Αλέξανδρος Βεκιάρης: "Η φωτογραφία είναι απόδραση τη στιγμή που κλείνω το ένα μάτι και καδράρω μέσα από το φωτογραφικό μου μέσο. Αυτή η σιωπή που με καταβάλλει κάθε φορά είναι μοναδική"

Αλέξανδρος Βεκιάρης: “Η φωτογραφία είναι απόδραση τη στιγμή που κλείνω το ένα μάτι και καδράρω μέσα από το φωτογραφικό μου μέσο. Αυτή η σιωπή που με καταβάλλει κάθε φορά είναι μοναδική”

Λίνα Μανέτα 11 Ιούλ 2017 Συνεντεύξεις

Ο Αλέξανδρος Βεκιάρης είναι ένας φωτογράφος με τον οποίο είχα την χαρά να συνομιλήσω λίγο προτού του ζητήσω συνέντευξη. Με ένα ευρύ γνωστικό πεδίο και πνεύμα ανήσυχο, δεν θα μπορούσε παρά να είναι μια ενδιαφέρουσα κουβέντα.

Η φωτογραφία είναι απόδραση και δημιουργία. Κάπως έτσι μου είχες πει πριν λίγο καιρό. Ποιο κομμάτι σου καλύπτει και πώς ξεκίνησες;

Η φωτογραφία είναι απόδραση τη στιγμή που κλείνω το ένα μάτι και καδράρω μέσα από το φωτογραφικό μου μέσο. Αυτή η σιωπή που με καταβάλλει κάθε φορά είναι μοναδική. Φυσικά είναι και η θεματογραφία που διαλέγω στο να δημιουργήσω μια εικόνα. Οι εικόνες μου θέλω κατά κύριο λόγο να είναι ποιητικές. Στην ερώτησή σου δεν μπορώ να διαχωρίσω ποιο κομμάτι μου καλύπτει αφού χωρίς απόδραση δεν υπάρχει δημιουργία και χωρίς δημιουργία δεν υπάρχει απόδραση. Προσπαθώ πάντα να βλέπω κάτι δημιουργικό στην καθημερινότητά μου, να παρατηρώ και να κρατάω όλες τις αισθήσεις μου ενεργοποιημένες.

Ο πατέρας μου ήταν λάτρης της φωτογραφίας οπότε μεγάλωσα μέσα από πολλές εικόνες του.

Ξεκίνησα με το κοινωνικό ντοκουμέντο και μέντορας μου ήταν ο Jeff Wall ένας από τους αγαπημένους μου καλλιτέχνες. Είμαι και ένας άνθρωπος με μεγάλη ευαισθησία στο κοινωνικό κομμάτι μιας χώρας. Ο άνθρωπος ήταν το κεντρικό μου θέμα θυμάμαι όταν είχα πρώτο ξεκινήσει και το πορτραίτο φυσικά από τα αγαπημένα μου. Σπούδασα δυο χρόνια στην σχολή AAS (Applied Art Studies) και δυο χρόνια στην Αγγλία στο University of Creative Arts στο Rochester. (BA). Ωραία χρόνια γεμάτα όνειρα και δημιουργία.

Άλλο κομμάτι συζήτησής μας αφορούσε το θέμα “τεχνική”/“καλλιτεχνική ματιά”. Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν πως μέσω της τεχνικής έρχεται η εκπαίδευση και η τελειοποίηση. Εσύ τι πρεσβεύεις;

