Γιάννης Γκόγκος: “Το μοίρασμα ενός φωτογραφικού έργου σηματοδοτεί και την ολοκλήρωση του”
Καμιά φορά σκέφτομαι ότι αυτό που βλέπουμε εκεί έξω, μας υπαγορεύει το ίδιο από μόνο του μια φωτογραφία και μπορεί συχνά να είμαστε και απροετοίμαστοι για αυτό.
Πιστεύω ότι όσοι ασχολούμαστε με την Τέχνη βρισκόμαστε σε μία διαρκή εγρήγορση ενός ερεθίσματος, μιας σπίθας που μπορεί να μετουσιωθεί σε καλλιτεχνικό έργο. Επομένως συμφωνώ στο ότι πολλές φορές αυτό που βλέπουμε μας υπαγορεύει μια φωτογραφία. Τώρα, το κατά πόσο είμαστε απροετοίμαστοι ή όχι εξαρτάται κατά πολύ μεγαλό βαθμό από εμάς τους ίδιους και στο κατά πόσο προσηλωμένοι είμαστε προς την κατεύθυνση που περιέγραψα παραπάνω.
Ίσως αυτό είναι ποιο συχνό σε συγκεκριμένα είδη φωτογραφίας. Πιστεύεις άραγε πως υπάρχουν διαφορετικά είδη; Και αν ναι, τι είναι αυτό που τα διαφοροποιεί;
Τα διαφορετικά είδη φωτογραφίας, κατά τη γνώμη μου, εξυπηρετούν δύο σκοπούς. Ο πρώτος αφορά μια πρώτη ταξινόμηση στο αρχειακό μας σύστημα, έναν “μπούσουλα’’ στα δισεκατομμύρια των εικόνων που καθημερινά παράγουμε και καταναλώνουμε. Ο δεύτερος αφορά καθαρά τον φωτογράφο, το χώρο και τον τρόπο που επιλέγει να αρχίσει να φωτογραφίζει. Κάποιος νιώθει πιο άνετα στη φύση, άλλος στην πόλη, κάποιος άλλος στο σπίτι του ίσως … Αυτό που έχει σημασία είναι οτι όσο εμβαθύνει η φωτογραφική πράξη, αρχίζουμε και αποκτούμε μια πιο συνειδητή σχέση με την εικόνα και τον εαυτό μας. Το φωτογραφικό έργο αρχίζει και αποκτά μια ομοιογενή συχνότητα, οι εικόνες γίνονται καθρέφτης του εαυτού μας και τα φωτογραφικά είδη περνούν σε δεύτερη ανάγνωση.
Η προτροπή «…get deeper» είναι μια φράση γραμμένη στην προσωπική σου σελίδα και αυτή η σκέψη με έκανε και ταυτίστηκα αμέσως. Νιώθεις και εσύ πώς φωτογραφίζοντας κάνουμε μια βουτιά, με ό, τι και να σημαίνει αυτό;
Είμαι πεπεισμένος πως η καλλιτεχνική πράξη αφορά ξεκάθαρα μια βουτιά εκ των έσω. Είναι η ανάγκη του καλλιτέχνη να σταματήσει να “πλατσουρίζει” στην επιφάνεια, η ανάγκη να συναντηθεί με αλήθειες, με αναμνήσεις, η επιθυμία για σύνδεση με τον Εαυτό. Όλο αυτό φυσικά αντικατοπτρίζεται και στο καλλιτεχνικό έργο. Το κριτήριο καλή ή κακή εικόνα δεν υφίσταται πλέον, υπάρχει μόνο η αληθινή εικόνα που δεν είναι τίποτα άλλο από μια συνάντηση του κόσμου μας με την Αλήθεια του φωτογράφου!
Κοιτάζοντας τις φωτογραφίες σου αισθάνομαι μια εκκωφαντική σιωπή. Είναι άραγε η φωτογραφία μια δυνατή σιωπηλή γλώσσα; Ίσως όσα δεν έχουν ειπωθεί να είναι τελικά αξέχαστα.
