Γιάννης Παντελίδης: “Αντιλαμβάνομαι την φωτογραφία ως πράξη αντίστασης που εμπεριέχει την πληροφορία”
“Δουλεύοντας με το ένστικτο παράγεται αυτή η τυχαιότητα”
Είναι η φωτογραφική διαδικασία μια συνομιλία; Θέλω να ρωτήσω ειδικά εσάς αν την θεωρείτε σαν τέτοια. Γιατί στο πρότζεκτ σας «Ουδέτερη ζώνη», εγώ νιώθω πως τα λόγια σχεδόν κολυμπούν στον χώρο ανάμεσα στους τοίχους και το κτίριο της φυλακής. Βρίσκω τελικά πως η επικοινωνία είναι κυρίαρχη.
Όλες οι μορφές τέχνης έχουν ως κύριο σκοπό την επικοινωνία. Η μετατόπιση αυτή από το αισθητικό στο ιδεολογικό αποτελεί σημείο των καιρών μας. Αν ένα έργο δεν μπορούμε να το ερμηνεύσουμε προφανώς έχει αποτύχει στην επικοινωνία. Αντιλαμβάνομαι την φωτογραφία ως πράξη αντίστασης που εμπεριέχει την πληροφορία και επομένως τον διάλογο με τον θεατή. Τοπίο και ιστορία -χώρος και χρόνος- με όχημα την φωτογραφία είναι ένας ασφαλής τρόπος επικοινωνίας.
«Όταν οι λέξεις γίνονται ασαφείς, θα εστιάζω στις φωτογραφίες» είπε ο Άνσελ Άνταμς. Είναι η φωτογραφία κάτι σιωπηλό;
Σε επίπεδο ανάγνωσης η φωτογραφία αρθρώνει τρεις λέξεις αυτό (περιεχόμενο), εκεί (τόπος) και τότε (χρόνος). Η σιωπή, όπως αναφέρει ο Κωστής Αντωνιάδης, αφορά τις περιστάσεις της φωτογράφησης δηλαδή αυτό που σε κάθε περίπτωση μπορεί να γνωρίζει κανείς μόνο αν είναι παρών τη στιγμή της φωτογράφησης.
Γιάννης Παντελίδης – Αλικαρνασσός
Γιάννης Παντελίδης – Κομοτηνή
Το τοπίο αστικό ή φυσικό είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης παρέμβασης; Στις φωτογραφίες σας εννοώ υπάρχει η ανθρώπινη παρέμβαση με σαφείς υπαινιγμούς.
Σχεδόν τα πάντα σήμερα είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης παρέμβασης. Ακόμη και το τροπικό δάσος του Αμαζονίου -ένα από τα τελευταία προπύργια του ανέγγιχτου τοπίου- στις μέρες μας δέχεται την ανελέητη ανθρώπινη επίθεση. Ο πολιτισμός δρά, ο φυσικός τόπος είναι το μέσον και το πολιτιστικό τοπίο είναι το αποτέλεσμα.
Οι απουσίες που υπαινίσσονται στις φωτογραφίες σας δημιουργούν μια ένταση ανάμεσα στο κάδρο και στο περιεχόμενο. Νομίζω πως αυτό τις κάνει τόσο όμορφες και περιγραφικές.
Θα συμφωνήσω μαζί σας συμπληρώνοντας ότι η ένταση αυτή ενισχύεται και από το ύφος, δηλαδή από το πώς φωτογραφίζουμε κάτι. Έτσι, σημαντικό ρόλο παίζουν, οι καιρικές συνθήκες όπου ο συννεφιασμένος ουρανός απαλείφει τις χρωματικές εντάσεις και δίνει πρωταγωνιστικό ρόλο στα ίδια τα γεγονότα, καθώς επίσης και το τετράγωνο φορμά σε συνδυασμό με τις μετωπικές γωνίες λήψης, που εγκλωβίζουν τον θεατή στο θέμα.
Γιάννης Παντελίδης – Κορυδαλλός
Γιάννης Παντελίδης – Κορυδαλλός
Δεν προτιμάτε να διηγηθείτε μια ιστορία, αλλά προτείνετε μια αίσθηση του τόπου. Είναι τελικά αυτό που απομένει σαν αποτέλεσμα το ίδιο;
Η πρόθεσή μου είναι να πληροφορήσω και να αφυπνίσω τον θεατή μέσα από μια σειρά εικόνων απαλλαγμένων από συναισθηματισμούς και ταυτόχρονα ανοικτών σε ερμηνείες.
Στην σειρά «Ουδέτερη Ζώνη» όλα είναι έρημα αλλά δεν υπάρχει εγκατάλειψη. Υπάρχει όμως το τραύμα της απουσίας που αφορά “τους από μέσα” αλλά και “τους από έξω”. Η καταγραφή του είναι ένας σκοπός σας; Θα μπορούσατε να μας παρουσιάσετε την κύρια ιδέα;
Οι κοινωνίες παραδοσιακά είχαν και έχουν χαρακτήρα τιμωρητικό και όχι σωφρονιστικό. Από τον μεσαίωνα ακόμη που τιμωρούσαν το σώμα μέχρι και σήμερα που περιορίζουν την ελευθερία με σκοπό την απομάκρυνση των εγκληματιών από το κοινωνικό σύνολο. Στην «ουδέτερη ζώνη» προσπαθώ να ιχνηλατήσω την συνθήκη που επικρατεί εκεί ακριβώς όπου η κοινωνία εκτελεί την ποινή του εγκλεισμού.
