Τάσος Βρεττός – Θα χρειαστεί χρόνος έτσι ώστε οι νέες τεχνολογίες, να δώσουν τη δυνατότητα στη φωτογραφία να δημιουργήσει την καινούργια της ταυτότητα
Σύνταξη – Επιμέλεια συνέντευξης: Ιφιγένεια Σάκκου
(με αφορμή την πρόσφατη ατομική έκθεση φωτογραφίας του Τ. Βρεττού με τίτλο: «Το αίνιγμα του δάσους», που ολοκληρώθηκε πρόσφατα)
Έχετε δηλώσει πως το ένστικτο, η περιέργεια και η τυχαιότητα είναι αυτά που σας οδηγούν στη δημιουργία των φωτογραφικών θεματικών σας. Συνέβη το ίδιο και με την τρέχουσα θεματική; Τι ήταν αυτό που παρακίνησε την πρώτη επίσκεψή σας στο καμένο δάσος της Βαρυμπόμπης και πώς από αυτήν, εμπνευστήκατε και συνθέσατε φωτογραφικά «Το αίνιγμα του δάσους»;
Η ανάγκη μιας «συνομιλίας» με τα όντα του δάσους και η εμψύχωσή τους μέσα από όλη αυτή την εμπειρία των νυχτερινών μου επισκέψεων σε αυτά.
Το τοπίο που αρχικά αντικρίσατε έφερε τη θλίψη, την εκκωφαντική σιωπή και την ερήμωση μετά την καταστροφή. Οι εικόνες της έκθεσης αντίθετα, αποπνέουν μια μυστηριακή ατμόσφαιρα, σχεδόν μαγική, με μια λανθάνουσα έμβια παρουσία και μια αδιόρατη κίνηση. Πώς καταφέρατε να δώσετε ζωή στην ερημιά;
Προσπαθώντας να αποφύγω την πορνογραφία του «καμένου» , μπήκα σε μια διαδικασία χορογραφίας με διαμεσολαβητή τη φωτογραφική μου μηχανή, έχοντας απέναντί μου ζωόμορφα πλάσματα και ξωτικά.
Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε κατά τη φωτογράφιση;
Θα έλεγα το αντίθετο. Ήταν μια μοναδική εμπειρία χωρίς φόβο αλλά με δέος, μέσα στο δυστοπικό περιβάλλον της νύχτας.
Το φωτογραφικό σας δάσος εκτείνεται στο κτήριο Νόμπελ στο Χαλάνδρι, έναν υπό διαμόρφωση, δημοτικό πολιτιστικό χώρο. Οι εικόνες σας, δένουν αρμονικά με τους απέριττους χώρους του, και συνομιλούν με τον τσιμεντένιο σκελετό του. Από το βίαια απομειωμένο δασικό περιβάλλον, στην ψηφιακή αναπαράστασή του στο αστικό περιβάλλον του κτηρίου Νόμπελ. Ποιες είναι οι σκέψεις σας, για αυτή τη συνύπαρξη; Διαμορφώνεται, πιστεύετε διαφορετικά η εμπειρία του δάσους στα νέα συμφραζόμενα;
Προσπαθώ στις εκθέσεις μου να δημιουργήσω για τον επισκέπτη μια συνολική εμπειρία και όχι μια καλή τοποθέτηση εικόνων. Σε αυτό, καθοριστικό ρόλο έχουν οι συνεργάτες μου, οι οποίοι είναι συνομιλητές μου από την αρχή κάθε «ταξιδιού». Ο χώρος, η επιμέλεια της έκθεσης, ο ήχος και οι φωτογραφίες φτιάχνουν μια ολοκληρωμένη αφήγηση. Εν προκειμένω, το κτήριο Νόμπελ ήταν το απόλυτο κέλυφος για το «Αίνιγμα του Δάσους»
Από την εποχή της «Ασώματης Κεφαλής» και της συμμετοχής σας στην ομαδική έκθεση «Χαμηλοί ορίζοντες» στο Αετοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, τι έχει αλλάξει μέχρι σήμερα; Θα μπορούσαμε να πούμε, ότι η τρέχουσα έκθεσή σας είναι μια επιστροφή στις ρίζες κυριολεκτικά και μεταφορικά;
«Οι χαμηλοί ορίζοντες» όπως και όλοι οι πειραματισμοί και η περιέργειά μου σε διαφορετικές «ματιές», ήταν μια πολύ γόνιμη σπορά για ό,τι θα ακολουθούσε.
