Στυλιανός Παπαρδέλας: “Παρατηρώ και φωτογραφίζω τον άνθρωπο για να γίνω καλύτερος άνθρωπος”
Είσαι ένας φωτογράφος που θαυμάζω εδώ και καιρό και σε παρακολουθώ. Ταξίδια πολλά στον κόσμο. Αφρική, Λατινική Αμερική, Ασία. Ταξίδια κυρίως σε χώρες που οι Δυτικοί τις αποκαλούν «τριτοκοσμικές». Κι ενώ θα περίμενε κανείς να πέσεις με τα μούτρα πάνω στη μιζέρια, στη φτώχια, εσύ κλικάρεις τη χαρά της ζωής που πηγάζει από ένα ζεστό βλέμμα κάποιου ηλικιωμένου ή από ένα παιδικό χαμόγελο. Τι σε τραβά Στέλιο σε όλο αυτό το παιχνίδισμα;
Γενικά πάντα ήμουν ένας θετικός άνθρωπος. Αυτόματα εστιάζω προς τα θετικά της ζωής. Πηγαίνοντας σε τέτοιες χώρες ήξερα τι εικόνες μπορώ να βρω. Έτσι κι αλλιώς οι εικόνες φτώχιας είναι καλά αποτυπωμένες στα μυαλά μας. Αυτό που δεν ήξερα ήταν αν υπήρχε και η άλλη πλευρά. Με χαρά διαπίστωσα ότι ο άνθρωπος προσαρμόζεται και ψάχνει την ευτυχία ακόμα και όταν ζει στις χειρότερες δυνατές συνθήκες και αυτό είναι κάτι που με τραβάει και μου δίνει ελπίδα.
Με τι κριτήρια αποφασίζεις και σχεδιάζεις το κάθε σου ταξίδι;
Λειτουργώ πολύ αυθόρμητα στην επιλογή μου. Ένα κομμάτι που θα ακούσω, ένα βιβλίο, κάτι μικρό θα με εξιτάρει και θα το αποφασίσω. Πλέον μπορώ με χαρά να πω ότι έχω επισκεφτεί όλες εκείνες τις χώρες που είχα δίψα να δω και πλέον “ζυγίζω” τον προορισμό μου λίγο πιο πολύ. Σίγουρα θέλω να με τραβάει η κουλτούρα της εκάστοτε χώρας. Είναι το νούμερο 1 κριτήριο μέχρι τώρα.
Ενώ ταξιδεύεις πολύ, σπάνια θα δω ένα γεωγραφικό τοπίο από σένα. Εστιάζεις πάντα στον άνθρωπο και το περιβάλλον του. Ανθρωποκεντρικός φωτογράφος θα έλεγα;
Για μένα η φωτογραφία είναι μια εξερεύνηση. Κάθε πρότζεκτ που κάνω είναι σαν να διάβασα δέκα βιβλία. Μαθαίνω τόσα πολλά εισχωρώντας σε ένα καινούριο κόσμο.
Πρώτος μου στόχος λοιπόν είναι να μάθω τον άνθρωπο ώστε να μπορώ να καταλαβαίνω το είδος μας. Παρατηρώ και φωτογραφίζω τον άνθρωπο για να γίνω καλύτερος άνθρωπος. Όταν και αν νιώσω καλά με αυτό θα περάσω στην φύση και ίσως στα ζώα.
Θα τολμήσω να σε χαρακτηρίσω ως Steve Mc Curry της Ελλάδας. Έχεις επηρεασμούς από αυτόν; Από ποιους φωτογράφους έχεις επηρεασθεί;
Μην τολμήσεις! Έχω επηρεαστεί ξεκάθαρα. Ο Steve McCurry με έκανε να ταξιδέψω -πριν καν ξεκινήσω τα ταξίδια μου- μέσα από της εικόνες του και με ενέπνευσε απίστευτα. Βλέπω πολύ φωτογραφία αλλά σίγουρα ξεκίνησα βλέποντας Bresson, Kertesz, Winogrand, Robert Frank κτλ. Είναι από τα πιο σημαντικά πράγματα στην φωτογραφία να βλέπεις άλλους φωτογράφους.
Σπάνια θα δούμε από σένα φωτογραφία ασπρόμαυρη. Μάλλον θα το θέσω αλλιώς: Οι φωτογραφίες σου από Αφρική και Ασία έχουν χρώμα. Από Ευρώπη (Παρίσι, Βαρκελώνη, Ιρλανδία, Αγγλία) είναι ασπρόμαυρες. Με ποιο σκεπτικό επιλέγεις το χρώμα Στέλιο;
Πάντα λέω ότι εκεί που υπάρχει χρώμα θέλω να το χρησιμοποιώ. Καταλήγω να σκέφτομαι ότι ίσως είναι και υποσυνείδητη διαδικασία. Η ζωή στον δυτικό πολιτισμό δεν έχει πια “χρώμα”. Είναι μονότονη. Στην Αφρική, στη Λατινική Αμερική, ο κόσμος ακόμα ζει, χορεύει, τραγουδάει, γελάει.
