Αλέξης Βασιλικός: “With Eyes Bathed in Emptiness”
*Η συνέντευξη δόθηκε στην Κέλλυ Ανδρεάδη και τον Σπύρο Φίλιο
Ο Αλέξης Βασιλικός είναι εικαστικός φωτογράφος, του οποίου η φωτογραφική πρακτική συνδέεται με τον διαλογισμό. Προεξάρχουσα θέση στην εργασία του κατέχει το ενεργειακό editing, που προϋποθέτει την αντίληψη ότι κανένα μεμονωμένο πράγμα στο σύμπαν δεν έχει ένα σταθερό, έμφυτο νόημα κι έτσι ούτε οι εικόνες θεωρούνται πεπερασμένα αντικείμενα εντός συγκεκριμένου πλαισίου, αλλά μάλλον πρέπει να ιδωθούν ως εκδηλώσεις ενέργειας, σαν ενδεχόμενα, παρά σαν τετελεσμένα.
“Don’ t let your mind see through your eyes”, λέει ο πνευματικός σου δάσκαλος Mooji. Το ενστερνίζεσαι; Είναι οι φωτογραφίες σου αποτυπώσεις συγκεκριμένων χρονικών στιγμών ή η οπτικοποίηση της ενέργειας που σου μετέδωσαν εκείνες τις στιγμές τα σχετικά ερεθίσματα;
Κατ’ αρχάς γεια σας και ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση.
Αυτό που λέει ο Μούτζι, όπως το καταλαβαίνω, είναι μια υπενθύμιση μιας δυνατότητας που έχει η συνείδηση, να αντιλαμβάνεται καθαρά, άμεσα, μη- εννοιολογικά, οπότε δεν είναι ένα ιδεολογικό ζήτημα για να το ενστερνιστώ ή όχι, είναι μια εμπειρική δυνατότητα και ναι, ανταποκρίνεται στην εμπειρία μου σε μεγάλο βαθμό και αυτό οφείλεται στην επιμονή και την αγάπη του Μούτζι.
Τώρα, αν άκουγα κάτι τέτοιο, χωρίς να γνωρίζω το πλαίσιο, μάλλον το πρώτο πράγμα που θα ρώταγα είναι “γιατί;”. Γιατί να μην συνεχίσουμε να βλέπουμε με τον νου;
Όσον αφορά τις φωτογραφίες, ναι, είναι και τα δυο, και αποτυπώσεις στιγμών και ενέργεια, κυρίως όμως είναι ακινησία, παύση και άδειασμα.
#3459
«Πώς θα μπορούσε κανείς να μείνει κρυμμένος μπροστά σ’ αυτό (το φως) που δεν δύει ποτέ;» ρωτά τον αναγνώστη ο Ηράκλειτος στο «Περί φύσεως», για να δηλώσει ο ίδιος στη συνέχεια πως «δεν μπορεί». Η φωτογραφία, ως γραφή του φωτός, μπορεί να αποτελέσει μέρος αυτής της αναρώτησης; Και, άραγε, με την ίδια ή άλλη απάντηση;
Οπότε ρωτάς, αν κατάλαβα καλά, αν η φωτογραφία μπορεί ν’ αποκαλύψει αυτό που είμαστε, αυτό που δεν δύει ποτέ;
Νομίζω ότι, αυτή είναι η πνευματική λειτουργία της τέχνης, να αποκαλύπτει στον άνθρωπο αυτό που είναι, πριν αρχίσει να γίνεται, το αγέννητο.
“Οι εικόνες δεν έχουν νόημα από μόνες τους, το μυαλό προβάλλει έννοιες στις εικόνες, σύμφωνα με την αυτο-εικόνα του καθενός”, αναφέρεται στις σημειώσεις που είναι στη σελίδα σου. Είναι δυνατόν το ίδιο το θέμα να μην συμμετέχει στο νόημα της εικόνας;
Το θέμα, αν εννοείς αυτό που δείχνει μια εικόνα, προφανώς και διαμορφώνει το νόημα, αλλά έχουμε και την επιλογή να μη δώσουμε νόημα στην εικόνα.
