Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Realities of Information

Είσαι ένας από τους Έλληνες φωτογράφους που μπήκε στο Ελληνικό και φωτογράφισε την εγκατάλειψη στο πάλαι ποτέ διεθνές αεροδρόμιο. Η δουλειά σου αυτή ανταμείφθηκε χρόνια μετά (Φθινόπωρο του 2014) μιας και το συγκεκριμένο σου project εντάχθηκε στη μόνιμη συλλογή του Smithsonian. Πώς αισθάνεσαι γι’ αυτή την τιμή, αυτή τη διάκριση;  Σου προσθέτει κάποιο βάρος αυτή η αναγνώριση της δουλειάς σου; 
Αισθάνομαι, όπως είναι φυσικό, μεγάλη χαρά και ικανοποίηση για αυτή τη συνεργασία που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2012 με την εκδήλωση ενδιαφέροντος από το NASM (Εθνικό Μουσείο Αεροναυπηγικής και Διαστήματος στην Ουάσιγκτον) για την εργασία “Ellinikon 2007 – 2013”, στον πρώην διεθνή αερολιμένα της Αθήνας.
Ωστόσο η στιγμή που συνειδητοποίησα πως άνοιξε ουσιαστικά αυτή η πόρτα ήρθε μερικά χρόνια αργότερα. Τον Ιανουάριο του 2016 με προσκάλεσαν να συμμετάσχω σε ένα διεθνές project που εκπονούσε εκείνη την εποχή το ίδρυμα. Στα πλαίσια αυτής της συνεργασίας φωτογράφισα μια σειρά εικόνων στη Λήμνο και την Αθήνα, οι οποίες θα αποτελέσουν τη συμμετοχή της Ελλάδας στο project. Το φιλόδοξο αυτό έργο αυτό θα ανακοινωθεί επίσημα τα επόμενα χρόνια και θα είναι μόνιμη εγκατάσταση στο NASM από το 2022.
Με τιμά λοιπόν η εμπιστοσύνη τους και με ενθουσιάζει το γεγονός ότι συνεργάζομαι και συνομιλώ με έναν οργανισμό ο οποίος στην ιδρυτική του διακήρυξη (1846) έχει ως σκοπό την επαύξηση και τη διάχυση της γνώσης, και όσο και αν ακούγεται παράξενο δεν νιώθω βάρος από αυτήν τη συνεργασία. Το αντίθετο μάλιστα, αισθάνομαι πως έχει φύγει ένα τεράστιο βάρος από τους ώμους μου, με την έννοια πως τώρα είναι πιο εύκολο να προσεγγίζω αντίστοιχους φορείς διεθνώς και να εργάζομαι με τη φωτογραφία, πολλές φορές με ιδανικούς όρους.

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Ellinikon 2007 – 2013

Πώς ξεκίνησες το project με το Ελληνικό; Ποιο ήταν το εναρκτήριο ερέθισμα που σε έκανε να ασχοληθείς με αυτή τη συγκεκριμένη δουλειά; Και γιατί η εμμονή σου σε αυτό το συγκεκριμένο τοπίο εγκατάλειψης (σημ. 6 χρόνια λήψεων); 
Το ταξίδι με το αεροπλάνο υπήρχε πάντα στη ζωή μου. Οικογενειακές και προσωπικές στιγμές που έμειναν στη μνήμη με επαναφέρουν πολλές φορές στους χώρους κάποιου αεροδρομίου στην Ελλάδα ή το εξωτερικό. Η μνήμη λοιπόν ήταν το εναρκτήριο ερέθισμα, ενώ η περιέργεια και η χαρά της εξερεύνησης ενός οικείου δημόσιου χώρου ήταν οι κινητήριες δυνάμεις που με ώθησαν να ασχοληθώ με το Ελληνικό.
Όπως οι περισσότεροι λίγο-πολύ γνωρίζουμε, στα αεροδρόμια και σε άλλους σταθμούς μετάβασης ως επισκέπτες/επιβάτες ακολουθούμε μια συγκεκριμένη διαδρομή με περιορισμένη ελευθερία κινήσεων σε ό, τι αφορά τα σημεία στα οποία έχουμε πρόσβαση. Κάθε περιορισμός προκαλεί την περιέργεια και ερεθίζει τη φαντασία, έτσι όταν μας δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία καλούμεθα σε δράση.
Αυτό συνέβη και με το Ελληνικό. Ένα απόγευμα, στα τέλη Αυγούστου του 2007, βρέθηκα στον δρόμο που περιέρχεται τον φράχτη του αεροδρομίου και είδα τα αεροπλάνα παρκαρισμένα στην πίστα. Τότε ένιωσα πως ίσως είχα μια ευκαιρία να περιπλανηθώ και να φωτογραφίσω στους χώρους του αεροδρομίου και την άδραξα.
Στα χρόνια που ακολούθησαν επισκέφτηκα το Ελληνικό αρκετές φορές, με το ενδιαφέρον μου να οδηγείται άλλοτε από τη μνήμη που κοιτά στο παρελθόν και άλλοτε από την περιέργεια που απαντάται σε μέλλοντα χρόνο. Ένιωθα περισσότερο την ανάγκη να αφουγκραστώ και να συντονιστώ με ό,τι αποπνέει αυτός ο τόπος για εμένα παρά να περιγράψω μεθοδικά σε κάποιον τρίτο αυτά που έβλεπα.
Τη στιγμή λοιπόν που δεν είχα για οδηγό έναν κατάλογο λήψεων που θα έπρεπε να γίνουν προκειμένου να περιγραφεί ο χώρος, είχα εμπιστοσύνη στο βίωμα και έτσι δεν αναρωτήθηκα ποτέ για το πως και το πότε θα ολοκληρωθεί αυτή η αφήγηση, η οποία ήταν ανοιχτή σε ενδεχόμενα όπως η έκταση του χρόνου που θα απαιτούσε ένα τέτοιο εγχείρημα για να ολοκληρωθεί.
Τον Ιανουάριο του 2013, ενώ φωτογράφιζα για άλλη μια φορά στους χώρους του δυτικού αερολιμένα διέγραψα μια διαδρομή, σχεδόν σε μια ανάσα, περνώντας από κάθε σημείο που είχα βρεθεί τα προηγούμενα χρόνια και έκανα μια ακόμη λήψη.
Ολοκληρώνοντας το πέρασμα ήξερα με σιγουριά πως είχα τελειώσει διότι ένιωσα μέσα μου το γνώριμο αίσθημα που νιώθει ένας μουσικός στο τέλος μιας συναυλίας έπειτα από ατελείωτες πρόβες. Όταν αργότερα βγήκα έξω και πήγαινα προς το αυτοκίνητο έριξα μια ματιά πίσω μου, είπα ευχαριστώ και έφυγα.