Για κάποιον που ξέρει ή έχει διαβάσει για σένα, θα μπορούσε να συνδυάσει το χρώμα των φωτογραφιών σου με τη δύναμη ζωής που πηγάζει από μέσα σου. Όμως εγώ θεωρώ πως η ίδια η φωτογραφία είναι πηγή της δύναμής σου. Πώς ξεκίνησες με τη φωτογραφική διαδικασία;
Ξεκίνησε σχεδόν τυχαία. Πάντα μου άρεσε να τραβάω φωτογραφίες αλλά μόνο και μόνο σαν πράξη, δεν είχαν μια ξεχωριστή ματιά. Κάποια στιγμή είδα της φωτογραφίες μιας φίλης, που είχαν σύνθεση, θέμα, ωραία χρώματα και οπτική γωνία και τότε ήξερα ότι θέλω πολύ να κάνω κάτι τέτοιο. Τα υπόλοιπα είναι διαδικαστικά. Πάντως έχουν περάσει σχεδόν 15 χρόνια από τότε που το συνειδητοποίησα και ακόμα νιώθω το ίδιο χαρούμενος όταν τραβάω μια φωτογραφία που μου αρέσει.
O Στυλιανός Παπαρδέλας είναι ένας νέος άνθρωπος και παρακολουθεί τα γεγονότα με τη δική του κριτική ματιά π.χ. «Anamoni» ένα project σου πάνω στο προσφυγικό θέμα. Δεν το πιάνεις από τα μαλλιά, δεν το στραγγαλιζεις όπως κάνουν οι περισσότεροι φωτορεπόρτερς. Δεν είσαι ωμός. Δίνεις μια άλλη διάσταση σχεδόν ονειρική … υπάρχουν εικόνες σου που θυμίζουν άλλοτε σκηνές από κινηματογράφο του Bella Tar κι άλλοτε σκηνές από ταινίες του Αγγελόπουλου. Τι είναι αυτό που σε προκαλεί και σε ερεθίζει να φωτογραφίσεις με αυτό τον τρόπο;
Νομίζω ότι αυτό γίνεται αυθόρμητα. Η φωτογραφία για μένα είναι μια διαδικασία πια αναπόσπαστη από την ζωή μου. Δεν είναι απλά δουλειά. Έφυγα να πάω στην Λέσβο, στην Ειδομένη, στην Ιορδανία για να δω, να καταλάβω τι συμβαίνει. Ήθελα να σκεφτώ για μένα σαν άνθρωπος και φυσιολογικά/ αυτόματα τράβηξα και φωτογραφίες. Δεν τράβηξα για να δείξω κάτι σε κάποιον ούτε για να ενημερώσω τον κόσμο για το τι γίνεται. Έτσι κι αλλιώς το έκαναν πολύ καλά πολλοί συνάδελφοι. Εγώ απλά φωτογραφίζοντας, εξέφραζα απορίες και σκέψεις.
Ως φωτογράφος και με αυτό το δύσκολο είδος της φωτογραφίας, με το οποίο καταπιάνεσαι, πού απευθύνεσαι εμπορικά;
Σχεδόν πουθενά πλέον. Αυτό το είδος φωτογραφίας δεν πληρώνει και ίσως δεν πλήρωνε και ποτέ. Για μένα είναι τροφή για την ψυχή μου, γνώση, περιπέτεια, διασκέδαση. Πληρώνω και για να μπορώ να κάνω αυτή την φωτογραφία. Και η αλήθεια είναι ότι δεν θα ήθελα να απευθύνεται εμπορικά. Οτιδήποτε παίρνει εμπορική διάσταση χάνει την γνησιότητα και την δύναμή του. Σκοπός γίνεται το κέρδος και κάπως έτσι διαλύονται όλα.
Τι μέλλον βλέπεις στη φωτογραφία Στέλιο; Θέλω να πω κινείται κάτι ενδιαφέρον; Από τη μια οι φωτογράφοι του Κύκλου, από την άλλη του Φωτογραφικού Κέντρου, από άλλη γωνία η ΕΦΕ, από άλλη γωνία οι Θεσσαλονικείς φωτογράφοι. Κινήματα διάφορα, στυλ φωτογραφικά για χάρη εντυπωσιασμού (τις περισσότερες φορές), απόψεις αντικρουόμενες, συνισταμένη σχεδόν καμία. Πού νιώθεις να πηγαίνει το πράγμα;
Να σου πω την αλήθεια δεν ασχολούμαι πολύ με αυτά. Όπως σε όλα, υπάρχουν κλίκες και έμενα η κλίκα δεν μου αρέσει. Χαίρομαι πολύ να γνωρίζω φωτογράφους και να κάνουμε συζητήσεις αλλά βλέπω τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά και σαν άνθρωπο, όχι σαν κάποιον που μπορεί να προωθήσει την δουλειά μου ή να μου προσφέρει κάτι. Γενικά υπάρχει πολύ ανταγωνισμός και όχι με την καλή έννοια. Στην Ελλάδα κοιτάμε πως ο ένας θα “φάει” τον άλλο αντί να δουλεύουμε όλοι μαζί για την φωτογραφία και την τέχνη. Όσο για την φωτογραφία, πάει μπροστά όπως όλα. Διαφορετικές απόψεις, ματιές και μόδες. Υπάρχει πολυφωνία και αυτό είναι καλό.
Info: Το profile του Στέλιου Παπαρδέλα στο instagram: stylianospapardelas , στο FB: Stylianos Papardelas και το web site του είναι: http://www.stylianospapardelas.com/
