Κώστας Μπέκας: “Θεωρώ ότι πρέπει να σέβομαι τον άνθρωπο που φωτογραφίζω. Η λογοκρισία στην επιλογή και την επίδειξη της φωτογραφίας ανήκουν κατά κύριο λόγο στον φωτογράφο”
Mε τον Κώστα Μπέκα, συναντηθήκαμε για ένα ποτήρι κρασί και κάπως έτσι ξεκίνησε η συνέντευξη …
Κρατούσα σημειώσεις κι έπινα μια γουλιά κρασί και αρκετές γουλιές από τις ιστορίες που μου εξιστορούσε καθ’ όλη τη διάρκεια της φωτογραφικής του πορείας.
Χαρακτηρίζει το εαυτό του event-photographer κι είναι ένας από τους φωτογράφους προσωπικοτήτων …
Ήθελε από μικρός να γίνει εκπαιδευτής σκύλων (λατρεύει τα σκυλιά) κι αργότερα εκπαιδευτής αλόγων. Αλλά το «σαράκι» της φωτογραφίας το είχε πάντα.
Πώς ξεκίνησες Κώστα; (Και σ’ αυτή την ερώτηση … ο Κώστας χαμογέλασε)
Ως κούριερ σ’ ένα φωτογραφικό πρακτορείο «Αφοί Αναγνωστόπουλοι». Το πρακτορείο αναλάμβανε φωτογραφίσεις από ορκωμοσίες στο Πανεπιστήμιο, εκθέσεις (Ελληνικό, Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας κ.λπ.). Είχα όμως επιμονή και θράσος κι επειδή μ’ έτρωγε η φωτογραφία κατάφερα κι έγινα βοηθός φωτογράφου. 5-9 θεματικές φωτογραφίσεις την ημέρα, δηλ, 60-70 φιλμς περίπου κάθε μέρα. Συνέδρια, ομιλίες πολιτικών. . . Με θράσος μπήκα στο Προεδρικό Μέγαρο και φωτογράφισα. Και μετά ως φωτογράφος στο ίδιο πρακτορείο, έχω βρεθεί στην τέντα έξω από το Ωνάσειο όταν ο Παπανδρέου νοσηλευόταν εκεί, έχω ακολουθήσει και περιοδεύσει με τον Στεφανόπουλο, όταν ήταν πρόεδρος της Δημοκρατίας, τον Σημίτη όταν ήταν πρωθυπουργός . αργότερα έφυγα από το πρακτορείο των Αναγνωστόπουλων και πήγα στην «Ευρωκίνηση», ένα άλλο φωτογραφικό πρακτορείο, που αναζητούσε μια πιο ποιοτική και καλλιτεχνικής υφής εικόνα.
Μια φωτογραφία μου έγινε εξώφυλλο στην Καθημερινή … Ένας εργάτης να κοιτάζει την γέφυρα που είχε καταρρεύσει στο Μαρκόπουλο στα έργα της Αττικής οδού. Σιγά – σιγά εδραιωνόμουν ως φωτορεπόρτερ κι έτσι μετά την «Ευρωκίνηση» μπήκα στο ΔΟΛ. Εκεί μας παραχωρούσαν τον καλύτερο φωτογραφικό εξοπλισμό. Ο,τι πιο σημαντικό κυκλοφορούσε εκείνη την εποχή. Οι φωτογραφίες μου έμπαιναν στο RAM, Hitech και Traveller (η ελληνική έκδοση του National Geographic). Και μετά το ΔΟΛ, πλέον λειτουργώ ως ελεύθερος πια φωτογράφος.
Ελεύθερος φωτογράφος αφού πια καταξιώθηκες στον χώρο ως ένας σπουδαίος φωτορεπόρτερ. Δηλ. θες να πεις ότι σε ζητούν για να καλύψεις ένα γεγονός και δεν κλείνεις τη δουλειά μέσω γραφείου;
Ναι. Σε όσα γραφεία δούλεψα (κι είναι κοινό μυστικό για όλους τους φωτορεπόρτερς εκείνης της εποχής) ποτέ δεν έμπαινε στη λεζάντα της δημοσιευμένης φωτογραφίας το όνομα του φωτογράφου. Όλη τη δόξα την καρπωνόταν το γραφείο. Ήταν καιρός να στηριχτώ στα δικά μου χέρια, στα δικά μου μάτια.
