που διαμόρφωσαν τη θεώρησή του πάνω στην τέχνη της Φωτογραφίας . Το μόνο που μας επιτρέπεται να κάνουμε, είναι να ερμηνεύσουμε το φωτογραφικό έργο του Manuel Alvarez Bravo με βάση τα δικά μας κριτήρια που ορίζουν τη φωτογραφική τέχνη, διαμορφώνονται από τα προσωπικά μας βιώματα, τη σχέση μας με τη ζωή, τη γνώση, το ταλέντο και το κοινωνικό γίγνεσθαι.Στο συγκεκριμένο φωτογραφικό έργο του Bravo, μας δίνεται στη πρώτη ανάγνωση η σχέση των δύο γυναικών με τον χώρο που τις εντάσσει ο φωτογράφος δηλ. τη στιγμή που διαλέγει ο δημιουργός να τοποθετήσει τα δύο σώματα /όγκους στο κάδρο του. Μπορεί ο φωτογράφος παρακολουθώντας το θέμα του να περιμένει την κατάλληλη στιγμή ένταξής τους στο καρέ. Αυτός ο χρόνος ενδέχεται να είναι εκατοστά του δευτερολέπτου, αλλά την κάθετη φόρμα του κάδρου την έχει προαποφασίσει, βλέποντας τα δύο γυναικεία σώματα να ανεβαίνουν την σκάλα. Πλησιάζοντας στο μεσαίο πλατύσκαλο, οι δύο όγκοι πριν διαλέξουν προς τα πού θα κατευθυνθούν, έρχεται η Γεωμετρία που πάντα καθορίζει τη φόρμα. Αυτή τη στιγμή ενστικτωδώς λειτουργεί η εύρεση της διαφυγής στο κάδρο και τη λύση την δίνουν, ανισομερώς δεξιά και αριστερά οι κλίμακες που χωρίζουν το κάδρο σε τρίτα. Η μεγαλοπρέπεια όμως της φωτογραφίας στοιχειοθετείται από τη θέση της σκιάς του φεγγίτη που χωρίζει το μεγαλύτερο μέρος του κάθετου κάδρου σε πολλαπλά παράθυρα φωτός. Η επιτομή όμως βρίσκεται στην κίνηση των σωμάτων, στο βήμα για το προτελευταίο σκαλοπάτι, στο ελαφρύ λίκνισμα της μέσης, στο κράτημα των χεριών και στο παιχνίδι φωτός /σκιάς: η αποθέωση της σύνθεσης με στοιχεία τόσο πραγματικά και τόσο μυστηριακά μαζί. Το εάν μας αρέσει η όχι το συγκεκριμένο φωτογραφικό έργο του Manuel Alvarez Bravo είμαι σίγουρος ότι δεν απασχολείσαι ποτέ τον δημιουργό του. |
Η φωτογραφία προκαλεί ερωτήσεις και προβληματισμό. Άραγε πού οδηγεί η σκάλα, η οποία προσδίδει στη φωτογραφία μια διάσταση μυστηρίου και ανασφάλειας; Οι δύο γυναίκες που ανεβαίνουν τη σκάλα και βλέπουν το φως μπροστά τους συμβολίζουν μια κίνηση προς μια κατεύθυνση ή έναν στόχο. Η αντίθεση μεταξύ των μαυροφορεμένων γυναικών και του φωτός μπροστά τους μπορεί να αναδεικνύει την ιδέα της αντίθεσης μεταξύ δύο καταστάσεων ή εννοιών, όπως το φως και το σκοτάδι, το άγνωστο και το γνωστό.