Στην πολύχρονη φωτογραφική σας καριέρα, είχατε την ευκαιρία να συνεργαστείτε με εξέχουσες προσωπικότητες από τον ευρύτερο χώρο του πολιτισμού. Εκθέτετε στον Φωτοχώρο του Πλάτωνα Ριβέλλη, και συνεργάζεστε με τον Μάνο Χατζιδάκι, ως αποκλειστικός φωτογράφος για τα εξώφυλλα του περιοδικού «Το Τέταρτο», για να αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες . Πόσο σημαντικές ήταν για εσάς αυτές οι συνεργασίες και πόσο διαμόρφωσαν την αισθητική και τις απόψεις σας για τη φωτογραφία;
Ενώ φαινομενικά η φωτογραφία είναι μια μοναχική διαδρομή, οι συνεργασίες μου με ανθρώπους σημαντικούς από διαφορετικούς χώρους, μου έδωσαν τη δυνατότητα να ανοίξω μέσα από το φακό μου, υπέροχες διαδρομές. Ευγνώμων λοιπόν, για όλους αυτούς τους πρωταγωνιστές και τους εμπνευστές των ιστοριών μου.
Συνεργάζεστε με τον Χρήστο Παπουτσάκη του περιοδικού «Αντί» για την έκδοση του «Κάτι το ωραίον» το 1984, όπου συμμετέχετε σε ένα οδοιπορικό για τη φωτογραφική καταγραφή του νεοελληνικού κιτς. Υπάρχει κιτς σήμερα, και αν ναι, πού θα εστίαζε ο φακός σας;
Το κιτς είναι αθάνατο και υπάρχει παντού γύρω μας. Εξελίσσεται και αυτό όπως όλα με νέες ταυτότητες, ακολουθώντας πιστά την όποια πολιτισμική μας παρακμή. Από λιτό και χαριτωμένο σε νεόπλουτο και πομπώδες.
Είστε ένας διεθνώς αναγνωρισμένος φωτογράφος, καταξιωμένος στον χώρο της εφαρμοσμένης και της καλλιτεχνικής φωτογραφίας. Τα έργα σας καλύπτουν μία ευρεία γκάμα φωτογραφικών αναπαραστάσεων, πορτρέτα, φωτογραφία μόδας, διαφημίσεις, παραγωγή βίντεο αλλά και ανάπτυξη προσωπικών θεματικών. Πόσο διαφορετική είναι η ματιά και η προσέγγιση του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στη μία και στην άλλη περίπτωση; Υπάρχει συνδετικός κρίκος μεταξύ τους;
Η παρουσία μου σε όλα αυτά τα πεδία, πιστεύω ότι αλληλεπίδρασαν σε γνώση και εμπειρία, εκατέρωθεν. Η εμπειρία της φωτογραφίας δρόμου μπορεί να είναι όχημα για μια φωτογράφιση μόδας, χρησιμοποιώντας το μέσο με διαφορετικό τρόπο.
Η έμφυτη περιέργειά σας, ο πειραματισμός και η έκθεση σε νέες εμπειρίες είναι στοιχεία που υποκινούν δημιουργικά θεματικές όπως οι «Εμφυαλώσεις», το «Backstage», “The hole argument” , “Transphotometafores”, “Wor(th)ship”, τα οποία εκτίθενται σε σημαντικές γκαλερί και εκθεσιακούς χώρους στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Υπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία στα έργα σας ;
Πιστεύω πως οι σημαντικές δουλειές μου αναπόφευκτα λειτουργούν ψυχαναλυτικά αλλά και ψυχοθεραπευτικά ταυτόχρονα. Το παραπάνω αποτέλεσμά τους το αντιλαμβάνομαι με κάποια χρονοκαθυστέρηση.
Ο Φελίνι, σπουδαίος δάσκαλος για εσάς, έχει δηλώσει ότι «μια ταινία ή έχει κάτι να σου πει ή δεν έχει. Αν σε συγκινεί, δεν χρειάζεται εξήγηση. Αν όχι, καμία εξήγηση δεν θα σε συγκινήσει». Πιστεύετε ότι το ίδιο ισχύει και για την φωτογραφία;
Και το δικό μου βαρόμετρο πάντα ήταν, η εικόνα μου να μην παγιδευτεί σε μια ρηχή αφήγηση αλλά σε μία πρόσκληση – πρόκληση για μια «βουτιά»
Είναι η αλήθεια ζητούμενο για τη φωτογραφία; Υπάρχει όριο στη δημιουργικότητα και τη χρήση μέσων που στοχεύουν στον εύκολο εντυπωσιασμό και στις «οπτικές τσιρίδες», που κυριαρχούν στις μέρες μας;
Θα χρειαστεί χρόνος έτσι ώστε οι νέες τεχνολογίες, να δώσουν τη δυνατότητα στη φωτογραφία να δημιουργήσει την καινούργια της ταυτότητα. Ναι, η εικόνα πια έχει γίνει υπερτροφική και αδηφάγα, ισοπεδώνοντας όποια παρακαταθήκη μας έχει αφήσει η αναλογική εποχή. Προ και μετά photoshop, ζωή.
Τι είναι αυτό που κάνει έναν φωτογράφο σημαντικό κατά τη γνώμη σας;
Η ταυτότητα, οι διαφορετικές θεματικές, το ρίσκο για πειραματισμό και η πίστη του στο ότι παραμένει για πάντα πρωτάρης.