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Ellinikon 2007 – 2013

Δηλώνεις κάπου (σε συνέντευξή σου στην Καθημερινή): «Τη μία στιγμή έβλεπες δύο κούκλες της Ολυμπιακής τυλιγμένες με σελοφάν, αλλά, όταν καταλάγιαζε η εντύπωση της εικόνας, συνειδητοποιούσες ότι αυτές οι κούκλες συμβόλιζαν τη σημερινή κατάσταση, μια ολόκληρη χώρα στη ναφθαλίνη». Να θέσω μια προσωπική ερώτηση: Η «ναφθαλίνη» είναι αυτή που σε έκανε να φύγεις για Νέα Υόρκη; 
Για να είμαι ειλικρινής, η άσφαλτος ήταν που με έκανε να φύγω από την Ελλάδα και εξηγούμαι: Τον Μάρτιο του 2006 βρισκόμουν σε ταξίδι στο Λονδίνο όπου σε μια στιγμή και για κάποιο λόγο, (ίσως επειδή στην Ελλάδα οδηγούσα μηχανή), η προσοχή μου εστιάστηκε στο δρόμο, στην άσφαλτο και μια σειρά σκέψεων που αφορούσαν στην αίσθηση ασφάλειας, εμπιστοσύνης και σεβασμού που εμπνέει ένας τόπος στους πολίτες που τον κατοικούν, εκτυλίχθηκαν στο νου μου αστραπιαία.
Η επόμενη σκέψη ήταν και απόφαση, είπα στον εαυτό μου πως θα πρέπει να αναζητήσω τις ειδικές συνθήκες για τα πράγματα που αγαπάω και που εξελίσσοντάς τα νιώθω πως οδηγούμαι κάπου. Εκείνη την εποχή ήθελα, και ένιωθα πως χρειαζόμουν να αναπτύξω ένα “νοητικό αντίχειρα” σε σχέση με τη φωτογραφία, έτσι ώστε να επεξεργάζομαι καλύτερα, με λεπτότητα και ακρίβεια τα θέματα που με απασχολούν και που διαπραγματεύομαι.
Οραματιζόμουν ένα εργασιακό περιβάλλον το οποίο προάγει τα ερωτήματα και την έρευνα, ένα περιβάλλον όπου ο ανθρώπινος νους δεν καθηλώνεται αμήχανα μπροστά στο Άγνωστο, αλλά ενθαρρύνεται να το αγκαλιάσει, να το διαχειριστεί και να συνθέσει πληροφορίες προκειμένου να προκύψει καινούργια γνώση.
Η Νέα Υόρκη είναι ένα από τα σημεία στον πλανήτη με μακρά παράδοση στη φωτογραφία καθώς αποτελεί βασικό κόμβο στη διεθνή σκηνή, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τον πλούτο της πληροφορίας που υπάρχει διαθέσιμη προς συζήτηση αναφορικά με το μέσον. Αποφάσισα λοιπόν να εκτεθώ σε αυτό το περιβάλλον και έτσι έξι μήνες μετά, τον Σεπτέμβριο του 2006 έκανα το βήμα, μετακόμισα στη Νέα Υόρκη.