Πιστεύω ότι η καλλιτεχνική ανησυχία-ματιά είναι η πρώτη που πρέπει να καλλιεργήσει κάποιος. Την τεχνική μπορεί ακόμα να την μάθει και η γιαγιά μου. Δηλαδή το να μάθει να χειρίζεται μια αναλογική κάμερα νομίζω είναι το εύκολο κομμάτι. Αυτό που θέλω να πω είναι ποιο δρόμο της φωτογραφίας θέλεις να ακολουθήσεις και τι θέλεις να πεις. Στο να δημιουργείς τέχνη, πιστεύω ότι αυτό είναι μια συνεχής μελέτη, είναι η καθημερινή αναζήτηση με το άπειρο. Το να θέλεις να φωτογραφίζεις π.χ μια αθλητική δραστηριότητα πρέπει σίγουρα να έχεις και τα κατάλληλα φωτογραφικά μέσα. Ο κλάδος της φωτογραφίας έχει πολλές παραμέτρους. Συγκεκριμένα εμένα το επάγγελμά μου δεν έχει να κάνει με την φωτογραφία. Απλά τυχαίνει να το έχω σπουδάσει και να το αγαπώ πλέον σαν ερασιτέχνης. Στο τι πρεσβεύω θα έλεγα τα συναισθήματά μου.

Οι περισσότεροι που έρχονται σ’επαφή σε μεγαλύτερο βαθμό με το ασπρόμαυρο και τα μυστικά του γίνονται λάτρεις του. Εσύ κάνεις κάποιον ενδόμυχο διαχωρισμό με το έγχρωμο;

Όταν ξεκίνησα τη φωτογραφία ξεκίνησα με ασπρόμαυρο φιλμ και σκοτεινό θάλαμο. Η διαδικασία στο να φωτογραφίζεις, να εμφανίζεις και να το εκτυπώσεις ήταν μαγική. Για μένα ήταν η έννοια της δημιουργίας, ήταν σαν μια γέννηση, αυτό που φανταζόμουν να το βλάπω να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μου. Είχα διαβάσει ότι στην Αμερική στο εκπαιδευτικό τους σύστημα από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση τους έχουν σαν μάθημα σκοτεινό θάλαμο. Αυτό γινόταν γιατί τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία μαθαίνουν στην αυτοσυγκέντρωση και την αυτογνωσία. Δεν θα μπορούσα να παραλείψω την αναφορά για το ασπρόμαυρο αφού για μένα ήταν βίωμα και σίγουρα έχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου. Τώρα φυσικά υπάρχει το ψηφιακό κομμάτι και όλη αυτή η διαδικασία έχει χαθεί. Από την υπομονή και την αναμονή περάσαμε στο εδώ και τώρα. Φέτος διάβασα από έναν συγγραφέα, τον Ted Grant, το εξής: “When you photograph people in color, you photograph their clothes. But when you photograph people in black and white, you photograph their souls.” Πόσο αληθινό αλλά παράλληλα και τόσο ποιητικό. Όσον αφορά τώρα τη δική μου προσέγγιση, θα έλεγα ότι το ασπρόμαυρο σε βάζει σε μια διαδικασία να φανταστείς περισσότερο μια εικόνα. Μ’αρέσει να το χρησιμοποιώ τώρα τελευταία σε κάποιες φωτογραφίες μου σαν έννοια. Υπάρχει το άσπρο και το μαύρο.

Μου είχες αναφέρει κάποια στιγμή και τον ρώσο σκηνοθέτη Ταρκόφσκι και ξέρω πως είσαι σινεφίλ. Πόσο σε έχει επηρεάσει ο κινηματογράφος φωτογραφικά;

Ο κινηματογράφος είναι μια άλλη μεγάλη αγάπη. Φωτογραφικά σίγουρα με έχει επηρεάσει. Αλλά και η φωτογραφία με βοήθησε αρκετά στο να κατανοήσω τον Ταρκόφσκι. Αρκετά εννοιολογικός στις λήψεις του. Αρκετά δύσκολο να αποτυπώσεις το συναίσθημα στο κοινό σου. Όπως είχε πει ο ίδιος “δεν χρειάζονται πολλά για να αρέσει η τέχνη σε κάποιον: ψυχή ευαίσθητη, λεπτή, ευσυγκίνητη, ανοιχτή στο καλό και το ωραίο, ικανή για αυθόρμητη αισθητική εμπειρία.”

