Γεωργία Πανάκια: “Ψάχνω κάτι να με ταρακουνήσει, ένα ξάφνιασμα, μια κινητοποίηση, ένα ερέθισμα που θα με φέρει σε άχρονο χρόνο”
Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένα μικρό κορίτσι. Η Γεωργία. Της άρεσε να παίζει με τα άλλα παιδιά αλλά θυμάται συχνά να τα αφήνει και να πηγαίνει σε ένα όμορφο σημείο του χωριού της. Εκεί, μόνη, έπαιζε στήνοντας δικές της ιστορίες. Ήταν το καταφύγιό της, ο «κόσμος» της. Το κορίτσι μεγάλωσε. Η ανάγκη της όμως να ισορροπεί ανάμεσα στην πραγματικότητα και το παραμύθι παρέμεινε δυνατή. Μαθήτρια Λυκείου, σε μια εκδρομή, δανείστηκε τη φωτογραφική μηχανή φίλης και άρχισε να τραβά φωτογραφίες, όχι την παρέα αλλά άσχετα πράγματα. Για εκείνην όμως σημαντικά. Μόλις είχε ανακαλύψει έναν καινούριο τρόπο να βρίσκεται σε επαφή με τον «κόσμο» της.
Ήταν η πρώτη αφορμή. Τότε κατάλαβα πως το να φωτογραφίζω μου κάνει «κάτι». Δεν το καλλιέργησα όμως, αφού δεν είχα φωτογραφική μηχανή. Αυτό έγινε το 1997 όταν βρισκόμουν πια μόνιμα στην Αθήνα και γράφτηκα στα Σεμινάρια Φωτογραφίας του Δήμου Καλλιθέας. Αγόρασα μία Zenit, κι έμαθα από την αρχή τα πάντα. Γνώρισα τη μαγεία του φιλμ και του σκοτεινού θαλάμου που δεν έχει καμία σχέση με τα σύγχρονα προγράμματα επεξεργασίας και τον ηλεκτρονικό κόσμο. Αφή και όραση σε εγρήγορση. Πολλά λάθη, πολλά φιλμ, αρκετές καμένες φωτογραφίες, αλλά η διαδικασία υπέροχη! Το 2000 όμως αναγκάστηκα να εγκαταλείψω τη φωτογραφία εξαιτίας της απαιτητικής μου εργασίας. Λίγα χρόνια αργότερα, αγοράζοντας την πρώτη μου ψηφιακή μηχανή, άρχισα δειλά να ξαναφωτογραφίζω και να παρακολουθώ σεμινάρια φωτογραφίας. Το πρώτο ήταν ένα των Ελλήνων Φωτορεπόρτερ και μετά ολοκλήρωσα τον κύκλο σεμιναρίων του Πλάτωνα Ριβέλλη τον οποίο θεωρώ δάσκαλό μου και σημείο αναφοράς. Στον Φωτογραφικό Κύκλο γνώρισα και τον Μάνο Λυκάκη που με στήριξε τότε αλλά και στη συνέχεια όταν, επιθυμώντας να σταθώ επαγγελματικά στο χώρο, σπούδασα στη Leica ώστε να πιστοποιήσω τις τεχνικές μου γνώσεις. Παράλληλα παρακολουθούσα workshops: του Κωστή Αντωνιάδη, του Αχιλλέα Νάσιου, του Παύλου Φυσάκη και της Πάσκουα Βοργιά, του Jacob Aue Sobol. Μου αρέσει να γνωρίζω διάφορες φωτογραφικές «φωνές». Θέλω να είμαι ανοιχτή, να πειραματίζομαι. Δεν μπορώ να είμαι ταγμένη κάπου. Σέβομαι κάθε δάσκαλο ή εισηγητή εκτιμώντας ό,τι μου προσφέρει. Μέσα από διαφορετικές καταστάσεις προσπαθώ να χτίσω τη δική μου προσωπική φωτογραφική ματιά: να βρω τι είναι αυτό που με γεμίζει, με εκφράζει και πώς τελικά μπορώ να το εξελίξω.