Η εικόνα, όπως και όλα τα αντικείμενα, δεν έχουν ένα νόημα έμφυτο, ανεξάρτητο από το υποκείμενο που τη νοηματοδοτεί.
Μια εικόνα δεν λέει “σημαίνω αυτό”, ο νους λέει “αυτή η εικόνα σημαίνει αυτό ή το άλλο”. Για ποιον δουλεύει ο νους, όταν ερμηνεύει;
#4301
Επεξεργάζεσαι ενεργειακά τα φωτογραφικά σου projects, αποκλίνοντας από το σύνηθες γραμμικό sequencing (αρχή, μέση, τέλος).
Σε ενδιαφέρει να αναζητηθεί η σύνδεση των φωτογραφιών στις ενότητές σου (αν πράγματι υπάρχει τέτοια σύνδεση εξαρχής) ή θα προτιμούσες να ιδωθούν ως ένα «ταξίδι», όπου οι εικόνες, οι τόποι και οι εμπειρίες απλώς συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μας;
Η σύνδεση των εικόνων είναι οργανική στον τρόπο με τον οποίο δουλεύω, η μια εικόνα συνδέεται με την επόμενη και όλες μαζί, χωρίς να υπάρχει συνήθως κάποια συγκεκριμένη αναφορά ή μια ιστορία έξω από την ίδια την ροή των εικόνων. Η σύνδεση επομένως είναι εκεί, το θέμα είναι αν αναγνωρίζεται ή όχι.
Τον λέω “ενεργειακό editing” τον τρόπο αυτό, με τον οποίο συνθέτω γιατί, αν αφαιρέσεις όλες τις ιστορίες από τις εικόνες και το χωροχρονικό τους πλαίσιο, αυτό που μένει είναι η ενέργεια και η όλη διαδικασία περιστρέφεται γύρω από τη σύνθεση με βάση αυτή την ενέργεια.
Ταυτόχρονα είναι και μια μορφή πνευματικής άσκησης αυτός ο τρόπος εργασίας γιατί, για να μπορέσεις να δεις τις εικόνες σαν ενέργεια, πρέπει να σταματήσεις να σκέφτεσαι, ν’ αδειάσεις και από αυτή τη μη-σκέψη πηγάζει το ενεργειακό editing.
Οι εικόνες ανήκουν στον κόσμο, ο καθένας θα τις δει όπως είναι να τις δει, ανάλογα με τις κλίσεις του και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η συνείδησή του, εύχομαι μόνο να μεταφέρουν λίγη από τη χαρά, από την οποία έρχονται.
Συνηθισμένοι, ωστόσο, να αναζητούμε την ταυτότητα του φωτογραφικού έργου σε θεματικές αναφορές ή τεχνικές παραμέτρους, νιώθουμε πιο “ασφαλείς” μέσα στο Solid Space, που τα συνδετικά του στοιχεία είναι μάλλον ευδιάκριτα (με κυρίαρχο το ασπρόμαυρο). Μήπως αρνείσαι ακριβώς μια τέτοια ασφάλεια, οργανώνοντας τα projects σου με τελείως διαφορετική αντίληψη;
Δεν αρνούμαι την αφηγηματικότητα της φωτογραφίας, απλά δεν θέλω να πω καμιά ιστορία μέσω της φωτογραφίας, η φωτογραφία είναι ένας τρόπος που μου έχει δοθεί για να ξεκουράζομαι από τις ιστορίες, για να ησυχάζει ο νους μου και αυτό το τιμάω. Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο μπορεί να υπάρχει και μια ιστορία, αλλά σαν μια κατασκευή, όχι σαν πραγματικότητα, γιατί εν τέλει καμία ιστορία δεν είναι πραγματική. Αυτό που είναι πραγματικό δεν έχει ιστορία, είναι πάντα εδώ τώρα.