Υπάρχει κάποιο γεγονός από αυτά τα χρόνια που σ’ έκανε να αναθεωρήσεις το φωτογραφικό σου «πιστεύω» ή που έχεις να θυμάσαι;
Ένα γεγονός σε μια δικαστική διένεξη ένας δικηγόρος μου ζήτησε να φωτογραφίσω κάτι παράνομο κι από τότε πάντα προσέχω τι και πως θα φωτογραφίσω. Κι ύστερα ένα γεγονός που έχω να θυμάμαι είναι ενώ βρισκόμουν μπροστά στη Δήμητρα Λιάνη – Παπανδρέου, δεν σήκωσα, δεν πρόλαβα να τραβήξω το χαστούκι που της έδωσε η Αθήνη.
Βλέπεις εικόνες χωρίς να φωτογραφίζεις; Θέλω να πω: Τραβάς φωτογραφίες χωρίς να εχεις κάμερα;
Ναι!! Αλλά πλέον πέφτει από μένα λογοκρισία. Έχω βρεθεί στο περιστύλιο του Ζαππείου με μια τρελή εξηντάχρονη να τριγυρνά γυμνή. Δεν σήκωσα τη μηχανή. Κάποιος άλλος θα το έκανε σίγουρα. Και θα την έδειχνε. Εγώ όχι. Δεν κυνηγώ τα θέματα της εξαθλίωσης. Θεωρώ ότι πρέπει να σέβομαι τον άνθρωπο που φωτογραφίζω. Η λογοκρισία στην επιλογή και την επίδειξη της φωτογραφίας ανήκουν κατά κύριο λόγο στον φωτογράφο. Αυτός πρέπει να κρίνει τι θα τραβήξει και τι επιπτώσεις θα έχει αυτό το κλικ του.
Έγχρωμος ή ασπρόμαυρος;
Έγχρωμος. Λατρεύω τη λάμψη, τη ζωντάνια. Το ασπρόμαυρο μου φέρνει μια μιζέρια, μια κακομοιριά. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα σταθώ σε μια ασπρόμαυρη φωτο. Σκέφτομαι πως τα καρέ από την ταινία του Χίτσκοκ έπρεπε να είναι (και σωστά είναι) ασπρόμαυρα. Κάποιες φωτογραφίες μου τις γυρνώ στο ασπρόμαυρο. Κρίνω πως έτσι αποδίδεται κάποια ένταση ή ακόμα μια απλότητα. Κι από την άλλη νομίζω πως η απλότητα στην εικόνα είναι αυτή που κερδίζει και κεντρίζει αδιάφορο αν είναι ασπρόμαυρη ή έγχρωμη. Πάρε παράδειγμα την θρυλική εικόνα του Κertesz (το πιάτο με το πιρούνι) ή τη γυναίκα – βιολοντσέλο του Man Ray. Μεγαλειώδεις φωτογραφίες. Είτε ασπρόμαυρες είτε έγχρωμες αν ήταν θα παρέμεναν στην ιστορία της φωτογραφίας μεγαλειώδεις για την απλότητα τους.
Έχεις προέρθει από την εποχή της αναλογικής μηχανής. 60-70 φιλμς την ημέρα δεν είναι λίγα. Αναλογική versus ψηφιακή. Τι προτιμάς;
Ψηφιακή. Έχουν απλουστευθεί πολύ τα πράγματα. Τόσο που πια σήμερα δεν μπορώ να μιλώ για φωτογράφους, αλλά για «χειριστές φωτογραφικών μηχανών». Το φωτορεπορταζ σήμερα έχει κατακλυστεί από χειριστές φωτογραφικών μηχανών, χειριστές του iphone, που συστήνονται ως φωτογράφοι. Κι από την άλλη οι συντάκτες όταν θέλουν την πληροφορία και τη φωτογραφία άμεσα και πρέπει να την ανεβάσουν στο site ή στην εφημερίδα αμέσως, αρκούνται και σε μια φωτογραφία που θα τους σταλεί στο κινητό σε χρόνο dt. O χρόνος σήμερα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο.