Η φράση του δημιουργού της φωτογραφίας Manuel Álvarez Bravo: «Νομίζω ότι το φως και η σκιά έχουν ακριβώς την ίδια δυαδικότητα που υπάρχει μεταξύ ζωής και θανάτου» «κουμπώνει» εξαιρετικά με τη φωτογραφία αυτή και μας βοηθάει στην κατανόησή της. Μας προσφέρει ένα βάθος σκέψης που μπορεί να αναλυθεί, εξερευνώντας τις συμβολικές και φιλοσοφικές διαστάσεις της. Το φως συνήθως συνδέεται με τη φωτεινότητα, τη γνώση και τη θετική πλευρά της ύπαρξης, ενώ η σκιά μπορεί να αντιπροσωπεύει το μυστηριώδες, το άγνωστο και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Το φως και η σκιά, παρότι αντιθετικά, συμβάλλουν στην πλούσια εμπειρία της ζωής. Το φως φωτίζει την πορεία μας, ενώ η σκιά δημιουργεί τις αναγκαίες αντιθέσεις για να αντιληφθούμε την ύπαρξη του φωτός. Η έννοια της «δυαδικότητας» είναι βαθιά ενσωματωμένη στην ανθρώπινη ψυχή, προκαλώντας σύνθετες σκέψεις για την αντίφαση, την αρμονία και τη σύνθεση των αντιθέσεων στον ανθρώπινο βίο και υποδεικνύει ότι αυτές οι αντιθέσεις δεν είναι απλώς ανεξάρτητες, αλλά συνυπάρχουν και αλληλεξαρτώνται. Σε αυτήν την περίπτωση, συγκρίνονται με τη δυαδικότητα μεταξύ «ζωής» και «θανάτου», η οποία αντιπροσωπεύει την ουσιαστική αντίφαση της ανθρώπινης ύπαρξης. Συνολικά, η φωτογραφία προσφέρει ένα πεδίο σκέψης που επιτρέπει την εξερεύνηση των βαθύτερων και πολυεπίπεδων συνδέσεων μεταξύ της φώτισης και της σκοτεινής πλευράς της ανθρώπινης ύπαρξης. |
Ανδρέας Ζαχαράτος
Ο Ανδρέας Ζαχαράτος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961, εργάζεται ως Διευθυντής Φωτογραφίας από 1985 έως σήμερα σε κινηματογράφο και τηλεόραση. Ασχολείται με την καλλιτεχνική Φωτογραφία από το 1978 και έχει πραγματοποιήσει 37 ατομικές εκθέσεις φωτογραφίας σε Ελλάδα και Ευρώπη με τις φωτογραφικές ενότητες: Σάκης Παπαδημητρίου Ημερολόγιο Πιάνου /…μια μέρα ένα πέταγμα αετού /THE GREEK ICON/ JAZZ MOMENTS / Μάνη από Πέτρα & Χρόνο / Η Γλυκιά Φωνή της Φύσης –/Η Άλλη Ελλάδα / Αυτή η Χώρα αυτή η Ομορφιά .
Από το 1985 έως το 2006 διατέλεσε μέλος της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας.
Ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής λέσχης LEICA .
Έχει βραβευτεί στην Ελλάδα και στην Ευρώπη σε φωτογραφικούς διαγωνισμούς.
Έργα του υπάρχουν στη συλλογή της iFocus Photo Gallery στην Αθήνα.
ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ
Σάκης Παπαδημητρίου, Ημερολόγιο Πιάνου εκδόσεις ΤΟΠΟΣ 2023
….μια μέρα ένα πέταγμα Αετού εκδόσεις ΤΟΠΟΣ 2021
The GREEK ICON εκδόσεις ΤΟΠΟΣ 2018
JAZZ MOMENTS εκδόσεις ΤΟΠΟΣ 2015
ΜΑΝΗ από Πέτρα & Χρόνο εκδόσεις ΔΕΣΜΟΣ 2014
website: https://andreaszacharatos-jennylykourezou.com/
https://www.facebook.com/andreas.zacharatos.7
https://www.instagram.com/andreaszacharatos/
Πάνος Καλτσάς
Ασχολείται από νεαρή ηλικία με τη φωτογραφία, αλλά μανιωδώς από το 2012 μέχρι σήμερα με την καλλιτεχνική φωτογραφία. Συνεργάστηκε φωτογραφικά με την «ΕΥΡΟΚΙΝΗΣΗ» τη περίοδο 2000-2003. Ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος του Φωτογραφικού Φεστιβάλ Photopolis.
Instagram: @panos.kaltsas
website: https://kaltsas.eu
Email: pkaltsas@otenet.gr