Της αναφέρω μια αγαπημένη φράση από το βιβλίο «Σημειώσεις για την όραση» του Jim Morrison. «Στην αρχή βλέπω πολλά πράγματα που χορεύουν… ύστερα όλα συνδέονται σιγά σιγά». Τελικά τι την κάνει να σηκώσει τη φωτογραφική μηχανή και να τραβήξει μία φωτογραφία;
(Γελάει). Τι όμορφη φράση! Ξέρεις γιατί γελάω; Για τη σύμπτωση. Λατρεύω το χορό! Ασχολούμαι από τα 28 μου. Δεν θεωρώ πως είμαι χορεύτρια αλλά συνδυαστικά με τη φωτογραφία είναι υπέροχοι τρόποι έκφρασης. Και για να επανέλθω στην ερώτησή σου, αν είχα την απάντηση στα ερώτηματα «τελικά τι φωτογραφίζεις; Πού τοποθετείς τη φωτογραφία σου;» νομίζω πως δεν θα είχα πια ενδιαφέρον να το κάνω. Φωτογραφίζω πολύ και αυθόρμητα. Καθόλου κονσεπτικά. Φυσικά και μπορώ να ανταποκριθώ και να υποστηρίξω ένα θέμα από τη στιγμή που ασχολούμαι με τη φωτογραφία επαγγελματικά αλλά όταν φωτογραφίζω για μένα, θέλω τη φαντασία, το «χορό»! Το κίνητρο για να κάνω το κλικ συνδέεται με τα βιώματά μου, με ό,τι κινητοποιεί το συναισθηματικό και οπτικό μου κόσμο. Αυτό που «βλέπω» δεν είναι αυτό που βλέπω, αλλά κάτι μέσα μου που συνδέεται με αυτό. Δεν μπορώ να το εξηγήσω εύκολα. Η φωτογραφία με καλεί. Δεν είναι μόνο η αποτύπωση της στιγμής. Απλά δεν μπορώ να κάνω αλλιώς! Είναι μια αίσθηση που με βγάζει από το τώρα. Οπουδήποτε, με οποιονδήποτε, εκείνη τη στιγμή είναι σαν να σταματάει ο χρόνος. Νιώθω μετέωρη. Χωρίς συναισθήματα. Κι επειδή είμαι αρκετά συναισθηματική η φωτογραφία μου φέρνει εσωτερική ισορροπία. Κουμπώνει τέλεια με αυτό που αναζητώ σε όλες τις πτυχές της ζωής μου. Δεν είναι συγκεκριμένο. Ψάχνω κάτι να με ταρακουνήσει, ένα ξάφνιασμα, μια κινητοποίηση, ένα ερέθισμα που θα με φέρει σε άχρονο χρόνο.
Ο φωτογραφικός κόσμος της Γεωργίας είναι ονειρικός. Φευγάτες, ποιητικές εικόνες γεμάτες τόσα νοήματα όσα και υπονοούμενα. Μια επίμονη, συνειδητή απόδραση από την πραγματικότητα.
Κάποιες φορές νιώθω πως έχω ανάγκη να μην πατάω στην πραγματικότητα. Να μην είμαι εδώ. Ίσως αυτό αποτυπώνεται στις φωτογραφίες μου. Είναι ο κόσμος μου, αυτό που υπάρχει μέσα μου, ένα δώρο στον εαυτό μου που μου δίνει τη δύναμη να δω διαφορετικά την επόμενη μέρα, την επόμενη στιγμή, τον επόμενο άνθρωπο στη ζωή μου. Δεν πιστεύω πως έχουμε έναν χαρακτήρα με αρχή, μέση και τέλος. Είναι σαν να βρίσκεσαι σε ένα σπίτι με πολλά παράθυρα. Από κάθε παράθυρο μπαίνει διαφορετικά το φως. Το σπίτι είναι ίδιο αλλά ανάλογα την ώρα και τη στιγμή, οι γωνίες, το φως, οι σκιές, όλα αλλάζουν. Κάπως έτσι είμαστε οι άνθρωποι. Ανάλογα με το τι μας συμβαίνει, αλλάζουμε. Πάντως από μικρή επιθυμούσα να έχω τις δικές μου στιγμές: έναν κόσμο που να τον ξέρω μόνο εγώ, να νιώθω άνετα, να μην περιβάλλεται από άλλους παρά μόνο όταν θέλω. Είμαι κοινωνική, δεν είμαι απομονωμένη αλλά έχω την ανάγκη της μοναχικότητας. Στον κόσμο μου ο καθένας είναι ευπρόσδεκτος. Αν τον γεμίζει, αν νιώθει κάτι από μια φωτογραφία μου, είναι μια φωνή που ακουμπά με τη δική μου φωνή. Είναι επικοινωνία και «συνάντηση» μαζί του.
«Το “να βλέπεις” ενέχει πάντα το ενδεχόμενο ενός χτυπήματος στην εσωτερικότητά μας, διότι αποκαλύπτοντάς μας την απεραντοσύνη του εξωτερικού κόσμου, τα μάτια μας ανοίγουν στους άλλους το δρόμο προς το άπειρο των δικών μας εσωτερικών χώρων». Λίγος Jim Morrison ακόμη ήταν αναπόφευκτος…
Δεν μπορώ να δω με τα μάτια των άλλων. Δεν ξέρω τι βλέπουν στις φωτογραφίες μου. Μου έχουν πει πως θυμίζω αερικό και πως βγάζω κάτι απόμακρο αλλά δεν το καταλαβαίνω. Σίγουρα πάντως οι φωτογραφίες μου είμαι εγώ. Όταν παρουσιάζω τις φωτογραφίες μου δημόσια, θέλω να έχω κάτι να πω, κάτι να δείξω. Δεν μου αρέσει η φλυαρία, η ανούσια έκθεση ούτε απλά να υπάρχω-για-να-υπάρχω στα media. Δεν με ενδιαφέρει να αλληλεπιδρώ με συγκεκριμένο τρόπο, με συγκεκριμένη μέθοδο, με συγκεκριμένους ανθρώπους. Ίσως γι’ αυτό δεν είμαι συνεπής στην οργάνωση και προώθηση του φωτογραφικού μου υλικού. Ούτε στη συλλογή μου στο Instagram κάνω αυστηρή επιλογή. Είναι περισσότερο ένα φωτογραφικό ημερολόγιο παρά μια προσπάθεια να παρουσιάσω τη φωτογράφο Γεωργία. Άλλωστε δεν έχω καν τον τίτλο «φωτογράφος» στο προφίλ μου, αφού δεν πρόκειται για κάτι επαγγελματικό. Θέλω να το κρατήσω σε πιο προσωπικό επίπεδο. Εμπνέομαι λίγο από τη Vivian Meyer σε αυτό -χωρίς να συγκρίνομαι μαζί της φυσικά-. Άλλωστε εγώ έχω μπει στη διαδικασία της παρουσίασης κι έκθεσης των φωτογραφιών μου. Αλλά το πιο υπέροχο για μένα, ακόμη κι από την αναγνώριση, είναι η στιγμή της λήψης.