Πάντα μ’άρεσαν και μ’αρέσουν οι αφηγηματικές εικόνες. Κατά το παρελθόν έχω δημιουργήσει τέτοιου είδους εικόνες την περίοδο που σπούδαζα. Έχω κρατήσει πολλά στοιχεία τώρα στις εικόνες μου κι αυτό έχει να κάνει με τον τόνο των χρωμάτων, το ύφος και τον φωτισμό του θέματος. Σίγουρα υπάρχουν πολλά στοιχεία και επιρροές από ταινίες που έχω δει και έχουν μείνει μέσα μου.

Οι μίνιμαλ φωτογραφίες σου έχουν μια τάξη που “διαταράσσεται” από κάποιο δραματικό στοιχείο. Αυτές που συμπεριλαμβάνουν παιδιά και θα έπρεπε εκ των πραγμάτων να είναι “χαοτικές”, έχουν μια τάξη, πχ στο καδράρισμά τους. Είναι η απόπειρά σου να βρεις την ισορροπία;

Ναι θα μπορούσες να το πεις και έτσι. Η ισορροπία για μένα ήταν ένας παράγοντας και συνειδητά έκανα κάποιες λήψεις. Χαίρομαι που μπορείς να αντιληφθείς κάποια πράγματα φωτογραφικά. Για μένα ο τελευταίος χρόνος έφερε αρκετές ανακατατάξεις όσον αφορά την προσωπική μου ζωή. Σίγουρα δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε αυτές. Ο καθένας από εμάς έχει κάποιο μέσο στο να πορευτεί σ’αυτό το ταξίδι που λέγεται ζωή. Ο καθένας εκφράζεται και πράττει ανάλογα. Όλα είναι συναισθήματα και είναι μοναδικό να μπορείς να εκφράζεις δημιουργικά και όχι αυτοκαταστροφικά. Πηγή εμπνεύσης είναι αυτά που σε κάνουν να θυμώνεις, να χαίρεσαι, να γελάς, να λυπάσαι και να αγαπάς.

Παρατήρησα πως πολλές φωτογραφίες σου συνοδεύονται από κάποιο απόφθεγμα, είτε γνωστού προσώπου, είτε δικό σου. Βλέπεις τις εικόνες και τις συνδέεις μ’αυτά ή αυτά σε εμπνέουν να φωτογραφίσεις;

Αυτό που κάνω στο Instagram είναι κατά κάποιο τρόπο ένα προσωπικό ημερολόγιο. Όποτε τις κοιτάω θυμάμαι πού τις έβγαλα και για ποιο λόγο. Πολλές φορές υποσυνείδητα μου έρχονται στο μυαλό μνημονεύματα από βιβλία που έχω διαβάσει και ταιριάζουν με τις εικόνες μου. Πολλές φορές ένας τίτλος μπορεί να επηρεάσει μια εικόνα. Για μένα είναι και μια ολοκλήρωση των συναισθημάτων. Πάνε μαζί. Υπάρχουν και φορές κάτι που διαβάζω να το φανταστώ σαν εικόνα. Μετά από καιρό να την αποτυπώσω φωτογραφικά. Αυτή η αναζήτηση δεν σταματάει για μένα. Ακόμα και στη μουσική δημιουργείς εικόνες, με στίχους αγαπημένων σου τραγουδιών. Όλες οι μορφές τέχνης ειναι που ξυπνάνε τις αισθήσεις μου.

Ενώ έχεις πολλά εξαιρετικά πορτρέτα, ξεχώρισα αυτό, που αν δεν κάνω λάθος είναι του γιου σου, γιατί μου θυμίζει τη φράση “παιδιά όλο μάτια”. Δεν την προσπερνάς αυτή τη λήψη (φωτογραφία κεφαλίδας). Η πρώτη σου φωτογραφία στο instagram ήταν του παιδιού σου και γενικά δείχνεις να μην χορταίνεις τις στιγμές τους. Έχει αλλάξει η “κοσμοθεωρία” σου φωτογραφικά μετά τον ερχομό τους;