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Hopes Deams And Hard Times – Noam Chomsky

Δουλεύοντας στο εξωτερικό τώρα πια, ποιες είναι διαφορές που θα μπορούσες να εντοπίσεις συγκρίνοντας το φωτογραφικό γίγνεσθαι στην Ελλάδα με αυτό του εξωτερικού; Οι Έλληνες φωτογράφοι πώς αντιμετωπίζονται σε διεθνές επίπεδο; 
Έλληνες φωτογράφοι διακρίνονται στη διεθνή σκηνή τακτικά. Με την επανάσταση της ΤτΠ, (Τεχνολογία της Πληροφορίας), και του ίντερνετ, μπορεί εύκολα ένας/μια φωτογράφος από όπου βρίσκεται να διεκδικήσει το διεθνές κοινό του/της προκειμένου να επικοινωνήσει και να υποστηρίξει το έργο του/της και να διακριθεί.
Επιπλέον και στον Ελλαδικό χώρο ένας/μια φωτογράφος δεν αισθάνεται μοναξιά, υπάρχουν σημαντικές διοργανώσεις και προσπάθειες για την ανάδειξη της φωτογραφίας και των δημιουργών της από άκρη σε άκρη της χώρας που έλκουν το ενδιαφέρον και την προσοχή της διεθνούς σκηνής.
Ταυτόχρονα κάτι που συμβαίνει τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα είναι πως αυξάνεται το πλήθος των ανθρώπων που φωτογραφίζουν και συμμετέχουν στη συζήτηση γύρω από τη φωτογραφία. Έτσι, μέσα από αυτή τη εξοικείωση προκύπτουν και οι εξαιρετικές περιπτώσεις των δημιουργών που μας περιγράφουν τον κόσμο μέσα από μια ιεράρχηση που ίσως δεν την είχαμε αντιληφθεί, γεγονός που αποτελεί κέρδος για όλους μας και δεν αναφέρομαι μόνο στη φωτογραφική κοινότητα.
Εκπαιδευόμαστε διαρκώς -με τρόπο άμεσο ή έμμεσο- στο να διαβάζουμε και να αποδίδουμε νόημα στις φωτογραφικές εικόνες. Συμμετέχουμε στην εξέλιξη μιας δυναμικής γλώσσας με συντακτικό και αισθητικό εύρος που αυτή την εποχή μας προσκαλεί, περισσότερο ίσως από ποτέ, να εξοικειωθούμε έτι περαιτέρω με αυτή γραφή προκειμένου να την αξιοποιήσουμε με ευρηματικότητα και ευστοχία στην επικοινωνία μας.
Βρίσκω πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι ξαναζούμε παγκοσμίως τη στιγμή της επανάστασης της τυπογραφίας να επανέρχεται αυτή τη φορά στο χώρο της φωτογραφίας μέσω των ψηφιακών τεχνολογιών. Μαζί με αυτές τις εξελίξεις ωστόσο, εμφανίζεται και η ανάγκη για επεξεργασία και αφομοίωση ενός συνόλου πληροφοριών και δυνατοτήτων που μας παρέχονται και τούτο απαιτεί χρόνο και ενασχόληση.
Σε αυτό το νέο τοπίο με τους ανοιχτούς ορίζοντες για τη φωτογραφία, η Ελλάδα θα μπορούσε στο μέλλον να διαδραματίσει -γιατί όχι- πρωταγωνιστικό ρόλο σε μια πτυχή της ευρύτερης συζήτησης, να θέσει το βήμα σε έναν τομέα για παράδειγμα. Δεν μου ακούγεται ουτοπικό.