Φωτογραφίες της Γεωργίας έχουν ανέβει κατά καιρούς σε Flickr, Βlogspot, Τumblr και Βehance αλλά τον τελευταίο καιρό χρησιμοποιεί κυρίως το Instagram. Η συλλογή της τιτλοφορείται Molly’s labyrinth. Ποια είναι η Molly;
Tη Molly την εμπνεύστηκα από την ηρωίδα του βιβλίου «Άλμπατρος» της Σώτης Τριανταφύλλου. Μου άρεσε το όνομα και συνέπεσε με την εποχή που ήθελα να δημιουργήσω ένα avatar που να συνδέεται με τις φωτογραφίες, τις μουσικές και κάποια γραπτά μου. To labyrinth προέκυψε από την ταινία Pan’s Labyrinth του Guillermo del Toro. Μια ταινία-παραμύθι. Μου αρέσουν τα παραμύθια, όχι τόσο σαν αφήγηση αλλά για την εξωπραγματική τους διάσταση. Η Molly λοιπόν, βρίσκεται στο κέντρο ενός λαβυρίνθου προσπαθώντας να ισορροπήσει το πραγματικό, το φανταστικό, το παραμυθένιο, το ονειρικό. Διότι -καλώς ή κακώς- έχει πολλές πλευρές που προσπαθεί να πλησιάσει. Να ανασύρει βιώματα και καταστάσεις, να τα φέρει στην επιφάνεια ώστε να τα δεχθεί ως κομμάτι της ζωής της.
Και στα αδιέξοδα του λαβυρίνθου; Έχει κάποιο «μίτο» που τη βοηθά να βγει;
Η σκοτεινή μου πλευρά δεν με φοβίζει. Μου αρέσει! Είναι κομμάτι του εαυτού μου. Στα δύσκολα, ανασκουμπώνομαι και σφίγγω τα δόντια. Έχω περάσει διάφορες άσχημες στιγμές στη ζωή μου όπως όλοι, όμως δύσκολα θα απογοητευτώ. Δεν νιώθω καθόλου άβολα στο «λαβύρινθο» αφού ξέρω πως είναι δικό μου δημιούργημα. Συχνά μόνοι μας οδηγούμε το εαυτό μας σε δυσάρεστες καταστάσεις. Είναι σημαντικό να αναλαμβάνω το δικό μου μερίδιο ευθύνης στα πράγματα και προσπαθώ να βρω έναν τρόπο επικοινωνίας που να μην πληγώνει ούτε εμένα ούτε τους γύρω μου. Δεν είμαι ο πιο χαρωπός άνθρωπος. Αν ήμουν, δεν ξέρω αν θα είχα την ανάγκη της φωτογραφίας. Από μικρή έχω ασχοληθεί με διάφορες δραστηριότητες που κινητοποιούν την έκφρασή μου: μουσική, κεραμική, χορός, γράψιμο… Πριν λίγα χρόνια όμως, συνειδητά ξεκαθάρισα μέσα μου πως θέλω να αφοσιωθώ και να εστιάσω. Προτεραιότητα για μένα είναι μία: η φωτογραφία!
Η Γεωργία Πανάκια ζει και εργάζεται ως φωτογράφος στην Αθήνα. Μαθήτευσε στον Φωτογραφικό Κύκλο με δάσκαλο τον Πλάτωνα Ριβέλλη. Η απόφασή της να ασχοληθεί επαγγελματικά με τη φωτογραφία την οδήγησε να φοιτήσει στη Leica Academy. Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις και είναι μέλος του Φωτογραφικού Κύκλου από το 2009. Πιστεύει πως η φωτογραφία είναι ένα μέσο παρατήρησης ενός μη ορατού κόσμου τον οποίο προσπαθεί να αποτυπώσει με τον φακό της.
Sites
https://www.flickr.com/photos/-molly-/
https://www.instagram.com/mollys.labyrinth
https://molly-moments.blogspot.gr/
https://www.behance.net/georgiapanakia