Σίγουρα έχει γυρίσει ένας διακόπτης με τον ερχομό των παιδιών μου. Προσπαθώ όσο μπορώ να ζω κοντά τους. Είναι τόσο σημαντικό για μένα να με νιώθουν δίπλα τους σε όλες τις στιγμές της ζωής τους. Για μένα είναι αυτό που μετράει στο τέλος. Οι αναμνήσεις και η δύναμη που έχουν για να φτιάξει το παιδί την δική του προσωπικότητα με βάση την δική μας νοερά παρουσία. Η δύναμη της φωτογραφίας είναι στο να δημιουργεί αναμνήσεις και στιγμές που θα είναι στο χρόνο ανεξίτηλες. Μια τέτοια φωτογραφία είναι και αυτή που διάλεξες. Στην εικόνα αυτή είναι η κόρη μου η Βασιλεία και είναι τριών χρόνων. Είναι ένα πορτραίτο που τα μάτια της σε εγκλωβίζουν όντως. Τυχαίνει βέβαια εκείνη την περίοδο το σπίτι να το βάφουμε και η συγκεκριμένη εικόνα είχε κάποιου είδους φιλμ διάφανο για να μην λερωθεί. Ήταν το μόνο που μου άρεσε εκείνη τη στιγμή στο σπίτι, αφού όπως ήταν λογικό επικρατούσε ένα χάος. Το μαγικό με τη φωτογραφία είναι η ικανότητα να απομονώνεις τα πάντα γύρω σου και να κρατάς αυτό που θέλεις να κρατήσεις μέσα στο χρόνο.

Τα πορτρέτα σου είναι πολύ αγαπημένα μου. Πολλά είναι λήψεις ίδιων προσώπων, αλλά με τόσο αλλιώτικο συναίσθημα κάθε φορά. Πόσο πιο διαφορετική είναι η διαδικασία σ’αυτά; Πες μου επίσης για το πρότζεκτ που έχεις στα σκαριά.

Λοιπόν τα πορτραίτα ήταν μια ιδέα που ξεκίνησε εδώ κι ένα χρόνο περίπου. Το έχω ονομάσει Mirror. Ο καθρέφτης είναι ένα φωτογραφικό project παραθέτοντας στο κοινό έναν διάλογο τόσο στον φωτογραφιζόμενο άνθρωπο όσο και στον θεατή που στέκεται απέναντί του. Ένας διάλογος καταλυτικός για την ιδιοσυγκρασία του ψυχισμού του. Είναι εκείνες οι στιγμές που λιγότερο ή περισσότερο κοιταζόμαστε σ’έναν καθρέφτη για να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Είναι εκείνες οι στιγμές που μένουμε μόνοι μ’εμάς. Είναι οι στιγμές που πολλές φορές ξεχνάμε τον διάλογο και τη στιγμή. Οι άνθρωποι που φωτογραφίζονται ίσως δεν γνωρίζουν άμεσα την έκφραση που παίρνουν και τις σκέψεις που μπορεί να κάνουν απέναντι σ’έναν καθρέφτη. Αυτό το βλέπω και το γνωρίζω μόνο εγώ και το φωτογραφικό μου μέσο. Σίγουρα έχει να κάνει με την αυθεντικότητα της έκφρασης αλλά και την σοβαρότητα αυτής, αφού η φύση των εικόνων δημιουργείται σε μια εντελώς σκοτεινή κατάσταση με μόνο ένα φως. Το μαύρο background παίζει τον δικό του ρόλο, κατά κάποιον τρόπο στην απομόνωσή μας στο παρελθόν. Το φως παραθέτει το αληθινό χαρακτηριστικό της στιγμής. Τα μάτια συνθέτουν την αναπνοή και τα βιώματα του καθενός που εμπνέουν εμένα σαν δημιουργό στο να προσεγγίζω το θέμα μου. Μια διαδικασία απαραίτητη για το αποτέλεσμα και την μοναδικότητα αυτών των εικόνων. Το όμορφο στην όλη αυτή φωτογράφιση είναι ο φωτογραφιζόμενος/φωτογραφιζόμενη που μπορούν να δουν τον εαυτό τους και να κάνουν ουσιαστικά έναν διάλογο. Είναι αυτό που είναι, με όλα τα δικά τους χαρακτηριστικά και την αυθεντικότητα που τους διακρίνει.