Πάντως, κάνω και θεματικές σειρές, τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο, απλά δεν είναι τόσο δημιουργικά, όσο τα ενεργειακά, ακριβώς γιατί από τη φύση του είναι πιο περιορισμένο κάτι που έχει ένα θέμα.
#3784
Αν η προφανής, αδιαμφισβήτητη ομορφιά είναι το τέλος της σκέψης, ίσως για να μείνουμε διανοητικά ενεργοί στο καλλιτεχνικό έργο, πρέπει πάση θυσία να αποφύγουμε αυτή, που άθελά μας πάντα μας ελκύει… Όμως, η αιθέρια, ονειρική Εύα με το λευκό άλογο στην ενότητα freeflow, πώς μπορεί να αγνοηθεί;
Όταν λέω ότι “η ομορφιά είναι το τέλος της σκέψης” εννοώ ότι, κάθε φορά που τη συναντάς, σταματάς να σκέφτεσαι, αλλά και το αντίστροφο, κάθε φορά που σταματάς να σκέφτεσαι βιώνεις ομορφιά.
Να αποφύγουμε τι; Την ομορφιά;
Δεν νομίζω ότι γίνεται, είναι στη φύση της αντίληψης να την επιζητά, όπως είναι στη φύση της κατανόησης να επιζητά τη σοφία.
#7318
Έχεις ήδη μια δημιουργική πορεία ετών και, μέσω των αναρτήσεών σου, παρουσιάζεις δείγματα παλιών και νέων εργασιών, με τη δική σου αντίληψη ροής και συνέχειας. Συχνά, επίσης, εντάσσεις φωτογραφίες σου σε περισσότερες ιστορίες. Εξακολουθείς να αγκαλιάζεις και να αποδέχεσαι το σύνολο της δουλειάς σου; Επιστρέφεις στο παρελθόν για να εγκαταλείψεις οριστικά φωτογραφίες ή ενότητες που νιώθεις ότι δεν απηχούν πια την ματιά ή την φιλοσοφία σου;
Τις φωτογραφίες δεν χρειάζεται να τις εγκαταλείψω, γιατί δεν τις κουβαλάω μαζί μου. Εξερευνώ τακτικά το αρχείο μου και ανασύρω εικόνες, αλλά δεν είναι κάτι κλειστό και άρα μετρήσιμο αυτό που λες “το σύνολο της δουλειάς” μου, μιλάμε για κάποιες χιλιάδες εικόνες (φτιάχνω εικόνες γύρω στα 25 χρόνια), οι οποίες είναι σε διαρκή μεταβολή, γιατί τις χρησιμοποιώ σαν υλικά για τα έντιτς που κάνω. Να διευκρινίσω εδώ ότι, ως “έργα” συνήθως εννοώ τις σειρές, όχι τις ξεχωριστές εικόνες και γενικά δεν θεωρώ ότι οι εικόνες ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο αποκλειστικά, είτε ιστορικό, είτε εννοιολογικό, γι’ αυτό μπορώ να χρησιμοποιώ μια εικόνα σε διαφορετικά έντιτς. Χρησιμοποιώ τις εικόνες, σαν ενεργειακές μονάδες, οι οποίες μπαίνουν για λίγο κάπου, π.χ. σε μια σειρά και, μετά αυτό γίνεται κάτι άλλο, όπως ένα βιβλίο, και μετά γίνεται μια έκθεση ή μια δημοσίευση στο ίντερνετ και είναι όλο ένα πράγμα σε διαρκή κίνηση, δεν είναι κάτι στατικό, είναι κάτι ανοιχτό, σχεδόν άυλο.
Επομένως ναι, αγκαλιάζω μεν όλες τις εικόνες, αλλά κρατάω και μια άμυνα, δεν ταυτίζομαι με καμία εικόνα, απλά παίζω μαζί τους.