Κατ’ αρχήν χαίρομαι που ακούω τη φράση «αισθάνομαι μια εκκωφαντική σιωπή» για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι χρησιμοποιείς το ρήμα αισθάνομαι αντί του καταλαβαίνω. Ζούμε στην εποχή της νοητικής κατασκευής της εικόνας, με ό, τι καλό ή κακό εμπεριέχει αυτό. Επομένως μου δίνει χαρά να συναντώ ανθρώπους –αποδέκτες της Τέχνης- με οξυμένο κυρίως το αισθαντικό κριτήριο και όχι το νοητικό. Σε ό, τι αφορά τώρα το δεύτερο λόγο, η σιωπή είναι ένα στοιχείο που επιδιώκω στις εικόνες μου και χαίρομαι που γίνεται αισθητό! Θέλω οι εικόνες μου να εκτυλίσσονται σε έναν κενό χώρο-χρόνο, σε τόπους-άτοπους που να δίνουν την αίσθηση του οράματος. Αυτός είναι και ο λόγος άλλωστε που επιλέγω πολλές φορές τοπία με ομίχλη. Μέσα σε αυτούς τους κενούς, σιωπηλούς χώρους ενώ φαινομενικά δίνεται η εντύπωση ό, τι αποσυνδέομαι από την πραγματικότητα, στην ουσία αρκετές φορές καταφέρνω και συνδέομαι απόλυτα με το εδώ και το τώρα. Από εκεί και ύστερα τα πράγματα είναι απλά ,αφήνομαι στη άμεση θέαση του κόσμου μας και οι εικόνες απλά συμβαίνουν ή όχι μπροστά μου. Επομένως ναι, η φωτογραφία για εμένα είναι μια δυνατή ουσιαστική σιωπηλή γλώσσα.
Αυτή η σιωπή διαφοροποιεί την φωτογραφία από τα κινηματογραφικά φίλμς. Μίλησέ μας και για αυτά. Τι προσθέτει η μουσική και η ομιλία;
Η σιωπή, το τίποτα που είναι τα πάντα, είναι συχνότητες που μπορούν να είναι παρούσες σε όλες τις μορφές της Τέχνης χωρίς καμία διαφοροποίηση… Είναι στο χέρι του δημιουργού και συνήθως θέλει χρόνο και τριβή με το μέσο που εχει επιλέξει ο καθένας μας για να επιτευχθεί αυτό. Οι ταινίες του Αγγελόπουλου, οι πίνακες του Ρόθκο, η μουσική του Brian Eno, νομίζω εμπεριέχουν όλα τα παραπάνω… με το παραπάνω!
«Πού βρίσκομαι όταν δεν είμαι στην πραγματικότητα ή στη φαντασία μου;» έλεγε ο Ταρκόφσκι. Ίσως τελικά τότε να είμαστε στις φωτογραφίες, ίσως αυτός να είναι ένας άλλος χώρος.
Είμαστε οι φωτογραφίες μας, οι εικόνες μας είναι ο καθρέφτης μας, το “κατ’ εικόνα και ομοίωση” νομίζω πως ταιριάζει στην παρατήρησή σου.
Τι νομίζεις πως μας χρειάζεται η τέχνη, ποιά είναι η άποψή σου;
Έχω μία κόρη, εφτά χρονών σήμερα…η μαθητεία μου δίπλα της μου δίδαξε πως το μόνο που χρειάζεται η τέχνη είναι να ξανασυνδεθούμε με την Αλήθειά μας. Να ξαναγκαλιάσουμε τις πραγματικές ποιότητες του εαυτού μας, αυτές που φεγγοβολούν όσο είμαστε παιδιά, αυτές που πολλές φορές θαμπώνει η λάμψη τους όσο εντασσόμαστε στον κόσμο των “μεγάλων”. Aπό εκεί και ύστερα οι απαντήσεις στο ερώτημά σου έχουν δοθεί κατά τη γνώμη μου, εδώ και χρόνια. “Ένας μονάχα δρόμος υπάρχει: βυθιστείτε μέσα στον εαυτό σας” μας προτρέπει ο Ρίλκε στο ‘’Γράμματα για έναν νέο ποιητή’’. Για αυθεντικότητα και εσωτερική αλήθεια μιλάει ο Ταρκόφσκι στο ‘’Σμιλεύοντας το χρόνο’’. ‘’Το πιο σημαντικό είναι να αισθανθείς ένα έργο τέχνης και όχι να το καταλάβεις’’ μας συμβουλεύει ο Μυταράς…
Πιστεύεις ότι ο φωτογράφος όχι απλά εκτίθεται όταν φωτογραφίζει, αλλά το θέλει κιόλας αυτό;
Πιστεύω πως όσοι ασχολούμαστε με αυτού του είδους τη φωτογραφία που συζητάμε, αναπόφευκτα εκτιθέμεθα… δεν γνωρίζω αν κάποιος το επιδιώκει λιγότερο ή περισσότερο, όλο αυτό. Εκείνο που ξέρω είναι ότι αυτή η έκθεση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καλλιτεχνικής έκφρασης, ο πομπός (φωτογράφος) αναζητεί αποδέκτη, έχει ανάγκη να μοιραστεί, να κοινωνήσει το έργο του και αυτά που τον συν-κινούν, να συν-κινήσουν και άλλους. Το μοίρασμα ενός φωτογραφικού έργου σηματοδοτεί και την ολοκλήρωση του!