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Ελληνικό

Κάθε φωτογραφία σου είναι κι ένα μικρό φωτογραφικό δοκίμιο. Η φωτογραφική αφήγηση πότε προκύπτει; Ενυπάρχει κατά τη λήψη ή την ανακαλύπτεις στην επιλογή της φωτο μετά τη λήψη; Το ρωτώ αυτό γιατί αν καλοκοιτάξει κανείς τις φωτογραφίες σου, οι λήψεις δεν είναι τυχαίες, δεν περιέχουν έκπληξη, δεν είναι φωτογραφίες που έχουν ληφθεί «στο φτερό». 
Είναι πολύ δύσκολο για τον σύγχρονο άνθρωπο να αναλογιστεί τη ζωή δίχως ένα γλωσσικό κώδικα και μια σειρά συμβόλων που αποτελούν τα εργαλεία της σκέψης και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την έννοια του αφηγήματος. Το αφήγημα αναδύεται μέσα από μια σειρά ιεραρχήσεων, αναλογιών, μεταφορών και συνδέσεων που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης νόησης.
Η γλώσσα εν προκειμένω -ως εργαλείο κώδικας- με κανόνες και βαθμούς ελευθερίας, σωματοποιείται, δεσμεύει την οπτική αντίληψη, κατηγοριοποιεί, ερμηνεύει και συνδέει τα γεγονότα. Ας σκεφτούμε για παράδειγμα την έννοια/πλαίσιο “Εστιατόριο”, η οποία εμπεριέχει άλλες έννοιες/πλαίσια όπως, “Κουζίνα”, “Σερβιτόρος”, “Λίστα Κρασιών”, κ.ο.κ., όμως δεν εμπεριέχει την έννοια “Αγέλη Ελεφάντων” ως μέρος της εμπειρίας, συνεπώς ούτε και ως εικόνα. Συνήθως…
Εάν κάτι τέτοιο συνέβαινε στην πραγματικότητα (εάν δηλαδή τη στιγμή που απολαμβάνουμε ένα ωραιότατο δείπνο ξαφνικά εμφανιστούν παιανίζοντας είκοσι Ελέφαντες),  αυτό θα αποτελούσε γεγονός μιας τέτοιας κλίμακας όπου θα κατέρρεε ο κόσμος. Θα συνιστούσε με άλλα λόγια μια παραδοξότητα, μια διαρραγή στη συνέχεια και τη συνέπεια του αφηγήματος που έχουμε εμπεδώσει και θα προκαλούσε αμηχανία, ποικίλα συναισθήματα και αντιδράσεις.
Στη δεδομένη στιγμή, η φωτογραφική αφήγηση έρχεται να οργανώσει μέσα σε ένα ή και σε περισσότερα κάδρα/πλαίσια, ένα πολυεπίπεδο γεγονός, φορέα και μέτοχο ταυτόχρονα πολλαπλών άλλων αφηγήσεων που προϋπάρχουν της φωτογραφικής πράξης και που ο/η φωτογράφος καλείται να διαχειριστεί, αποσπώντας από την πραγματικότητα που εξελίσσεται αυτόνομα, μια σειρά από προφανείς ή ακόμη καλύτερα σε κάποιες περιπτώσεις, υπαινισσόμενες οπτικές πληροφορίες, συντάσσοντάς τες σε φωτογραφικό στιγμιότυπο στον εκάστοτε ενεστώτα χρόνο.
Το στιγμιότυπο αυτό μπορεί στη συνέχεια να αποτελέσει μέρος μιας γραμμικής αφήγησης, την οποία διέπουν λογικές (διαφανείς στην αντίληψη και προβλέψιμες) σχέσεις αιτίας-αποτελέσματος υπό τον τίτλο και τη συνοχή ενός θέματος που συγκροτούν μια ιστορία, όπως για παράδειγμα στις εργασίες Ellinikon, Hopes Dreams & Hard Times, Lemnos LandFaces.
Ακόμη όμως, ένα στιγμιότυπο θα μπορούσε -αποκλείνοντας από τη λογική και τη λειτουργία ενός “Visual Bite”- να συνταχθεί στα πλαίσια μιας ασύμμετρης ακολουθίας εικόνων με τρόπο τέτοιο ώστε το γεγονός που περιγράφεται να ανοίγεται σε πολλαπλές ερμηνείες που εκπλήσσουν και αναζητούν λύση, προσβλέποντας αυτή τη φορά σε μια ανάδυση από το υποσυνείδητο του θεατή, Realities of Information.

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Hopes Deams And Hard Times – Yvette Jarvis