From Subtitles for a film that dosesn’t exist-Subtitle #63
Δεν θέτεις μεμονωμένους τίτλους στις φωτογραφίες σου, τις ονοματοδοτεί συνολικά η ιστορία όπου τις εντάσσεις, όταν βρουν τη θέση τους. Όμως, οι λέξεις, τα λόγια παίζουν εξαιρετικά δυναμικό ρόλο στην παρουσίαση του έργου σου. Οι «Υπότιτλοι για μια ταινία που δεν υπάρχει», είναι ένα διαφορετικό project που παρακολουθούμε να εξελίσσεις τον τελευταίο καιρό. Νιώθεις σαν να σκηνοθετείς πλέον αυτό που νιώθεις, απαλλαγμένο τελείως από εικόνες;
Οι τίτλοι των σειρών μιλάνε πιο πολύ για την εμπειρία πίσω από την παραγωγή των εικόνων, παρά για τις εικόνες καθεαυτές , για τις εικόνες πάντοτε ένιωθα ότι δεν υπάρχει κάτι ουσιαστικό να πεις, πέρα από το να τις δεις.
Έχουν μεμονωμένους τίτλους οι φωτογραφίες, για πρακτικούς λόγους, χρησιμοποιώ τη δίεση με το τετραψήφιο νούμερο , π.χ. “#4974” , το νούμερο έρχεται από την αρχειοθέτηση που κάνει η μηχανή, οπότε δεν ονοματίζω τις εικόνες, γίνεται αυτόματα.
Τα “subtitles for a film that doesn’t exist” τα κάνω από το 2013 και είναι ένας γραφιστικός τρόπος που βγήκε, με τον οποίο μπορώ να εκφράσω κάποιες σκέψεις και να παίξω λίγο με το φαντασιακό του κινηματογράφου. Εικόνες είναι και αυτές, απλά δεν είναι φωτογραφία.
#2932
Η τελευταία σου έκθεση ήταν το 2016, με το “Here Is All There Is”, μια σειρά φωτογραφιών από την περίοδο 1995 – 2015.
Σε λίγες μέρες (12 Ιουνίου) επιστρέφεις με μια ατομική έκθεση στη γκαλερί CAN, παρουσιάζοντας το έργο “MASKS and the OCEANIC“.
Έρχεται κάθε φορά μόνη της η στιγμή που επιθυμείς να επικοινωνήσεις τη δουλειά σου, όχι πια μέσα από οθόνες, αλλά χειροπιαστή, αναρτημένη προς ανάγνωση;
Είναι αναρίθμητες οι συγκυρίες που καθορίζουν αν κάτι είναι να εκδηλωθεί ή όχι. Σε αυτή τη φάση νιώσαμε ότι είναι η ώρα να γίνει. Γενικά για μένα πολύ σημαντικό ρόλο παίζουνε οι συνεργασίες και όλες μου οι συνεργασίες είναι κατά βάση σχέσεις εγκαρδιότητας. Αυτές οι δυο εκθέσεις είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας μου με τη Χριστίνα και είναι έργα που έχουμε φτιάξει μαζί.