Γιάννης Παντελίδης – Λάρισα
Γιάννης Παντελίδης – Γρεβενά
Γιάννης Παντελίδης – Λάρισα
Είναι η φωτογραφική λεπτομέρεια που δίνει την πληροφορία νομίζω. Πιστεύετε ότι είναι δουλειά του φωτογράφου να την υποδείξει ή υπάρχει πέρα από αυτόν; Παρατηρώντας τις εικόνες σας κάθε φορά βρίσκω νέα πράγματα. Νέες ιστορίες…
Επιδιώκω μια απόλυτα ταξινομημένη εικόνα αλλά ταυτόχρονα θέλω να βγεί και από το τυχαίο. Δουλεύοντας με το ένστικτο παράγεται αυτή η τυχαιότητα. Ο Picasso είχε πει κάποτε: «…δεν μου χρειάζεται να παίζω τυχερά παιχνίδια, συνέχεια αντιμετωπίζω την τύχη στη δουλειά μου!»
Ξαναφωτογραφίζετε τα μέρη που έχετε ήδη αποτυπώσει; Η διαλεκτική της αλλαγής με τον χρόνο που περνά νομίζω είναι κάτι πολύ ζωντανό.
Δεν βρίσκω νόημα στο να φωτογραφίζω μέρη που έχω ήδη αποτυπώσει καθώς η εγγραφή του χρόνου στις εργασίες μου έχει να κάνει κυρίως με τον ιστορικό χρόνο.
Γιάννης Παντελίδης – Κέρκυρα
Γιάννης Παντελίδης – Γρεβενά
Αν η φωτογραφία είναι μια συζήτηση τότε το φωτογραφικό βιβλίο γίνεται μια ιστορία. Έχετε εκδώσει φωτογραφικά βιβλία και πρόσφατα μάλιστα. Πείτε μας αν θέλετε την άποψη σας σχετικά με τα βιβλία αυτά;
Το φωτογραφικό βιβλίο αποτελεί μέσα στον καθημερινό καταιγισμό εικόνων μια στέρεη κατατεθειμένη άποψη, μια «όμορφη χειρολαβή» όπως αναφέρει ο Ηρακλής Παπαϊωάννου. Αφανές θέμα όλων των εργασιών μου παραμένει η μελέτη δυσδιάκριτων ορίων: κοινωνικών, πολιτικών, ιστορικών, φυσικών. Όρια τα οποία παραμένουν άγνωστα παρότι οι τόποι στους οποίους χαράσσονται είναι οικείοι και βρίσκονται δίπλα μας. Το «τίποτε προσωπικό» προσπαθεί να ψηλαφίσει το αθέατο όριο όπου η πόλη και η φύση αλληλοεισχωρούν. Η «ουδέτερη ζώνη» αποτελεί μια προσπάθεια διερεύνησης του χώρου που εκτείνεται γύρω από τον περίβολο των σωφρονιστικών καταστημάτων, του ορίου ανάμεσα στην ελευθερία και τον εγκλεισμό.
Γιάννης Παντελίδης – Νεάπολη
Γιάννης Παντελίδης – Αγιά
Πώς προσεγγίζετε τα θέματά σας; Ποιες είναι οι προσδοκίες σας;
Αν εξαιρέσω την πρώτη εργασία «τίποτε προσωπικό» η οποία είναι κατά κάποιο τρόπο αυτοβιογραφική, στις υπόλοιπες εργασίες, η έρευνα, η μελέτη και η συμβίωση με το θέμα αποτελούν κυρίαρχα συστατικά. Επίσης αυτό που θα πρέπει να χαρακτηρίζει έναν φωτογράφο είναι η θέληση, η υπομονή και η ειλικρίνεια. Τέλος δεν αντιλαμβάνομαι την φωτογραφία ως ένα εργαλείο μόνο αισθητικής δημιουργίας αλλά ως ένα μέσο που συμβάλλει στην αφύπνιση της συνείδησης.
Σας έχουν επηρεάσει οι σπουδές σας στον τρόπο που φωτογραφίζετε;
Νομίζω ότι οι σπουδές παίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στη θεματολογία όσο και στην προσέγγιση των θεμάτων.
Γιάννης Παντελίδης – Κασσάνδρα
Γιάννης Παντελίδης – Λάρισα
Πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε με την φωτογραφία;
Άρχισα να ασχολούμαι συστηματικά με την φωτογραφία αρκετά αργά, στα μέσα της δεκαετίας του 2000. Νωρίτερα δεν μπορούσα. Δεν είχα να πωώ κάτι. Δεν είχα ουσιαστικό θέμα.
Τι ερμηνεία δίνετε στην λέξη «αρχέτυπο»; Ειδικά όσο αφορά την φωτογραφία,
Στην εποχή των εκατομμυρίων εικόνων που δημοσιεύονται καθημερινά, έννοιες όπως πρότυπο ή πρωτότυπο αν θέλετε, υποχωρούν αισθητά. Η υπερπληθώρα αυτή εικόνων είναι σαν να διασχίζουμε το παρόν με τα μάτια δεμένα πασχίζοντας να μαντέψουμε αυτό που ζούμε τούτη τη στιγμή.
Γιάννης Παντελίδης – Κορυδαλλός
Γιάννης Παντελίδης – Τρίκαλα
Info:
Ο Γιάννης Παντελίδης σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στην πολυτεχνική σχολή του ΑΠΘ. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη.
Από τις εκδόσεις University Studio Press κυκλοφορούν:
- Ένας περίπατος στην πόλη (Άνω Πόλη) 2014 (συμμετοχή)
- Τίποτε Προσωπικό (2015)
- Ουδέτερη Ζώνη (2022)
yiannispantelidis.com
https://www.facebook.com/pantelidis.yiannis