Να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή… Ξεκίνησες ως μουσικός και μετά άρχισες να ασχολείσαι με τη φωτογραφία; Ο χρόνος, ο ρυθμός, η παύση παίζουν σημαντικό ρόλο στη μουσική.  Όμως μιλάμε και για χρόνο στη φωτογραφία. Βλέπεις ομοιότητες; Θα μπορούσες να καθορίσεις όρια χρόνου στη μουσική και φωτογραφία;
Η φωτογραφία μου τράβηξε την προσοχή και το ενδιαφέρον από τα παιδικά μου χρόνια, όταν κάπου στα 7-8 είχε έρθει στο σπίτι μια συγγενής και έβγαζε φωτογραφίες εμένα και την αδερφή μου. Είχα γοητευτεί απο τη διαδικασία και αργότερα, στο γυμνάσιο, ταυτόχρονα περίπου με την ενασχόλησή μου με τη μουσική είχα στήσει ένα σκοτεινό θάλαμο σε μια αποθήκη που είχαμε και έτσι κάπως ξεκίνησαν όλα.
Στην πορεία η μουσική είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή μου καθώς τη σπούδασα ενώ συνεργαζόμουν παράλληλα με καλλιτέχνες όπως οι Άγαμοι Θύται, ο Βασίλης Λέκκας, ο Γεράσιμος Ανδρεάτος, παίζοντας ντραμς σε συναυλίες και μουσικές σκηνές (Γυάλινο Μουσικό Θέατρο, Σταυρός του Νότου, Γραμμές, μεταξύ άλλων).
Έτσι με αυτόν τον τρόπο επένδυσα στη φωτογραφία ολόκληρα μηνιάτικα σε φιλμ, μηχανές, βιβλία και ταξίδια. Πέρα όμως και άσχετα με τον βιοπορισμό, η μουσική (κυρίως χωρίς στίχους) αγγίζει και διαμορφώνει με τρόπο καθοριστικό τον εγκέφαλο, τον νου, την ψυχή και το σώμα μου.
Σε ό, τι αφορά στο χρόνο, ο ανθρώπινος νους και το σώμα αντιλαμβάνονται την έννοια ενός ρυθμού/κύκλου μέσα από κανονικότητες που εξελίσσονται, όπως για παράδειγμα η περιστροφή της γης και το πέρασμα από μέρα σε νύχτα και ξανά σε μέρα, οι εποχές, ο παλμός της καρδιάς και λοιπά.
Στη μουσική, η εμφάνιση/ήχος και η απόκρυψη/παύση ενός παλμού συντάσσουν μια νέα κανονικότητα από αυτή που ορίζουν οι δείκτες του ρολογιού. Παράγουν έναν ρυθμό ο οποίος αυτονομείται μέσα στον αντικειμενικά μετρήσιμο χρόνο και επηρεάζει την βιωματική αίσθησή του “καδράρωντάς” τον. Ένα ενδιαφέρον και εύκολα αντιληπτό παράδειγμα για το πως ο ρυθμός βάζει σε πλαίσια τη ροή του χρόνου, μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει στην ευφυή δουλειά του μουσικού David Dockery, ο οποίος πλαισιώνει ρυθμικά τους διαλόγους της τηλεοπτικής σειράς “Fawlty Towers”.
Σε ένα μουσικό κομμάτι ο χρόνος είναι το πρωτογενές υλικό από το οποίο αναδύεται ο παλμός, στη βάση του οποίου συγκροτούνται και συνδιαλέγονται ο ρυθμός, η μελωδία και η αρμονία. Αυτές οι τρεις ηχητικές εκδηλώσεις του παλμού συνταξιδεύουν, αφηγούνται και εξελίσσονται μέσα στον χρόνο, κάποιες φορές παράλληλα, άλλες πάλι φορές αντιστηκτικά και κρυπτικά, πάντα όμως σε διάλογο.
Η μουσική στην ουσία της είναι κίνηση, είναι χρόνος, είναι ίσως η ευτυχέστερη εκδήλωση του χρόνου που μπορούμε να αντιληφθούμε. Η σχέση της φωτογραφίας με το χρόνο έχει άλλο χαρακτήρα. Η φωτογραφική πράξη αντιστέκεται στη ροή του χρόνου καθώς επενδύει στην ψευδαίσθηση της στατικότητας που δημιουργεί ο ανθρώπινος νους.
Μια φωτογραφία συνιστά απόσπαση-τεκμήριο δεδομένης στιγμής μέσα στον χρόνο υπό τη μορφή οπτικών πληροφοριών που περιγράφουν δράσεις/γεγονότα καθώς εκτυλίσσονται στο χώρο και που ενώ συμβαίνουν ταυτόχρονα αξιολογούνται και ιεραρχούνται ως οπτικές εντυπώσεις/πληροφορίες σύμβολα στη συνείδηση και την πρόθεση του/της φωτογράφου.
Όπως στην καθημερινότητα, έτσι και στη μουσική και τη φωτογραφία, τη στιγμή που διακόπτεται η κανονικότητα/ρυθμός/ροή μιας εξέλιξης/αφήγησης μέσα στο χρόνο, προκύπτει εκτάκτως το ακανόνιστο σαν εξαγγελία. Τότε ενεργοποιείται ένας ενστικτώδης μηχανισμός που οι ψυχολόγοι ονομάζουν Orienting Response, ο οποίος μας προσανατολίζει εστιάζοντας την προσοχή μας στην αλλαγή που έχει συντελεστεί στο ηχητικό ή το οπτικό περιβάλλον μας αντίστοιχα.
Αυτό το ένστικτο διαπερνά και καθορίζει όλη την ύπαρξή μας καθώς πρόκειται για έναν μηχανισμό επιβίωσης σε επίπεδο γονιδιακού κώδικα (60.000 ετών) που σκοπός του είναι να εντοπίζει τη διατάραξη μιας συνέχειας, μιας ροής, προκειμένου να μην περάσει από πάνω μας ενώ δειπνούμε σε εστιατόριο μια αγέλη ελέφαντες…
Εδώ λοιπόν αναγνωρίζω ένα χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης που συνδέει τη φωτογραφία με τη μουσική, με την έννοια πως η σύνταξη της οπτικής ή της ακουστικής πληροφορίας είναι το κλειδί για την εστίαση της προσοχής και του ενδιαφέροντος του θεατή/ακροατή σε διάρκεια.

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Hopes Deams And Hard Times – Katherine Crockett

Οι φωτογραφίες σου πέρα από την αφήγηση, θα έλεγα έχουν μια μουσικότητα παράλληλα και μια κινηματογραφικότητα. Θα έντυνα π.χ. αρκετές φωτογραφίες σου με τη μουσική του Ry Cooder από την ταινία του Wenders «Paris-Texas» (χωρίς να υπάρχουν σαφείς αναφορές σε αυτή…). Έχεις σκεφτεί να ντύσεις φωτογραφίες σου με μουσική;
Από τη δεκαετία του ’80, τριάντα και πλέον χρόνια η μουσική και η φωτογραφία συνδιαλέγονται σε μια χορογραφία που την διευθύνουν το θυμικό και η λογική. Στην εφηβεία μου άρεσε να διαλέγω τους δίσκους μουσικής που άκουγα με κριτήριο αυτό που έβλεπα στο εξώφυλλο.
Στον κατάλογο της ECM για παράδειγμα, συνέβαινε πολλές φορές ο ήχος να συναντά τις προσδοκίες που δημιουργούσε η εικόνα. Μέσα από αυτή τη διαδικασία μου συστήθηκε ένας νέος κόσμος επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών που συνέδεε τη μουσική με τη φωτογραφία με τρόπο ιδιαίτερα συναρπαστικό.
Τον τελευταίο καιρό συνειδητοποιώ πως έχω διανύσει απόσταση “στο ένα πόδι” έχοντας επικεντρώσει το ενδιαφέρον μου στη φωτογραφία. Νιώθω λοιπόν έντονη την ανάγκη να επαναφέρω στη ζωή μου τη μουσική μετά από χρόνια αποκλειστικής σχεδόν ενασχόλησης με την εικόνα. Φαντάζομαι την ελευθερία ενός αφηγηματικού αυτοσχεδιασμού στη βάση κοινών κανόνων της μουσικής με τη φωτογραφία.
Συνεπώς ναι, το έχω σκεφτεί. Υπάρχει μάλιστα κάτι που σχεδιάζω και τώρα βρίσκομαι στη φάση όπου επιλέγω τους συνεργάτες με τους οποίους θα υλοποιήσουμε αυτήν την ιδέα.