Φωτογραφικές μηχανές. Κάποια στιγμή μου μίλησες για τη Minolta 7000. Εποχή αναλογικής από τις πρώτες που είχαν autofocus. Έχουν περάσει από τα χέρια σου άπειρες μηχανές. Σήμερα τι μηχανές χρησιμοποιείς;
Έχω όσες πρέπει να δουλέψω. Δυο σώματα, 3 φακούς (17-40, 24-70, 80-200) και φλας. Ξέρεις δεν κάνω street photo. Τα πράγματα που κάνω και φωτογραφίζω κινούνται πιο αργά κι από την άλλη μπορώ να τα στήσω. Συνεπώς οι απαιτήσεις μου από μια μηχανή δεν είναι και πολλές.
Ως φωτορεπόρτερ έχεις κάνει ταξίδια. Δεν βλέπω συχνά τουριστικό τοπίο.
Δεν μπορώ να διανοηθώ φωτογραφία χωρίς άνθρωπο. Ακόμα κι ένα τοπίο. Η ανθρώπινη παρουσία δίνει άλλη δυναμική στη φωτογραφία τοπίου. Πάντως πίστεψέ με έχω πάει και διακοπές χωρίς τη μηχανή μου.
Έχεις φωτογραφίσει εξέχουσες προσωπικότητες από το χώρο της πολιτικής και της τέχνης. Από Κωνσταντίνο Καραμανλή μέχρι Κοελιο. Από όλους όσους φωτογράφισες, ποιοι θεωρείς ότι σου δόθηκαν, αφέθηκαν στον φακό σου ή να το πω καλύτερα, έδειξαν προτίμηση σε σένα;
Τρεις νομίζω και θεωρώ ότι η ευγένειά τους ήταν διάχυτη στον χώρο: η Κλαούντια Καρντινάλε, ο πρίγκιπας Αλβέρτο του Μονακό και Φράνκο Τζεφιρέλι. Αλλά κακά τα ψέματα: οι ξένοι σέβονται τους φωτογράφους του ρεπορτάζ. Πράγμα που δεν συμβαίνει εδώ.
_____
Με τον Κώστα Μπέκα καθίσαμε και συζητήσαμε αρκετά και είναι λίγα αυτά που μετέφερα στο χαρτί. Ήμουν και αγχωμένος. Δεν είναι λίγο να κάθεσαι και να συζητάς με ένα φωτογράφο, που έχει φάει τη μέρα του με τις μηχανές κι έχει τραβήξει χιλιάδες μίλια φιλμς. Κράτησα εικόνες του από την αφήγησή του όπως αυτή: Το πρωί στη χωματερή με τον Λαλιώτη και μετά σφαίρα στο σπίτι να πλυθεί, να αλλάξει και να πάει με κοστούμι σε κάποια εκδήλωση στο Intercontinental. Κουραστικό για αυτόν; «Ναι, αλλά μου αρέσει. Να βλέπω κόσμο, να γνωρίζω, να μαθαίνω. Βέβαια τώρα πια όπως προχώρησαν τα πράγματα για μένα, οι φωτογραφίσεις γίνονται πλέον κατ’ επιλογήν».
Κάπου τελειώνοντας το κρασί μας τον ρώτησα που πάει σήμερα η φωτογραφία. Ωραία το ρεπορτάζ έχει λίγο πολύ ψωμί ακόμη. Η καλλιτεχνική και η δημιουργική φωτογραφία; Με κοίταξε, ελαφρά χαμογέλασε και με ρώτησε: «Πιάτο, πιρούνι και σκιά. Τι αντίπαλο μπορείς εσύ να βρεις για αυτή τη φωτογραφία του Kertesz;»
Info: To profile του Κώστα Μπέκα στο instagram είναι 1000klik.gr ενώ στο FB είναι: Mpekas Kostas Foto
Site: http://1000klik.gr/