Το “Masks” διαφοροποιείται ως καλλιτεχνική προσέγγιση, καθώς είναι περισσότερο αφαιρετικό και εικαστικό, πιο εσωτερικό εν τέλει. Σηματοδοτεί κάτι νέο για σένα; Τι πληροφορίες θα ήθελες να δώσεις στον επισκέπτη της έκθεσης ή ποια οδηγία, όσον αφορά τον τρόπο ανάγνωσης;
Τα Masks τα κάνω πολλά χρόνια, απλά δεν τα έχω δείξει ως τώρα σαν μια ενότητα, συνήθως τα έμπλεκα με άλλες εικόνες. Έχουνε βγει από ένα πολύ παλιό φάκελο που έχω στον υπολογιστή μου και στον οποίο βάζω εικόνες που χρησιμοποιώ για την επεξεργασία, σκουπιδάκια, φώτα, γρατζουνιές, τέτοια πράγματα και κάποια στιγμή άρχισα να τις δουλεύω και αυτές. Ναι, είναι πολύ αφαιρετικές εικόνες και έχουνε κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αλλά δεν θέλω να πω κάτι παραπάνω αυτή τη στιγμή, ελάτε να δείτε την έκθεση και να τα πούμε από κοντά. 🙂
Όσον αφορά τον τρόπο ανάγνωσης, δεν νομίζω ότι χρειάζεται κάποιος πληροφορίες για να δει. Ίσως το αντίθετο να είναι πιο αναγκαίο: να βγάλουμε όλα αυτά τα φίλτρα και να δούμε τον κόσμο με μάτια φρέσκα, με μάτια που έχουν βυθιστεί στην κενότητα, όπως έλεγε ο Κρισναμούρτι (with eyes bathed in emptiness).
Το νέο για μένα σε αυτή την έκθεση είναι πιο πολύ στη μορφή της παρουσίασης, η οποία είναι λίγο κλασσική και είναι κάτι το οποίο δεν είχα κάνει μέχρι τώρα. Ελπίζω να σας αρέσει.
#6610 (from Masks)
Παράλληλα, προχωράς στην έκδοση κάποιων βιβλίων (zines?). Ποια έργα αφορούν οι πρώτες εκδόσεις; Επιμελείσαι πέρα από το editing και τον σχεδιασμό τους;
Τα βιβλιαράκια είναι μέρος ενός ευρύτερου εκδοτικού πρότζεκτ που έχω ξεκινήσει να δουλεύω τα τελευταία 2 χρόνια, το οποίο λέγεται Rigpa Editions και το οποίο περιστρέφεται γύρω απo την παραγωγή βιβλίων, καρτ ποστάλ, σημειωματαρίων και άλλων προϊόντων. Σύντομα θα ξεκινήσει η πρώτη παραγωγή η οποία αφορά 2 βιβλιαράκια το Variations of Presence και το Mumbling Love Songs to Strangers και μια σειρά καρτ ποστάλ. Τον σχεδιασμό τον κάνουνε οι No Más / No More (https://www.instagram.com/nomas_nomore/) και ναι, έχω την καλλιτεχνική επιμέλεια όλου του εγχειρήματος. Αν όλα πάνε καλά, θα κάνουμε μια παρουσίαση του πρότζεκτ στη γκαλερί τον Ιούνιο.
Με την ευγενική παραχώρηση της Can Christina Androulidaki Gallery (https://www.can-gallery.com)
Alexis Vasilikos
Masks & the Oceanic, solo show
Εγκαίνια: Τετάρτη 12 Ιουνίου, 8μ.μ.
Διάρκεια έκθεσης: 12.06.19 – 27.07.19
Ώρες λειτουργίας: Tρίτη – Παρασκευή: 12–3μ.μ. & 5–8μ.μ. | Σάββατο: 12–4μ.μ. και με ραντεβού
CAN Christina Androulidaki gallery
Π. Αναγνωστοπούλου 42, Κολωνάκι 10673, Αθήνα
info@can-gallery.com
www.can-gallery.com
Ο Αλέξης Βασιλικός (γ.1977) είναι εικαστικός φωτογράφος με βάση την Αθήνα.
Η δουλειά του περιστρέφεται γύρω από την περιπατητική φωτογραφία, τον διαλογισμό και το ενεργειακό editing. Είναι συν-εκδότης του φωτογραφικού περιοδικού Phases magazine και συνεργάτης της CAN Christina Androulidaki Gallery.
http://www.alexisvasilikos.net/
http://www.phasesmag.com/
https://www.instagram.com/rigpa_editions/