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Realities of Information

Κοιτώντας το σύνολο της δουλειάς σου, ένα project που μου τράβηξε το ενδιαφέρον είναι το «Realities of Information», αλήθεια γιατί όχι «Information for Realities»;
Η εργασία αυτή είναι το αποτέλεσμα μιας εσωτερικής αντίδρασης και μιας προσπάθειας να βρω απαντήσεις σε ερωτήματα που με απασχολούν σε σχέση με τη φωτογραφία και τη φωτογραφική αφήγηση. Είναι στην ουσία μια έρευνα που ξεκίνησε στις αρχές του 2012 και που σιγά-σιγά παίρνει σάρκα και οστά.
Ο τίτλος “Realities of Information” προέρχεται από το έργο του Αμερικανού θεωρητικού φυσικού John Wheeler, ο οποίος διατύπωσε πως η πραγματικότητα που όλοι αντιλαμβανόμαστε, είναι στη φύση της πληροφορία.
Στα χρόνια που εξελίσσεται αυτή η έρευνα, έχω διαγράψει μια δαιδαλώδη πορεία μέσα σε σκέψεις και πληροφορίες που αναζητούσαν σημεία επαφής προκειμένου να δομήσουν ένα αφήγημα. Με ενδιαφέρει να καταλάβω τη διαδρομή από την πληροφορία στην γνώση μέσω του αφηγήματος και εργάζομαι προς αυτή την κατεύθυνση με τη φωτογραφική εικόνα.
Ωστόσο δεν έχω τη δυνατότητα ακόμη να επεκταθώ σε λεπτομέρειες και περιγραφή, κυρίως διότι αυτή τη στιγμή παρακολουθώ προσπαθώντας να καταλάβω μια σκέψη που εδώ και μερικούς μήνες εξελίσσεται και ως πείραμα, το οποίο διεξάγεται σε συνεργασία με μια επιστημονική ομάδα στη Γενεύη.

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Ελληνικό

Οι φωτογραφίες που έχουν τραβηχθεί σε μεγαλούπολη (Ν. Υόρκη), παρουσιάζουν σχεδόν την έμψυχη απουσία. Μεσημέρι (ίσως), δυνατό φως και παντελής έλλειψη ανθρώπινου στοιχείου (όπου υπάρχει είναι αμυδρή η παρουσία του). Η εμφάνιση μιας πόλης φάντασμα καθώς προσπαθείς να δώσεις έμφαση σε μικρές πληροφορίες γύρω από αυτή. Θα ήθελες να επεκταθείς σε αυτό;
Ο άνθρωπος είναι αναπόσπαστο κομμάτι του αφηγήματος μιας πόλης, πολλώ δε μάλλον μιας Μητρόπολης. Ο εγκέφαλός μας είναι “προγραμματισμένος” να αναζητά το Πρόσωπο, τη συνάντηση με τον Άλλο, στο πρόσωπο του οποίου αντανακλάται και αποκτά νόημα η ύπαρξή μας. Την ίδια στιγμή, το περιβάλλον που διαμορφώνουμε για να ζήσουμε είναι εκφραστής των αξιών που σφυρηλατούμε καθημερινά ως ανθρώπινος πολιτισμός. Καθρεφτίζει με έναν άλλον τρόπο το πρόσωπο της ανθρωπότητας σε κάθε δεδομένη στιγμή στην ιστορία.
Όταν φωτογραφίζω στο δρόμο, ο τόπος στον οποίο βρίσκομαι -είτε είναι η Νέα Υόρκη, είτε η Λήμνος και η Αθήνα- γίνεται στα μάτια μου ένα εργαστήριο, είναι εκεί όπου δοκιμάζω σκέψεις και ιδέες πλαισιώνοντας οπτικές εντυπώσεις.
Μου αρέσει να αναζητώ δείγματα μιας ανθρώπινης ευφυΐας που συχνά συναντά κανείς στα πιο απροσδόκητα σημεία. Το μάτι μου πέφτει λόγου χάριν στις επεμβάσεις/μερεμέτια που κάνουμε προσπαθώντας να ανακτήσουμε τη φυσική ή/και την αισθητική λειτουργία ενός αντικειμένου. Στις περιπτώσεις αυτές παρατηρώ με ενδιαφέρον τον τρόπο -και πίσω από τον τρόπο τη σκέψη και την ευαισθησία- με την οποία κάποιος/α επιχείρησε να ανασυστήσει μια λειτουργία/κανονικότητα που είχε διαρραγεί. Κάθε τέτοια ενέργεια αφήνει ένα πολυδιάστατο αποτύπωμα το οποίο αποπνέει πληροφορίες για τον “δράστη” στη συνείδηση του θεατή.
Η φωτογραφία όπως προανέφερα, επενδύει στην ψευδαίσθηση της στατικότητας/σταθερότητας, εξ’ ου και η γοητεία που ασκεί στη μνήμη. Το γεγονός αυτό είναι ίσως που μας κάνει να εντυπωσιαζόμαστε όταν βλέπουμε τις αποσπασματικές όψεις μιας άδειας πόλης.
Μας γοητεύει να ξεχνάμε πως το “κλικ” διαρκεί συνήθως μερικά εκατοστά του δευτερολέπτου και αρπάζει μια φευγαλέα στιγμή που άδειασε το κάδρο.