Πότε νιώθεις ότι μια φωτογραφία σου είναι σωστή;
Κάθε φορά που για κάποιο μαγικό λόγο νοιώθω πως “το χέρι,το μάτι το μυαλό και η καρδιά είναι στην ίδια ευθεία” όπως έλεγε πολύ σοφά ο Bresson.
Γιατί ξεκίνησες να βγάζεις φωτογραφίες;
Η φωτογραφία μπήκε στη ζωή μου λόγω της εργασίας μου ως καταγραφικό μέσο. Πολύ γρήγορα κατάλαβα ότι κρατάω κάτι πολύ ενδιαφέρον στα χέρια μου. Αυτό που ίσως μου κέντρισε την προσοχή ήταν η ευκολία της ως προς το τεχνικό της κομμάτι. Η εκμάθηση του μέσου και οι πρώτοι πειραματισμοί έγιναν στη φύση. Σύντομα κατάλαβα ότι εκεί νιώθω πολύ άνετα να φωτογραφίζω.. Και κάπως έτσι παράλληλα με την εξερεύνηση του φωτογραφικού μέσου ξεκίνησε μία βαθιά σχέση σεβασμού και εκτίμησης για το φυσικό περιβάλλον!
Ερασιτέχνης λοιπόν πάντα;
Ο Ralph Eugene Meatyard, αποκαλούσε τον εαυτό του “αφοσιωμένο ερασιτέχνη”. Οπτικός στο επάγγελμα και παρόλο που ήταν ο φωτογράφος του Σαββατοκύριακου έχει ένα πολύ σημαντικό έργο. Ταυτίζομαι λοιπόν απόλυτα με το “αφοσιωμένος ερασιτέχνης” με την ελπίδα ότι οι εικόνες μου θα καταφέρουν να συν-κινήσουν!
Βιογραφικό
Ο Γιάννης Γκόγκος είναι ένας λάτρης του φωτογραφικού μέσου. Ο ίδιος επικαλείται τον όρο του ‘’αφοσιωμένου ερασιτέχνη”, μία έκφραση που χρησιμοποιούσε πολύ συχνά και ο Ralf Eugene Meatyard. Αυτή η ιδιότητα του δίνει την ευκαιρία να ρισκάρει καλλιτεχνικά, γεγονός που του επιτρέπει να επαναπροσδιορίζει διαρκώς τη σχέση του με τη φωτογραφία αλλα και την Τέχνη γενικότερα.
Η ενασχόληση του με τη φωτογραφία ξεκινάει το 2008 . Για αρκετά χρόνια η θεματολογία του επηρεάζεται απο την άγρια και μυστηριακή ομορφιά της οροσειράς της Ροδόπης. Η γέννηση της κόρης του το 2014 ενεργοποιεί μια προσπάθεια συνειδητής σύνδεσης του φωτογραφικού μέσου με τον εσωτερικό του κόσμο. Έκτοτε η φωτογραφική του αναζήτηση επεκτείνεται θεματολογικά.
Αντλεί έμπνευση από διάφορους φωτογράφους, ζωγράφους και μουσικούς, αφήνοντας ανοιχτές τις αισθήσεις στου στις καθημερινές του εντυπώσεις.
https://www.facebook.com/gogosgiannis/
https://www.instagram.com/gogos_giannis/