Τι είναι αυτό που σας κινητοποιεί και σας εμπνέει ακόμα να φωτογραφίζετε, μετά από την σημαντική πολύχρονη ενασχόλησή σας με το μέσο; Πού σας οδηγεί τώρα το ένστικτό σας;
Η αέναη περιέργειά μου για τα γύρω μου.
Τελικά, ποιο ήταν για εσάς το αίνιγμα του δάσους ;
Θα έπαυε να είναι «Αίνιγμα», αν το αποκάλυπτα
Τάσος Βρεττός
Βιογραφικό Σημείωμα
Ο Τάσος Βρεττός είναι φωτογράφος. Γεννήθηκε στην Αθήνα όπου και δραστηριοποιείται.
Οι πιο πρόσφατες ατομικές του εκθέσεις περιλαμβάνουν:
– Wo(rt)ship. Τάσος Βρεττός, Μουσείο Μπενάκη, Παράρτημα οδού Πειραιώς, Αθήνα (2015)
– Homo Ludens, δημόσια εγκατάσταση – City Link, Αθήνα (2015)
– The Hole Argument, σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας
– Νύχτες έναρξης, γκαλερί The Breeder, Αθήνα (2010)
– Αθήνα: Ville et Cinéma – Μουσείο Μπενάκη, Université Sorbonne Nouvelle Paris 3, Αθήνα (2009)
– Ιερό Σφαγείο (Ιερό Σφαγείο) – Central Meet Market, Αθήνα (2009),
– UnFairyTales (σε συνεργασία με τον χορογράφο Κωνσταντίνο Ρήγο)
– Exclusive Fashion Week, Αθήνα (2008)
– Backstage – Club Tessera, Αθήνα (2007)
– Homo Ludens – Geni Tzami, Μουσείο Φωτογραφίας, Θεσσαλονίκη (2005).
Επιπλέον, πρόσφατα συμμετείχε στις ακόλουθες ομαδικές εκθέσεις:
– Hell As Pavilion – Palais de Tokyo, Παρίσι (2013) -ΒΙΑ(?) – CAID, Αθήνα (2013)
– The Magic Circle – Loraini Alimantiri Gazonrouge, Αθήνα (2012)
– Ντέρτι Humanism* (Dirty Humanism) – Faggionato Fine Arts, Λονδίνο (2011)
– It’s Not About Sex – Ελληνική Ταινιοθήκη > Μουσείο Κινηματογράφου, Αθήνα (2010)
– Η Σύγχρονη Ελληνική Σκηνή (Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη Σκηνή) – ArtAthina, Αθήνα (2007)
– Φωτογραφία και Μόδα – Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αθήνα (2005- 2004)
– Transphotometafores – Μουσείο Φωτογραφίας, Θεσσαλονίκη, και στη συνέχεια σε πολλές πόλεις σε όλη την Ελλάδα, Γαλλία, Ισπανία, Βέλγιο (2001-2004)
– Free Transit(?) – Ζάππειο Εκθεσιακό Μέγαρο, Αθήνα & Ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής, Χαλκιδική (2003)
– Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη – Christie’s, Αθήνα (2003)
– Οράματα και δεσμοί, Αλληγορίες φυλακής στη νεοελληνική τέχνη – Αρχεία Νεοελληνικής Τέχνης, Αθήνα, Ρόδος, Θεσσαλονίκη, Κύπρος (2002).
Η φωτογραφική του δουλειά έχει προβληθεί σε ξένα περιοδικά όπως Zoom (Ιταλικές & διεθνείς εκδόσεις), Creative Camera, Officiel, Jardin des Modes, Janus κ.λπ., καθώς και σε μεγάλο αριθμό ελληνικών περιοδικών.
Έχει συνεργαστεί με όλα τα εγχώρια περιοδικά μόδας, πολλές δισκογραφικές εταιρείες, καλλιτέχνες χορού σε διαφημιστικές καμπάνιες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Φωτογραφικό υλικό που προέκυψε από τη συνεργασία του με τον σκηνογράφο Διονύση Φωτόπουλο εμφανίστηκε στο καλλιτεχνικό βιβλίο Revelations (Εκδόσεις Αδάμ, 1989-1990). Άλλο έργο του περιλαμβάνεται στα καλλιτεχνικά βιβλία: The Hole Argument (εκδόσεις Σαπρόφυτα, σειρά Σκαντζόχερος, 2010); Αθήνα: Ville et Cinéma (Université Sorbonne Nouvelle – Παρίσι 3, 2009); Μυστήρια και Θαύματα – Φωτογραφία πέρα από την αναπαράσταση (Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, 2005); Φωτογραφία και Μόδα (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 2005); Το Νude στην Ελληνική Φωτογραφία (εκδόσεις Κοχλιά, 2004); Ελληνομουσείον (Μ. Στεφανίδης, εκδόσεις Μίλητος 2001); Thrace – Terra Incognita (εκδόσεις Rodos Image, 1997); και Κάτι το Ωραίο (εκδόσεις Αντί, 1984).
Ο Τάσος Βρεττός είναι ο ιδρυτής του Studio Vrettos: http://www.studiovrettos.gr