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Lemnos LandFaces (Polaroids)

Στο project Lemnos LandFaces ξεδιπλώνεις μνήμες παιδικών χρόνων από καλοκαίρια στο νησί. Αν και απουσιάζουν κι εδώ οι άνθρωποι, η ζεστασιά της ανθρώπινης παρουσίας είναι πολύ έντονη. Στο μοναδικό project στο site σου, «Τhe Affluence Portfolio», που προσεγγίζεις ανθρώπους από τόσο κοντά και κυρίως επώνυμους, τους αντιμετωπίζεις με μια κυνικότητα σαν να θέτεις μια ταμπέλα (θα χρησιμοποιήσω τον τίτλο μια αγαπημένης μου γερμανικής ταινίας:) «Οι μέρες της αφθονίας σας είναι μετρημένες». (Δεν επιστρέφω στο θέμα περί ναφθαλίνης, αλλά θα ήθελα να μάθω πως αντιμετωπίζεις φωτογραφικά τους ανθρώπους)
Τους αντιμετωπίζω σαν υπέροχα τραγικά πλάσματα. Είμαστε υπέροχοι ως άνθρωποι στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε τον Κόσμο και όπως προκύπτει, τραγικοί όταν επιχειρούμε να τον διαχειριστούμε.

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – The Affluence Portfolio

Συνθέσεις φωτογραφικά δύσκολες, κι άλλες απλές … όλες σε μια ασύμμετρη αλληλουχία, όπως άλλωστε είναι η ζωή μας, που τρέχει με απίστευτους ρυθμούς και το μάτι μας αναγκαστικά τους παρακολουθεί. Αυτό σημαίνει εγρήγορση του φωτογράφου να διαμορφώνει την αντίληψη του κόσμου του και του χώρου του. Θα έλεγες ότι κινείσαι σε μια υπερρεαλιστική πραγματικότητα; 
Θυμάμαι την δεκαετία του ’80 τα καλοκαίρια στη Λήμνο, είχαμε στο σπίτι εκείνο το μαύρο τηλέφωνο με τη μανιβέλα στο πλάι, που τη γυρνούσαμε και χτυπούσε στο τηλεφωνικό κέντρο (στο ραφτάδικο του Κλάψου στην περίπτωσή μας), για να μας συνδέσουν με την Αθήνα. Μέσα σε μια γενιά, η 4η βιομηχανική επανάσταση προσδίδει στην επικοινωνία διαστάσεις οι οποίες στη συλλογική αντίληψη της δεκαετίας του ’80 θα συνιστούσαν μια υπερρεαλιστική πραγματικότητα. Σήμερα ωστόσο είναι η καθημερινότητά μας.
Θέλω επίσης να πάω μερικά βήματα πιο πίσω, στη Συνείδηση, που ακόμη εκφεύγει της αντίληψής μας και συνιστά υπό μια έννοια μια “υπερρεαλιστική” ανάδυση από το σύνολο των νευρώνων και των συνάψεων στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Δεν έχουμε αυτή τη στιγμή ως ανθρωπότητα (και ίσως να μην έχουμε ποτέ βάση προδιαγραφών) την δυνατότητα να κατανοήσουμε σε βάθος το εργαλείο της Συνείδησης, ως προς το πως και το γιατί προκύπτει.
Η επιστήμη όμως είναι μια διαρκής διανοητική άσκηση, όπου όταν μια υπόθεση αποδειχθεί εσφαλμένη ή αδιέξοδη, το γεγονός αυτό δεν σταματά την άσκηση, την προσανατολίζει σε άλλη κατεύθυνση και το ταξίδι της γνώσης συνεχίζεται. Αναπτύσσουμε ως ανθρώπινος πολιτισμός, τα φυσικά και νοητικά εργαλεία που μας επιτρέπουν την πληρέστερη κατανόηση των βασικών εννοιών, του Χρόνου, της Ύλης και του Χώρου.
Βρισκόμαστε στις αρχές του 21ου αιώνα όπου η σύγχρονη κοσμολογία διαπραγματεύεται, μέσα από ένα σύννεφο πιθανοτήτων, ακόμη και κάποιες εκδοχές του Σύμπαντος που αποκλείουν την περίπτωση μιας εμπειρικής παρατήρησης. Τα μυστήρια και τα θαύματα Κόσμου που έχουμε καταφέρει έως τώρα να αποκρυπτογραφήσουμε συνθέτουν ένα αφήγημα δίνοντας το περίγραμμα μιας συλλογικής αντίληψης που ολοένα διευρύνεται, εμβαθύνει και οξύνεται σε ευκρίνεια και σε ανάλυση.
Η εγρήγορση και η επικαιροποίηση της αντίληψης που έχουμε για τον Κόσμο είναι νομίζω χρήσιμες, και στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό, αναγκαίες συνθήκες για εμάς τους φωτογράφους. Δεδομένου ότι μπορούμε να αντιληφθούμε και να διακρίνουμε μόνον αυτά που ήδη γνωρίζουμε, κάποιες φορές αναρωτιέμαι, άραγε στις μέρες μας με τον φωτογραφικό φακό, σε τι βαθμό ανακαλύπτουμε και σε τι βαθμό επαναπροβάλλουμε τον κόσμο στα μάτια μας σε μια διαρκή ανάδραση; Σαν ένα οπτικό μάντρα που ίσως και να μας εφησυχάζει..

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Lemnos Land Faces (Polaroids)

Σχέδια μελλοντικά;
Έρευνα: Νομίζω πως δεν υπάρχει κάτι πιο συναρπαστικό στη ζωή από τα “A-ha Moments”, τις στιγμές δηλαδή όπου ο νους αντιλαμβάνεται πτυχές του κόσμου και της ύπαρξης. Θυμάμαι όταν πιτσιρικάς περιεργαζόμουν ένα πλαστικό φορτηγάκι που μου έκαναν δώρο και συνειδητοποίησα πως με μια οδοντογλυφίδα και δυό ροδέλες καρότο είχα μπροστά μου την έννοια του άξονα με τους τροχούς. Ξαφνικά ο κόσμος μου απέκτησε νέο νόημα. Από τότε με ό,τι έχω ασχοληθεί σοβαρά μοιάζει να διαπνέεται από την ανάγκη μου να ανακαλώ αυτή την αίσθηση και φυσικά η μουσική και η φωτογραφία δεν διαφεύγουν. Με αυτό ως δεδομένο, η έρευνα για τις σωστές ερωτήσεις οδηγεί τα βήματά μου, τα υπόλοιπα ακολουθούν.
Tαξίδια: Η μετακίνηση από ένα σημείο, ( φυσικό ή ιδεατό ), σε ένα άλλο δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να γνωρίσω και να καταλάβω καλύτερα τον κόσμο. Διαλέγω μια κατεύθυνση και προχωράω χωρίς να κάνω micromanage στην πορεία, αφήνω τα πράγματα να ξεδιπλωθούν με τον ρυθμό τους. Το ταξίδι προϋποθέτει εμπιστοσύνη, αλλιώς βράσ’ τα.
Mουσική: Θέλω πολύ να παίξω με νότες και ήχους που θα αναδύονται αυτοσχεδιαστικά καθώς θα συνδιαλέγονται με εικόνες, συνθέτοντας από κοινού μια νέα αφήγηση.

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Realities of Information

Info:
Επιλεγμένες Εκθέσεις

• RNOP – Hellenikon, Assemblage no 7, Platforms Project, Greece
• Tzoumerka Instant, Vovousa Festival, Vovousa, Greece
• New England School of Photogaphy Garner Center, Flash Forward Festival, Boston
• Nature Morte, Museum of Contemporary Art, Rethymno, Greece
• The Curve, Center for Contemporary Arts, Santa Fe, NM
• Spirit of Flight, The Museum of Flight, Seattle, WA
• Photoville, Brooklyn, NY
• Focus in the Depth of America, Lishui 14th International Photo Festival, Lishui, China
• New York Photo Festival, Brooklyn, NY
• “Knitting is For PUS***”, Scope Miami, FL
• “Knitting is For PUS***”, Christopher Henry Gallery, SoHo, NY
• PhotoBiennale 2010, Museum of Photography, Thessaloniki, Greece
• Hopes, Dreams & Hard Times, Benaki Museum, Athens, Greece
• This Case of Conscience, Queens Museum of Art, Queens, NY

Παρουσιάσεις στον διεθνή τύπο

• Smithsonian Air & Space Magazine, US
• Square Magazine, UK
• L’Oleil de La Photographie, France
• LENSCRATCH, USA
• Gismodo, USA
• AI-AP, USA
• New York Times, USA

Βραβεία

• Critical Mass 2015, Finalist
• CENTER’s Awards Editor’s Choice, 3rd Place
• International Photo Awards, Honorable Mention

Βιβλία

• Hopes, Dreams & Hard Times, Benaki Museum/Bookstore of Hestia Publications
• People/The Affluence Portfolio, Limited Edition

Συνεργασίες

• Smithsonian National Air & Space Museum, Washington DC, USA
• Lincoln Center, NY, USA
• Lenscratch, Writer, USA
• PointB, International Board of Advisors, New York, USA
• Photography Instructor at P.I. Art Center, NY, USA

Συλλογές

• Smithsonian National Air & Space Museum, Washington DC, USA
• Museum of Contemporary Art of Crete, Rethymnon, Greece
• Private Collections, USA, Greece

Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης – Realities of Information