Ο Άρης Μιχαλόπουλος επιλέγει …
Για το photologio, ο φωτογράφος Άρης Μιχαλόπουλος ανασύρει από το προσωπικό του αρχείο 4+1 αγαπημένες του φωτογραφίες, και μας τις παρουσιάζει μαζί με προσωπικές σκέψεις και αναμνήσεις …
Άρης Μιχαλόπουλος – Λονδίνο 1999
Λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’90, έχοντας κάνει τα πρώτα μου βήματα στο χώρο της φωτογραφίας, είχα την ευκαρία να συμμετάσχω στις πρώτες μου ομαδικές εκθέσεις. Όχι πολύ αργότερα έκανα την πρώτη μου παρουσίαση σε κοινό με αντίγραφα των φωτογραφιών μου σε ασπρόμαυρα slides (τι διαδικασία…). Θυμάμαι την αγωνία μου, την προσέγγιση των θεματικών μου με περισσή αθωότητα και με μια δόση άγνοιας κινδύνου ως προς τα λεγόμενά μου. Αναπολώ κάποιες φορές εκείνες τις στιγμές έντασης και διαφωνίας με τους συνομιλητές μου όπου οι φωτοσυζητήσεις οδηγούνταν στα άκρα. Σε κάποια τέτοια παρουσίαση, ένιωσα εξαντλημένος, όχι τόσο από την προσπάθεια να υποστηρίξω τις απόψεις μου αλλά κυρίως από το να συνεχίσω να θυμάμαι από που είχε ξεκίνησε η κουβέντα και ποια ήταν ακριβώς η αρχή των διαφωνιών. Ωραίες εποχές.
Άρης Μιχαλόπουλος – Λονδίνο 2002
Τότε, όπως και σήμερα σε άλλο βαθμό, υπήρχαν “στρατόπεδα” φωτογραφικής σκέψης, στέκια, παρέες και μπαρ για να πνίξουμε τις διαφωνίες μας σχετικά με την ορθότητα των πρακτικών της Nan Goldin ή του Davidson στο μετρό της Νέας Υόρκης. Η αποφασιστική στιγμή του Bresson ήταν για τους περισσότερους από εμάς ένα απάνεμο λιμάνι φωτογραφικής σκέψης και πρακτικής και δεν είχε ξεκινήσει ακόμα, στην Ελλάδα τουλάχιστον, η έντονη αμφισβήτησή της από τους σύγχρονους, εννοιολογικούς ή μη, φωτογράφους.
Άρης Μιχαλόπουλος – Βουκουρέστι 2019
Μου άρεσε πάντα να φωτογραφίζω στους δρόμους των πόλεων. Η διαδικασία της περιπλάνησης καθιστά εφικτό το γύρισμα του προσωπικού μου road movie. Μια ταινία μυθοπλασίας χωρίς σενάριο με σκηνικό το χάος των αστικών κέντρων. Στην τσάντα μου εκτός από τη μηχανή μου και δυο φακούς, “κουβαλούσα” πάντα τους αγαπημένους δασκάλους: τον Henri, τον Robert, τον André, τον Garry, τον Ray και όποιον άλλο δήλωνε διαθεσιμότητα. Τους κουβαλούσα υπομονετικά στις φωτογραφικές περιπλανήσεις και με επηρέαζαν στις επιλογές μου. Κάποια στιγμή, συμφωνήσαμε πως θα ήταν προτιμότερο να με περιμένουν στο σπίτι όπου ίσως να μου έλεγαν τις απόψεις τους κατά την πρώτη επιλογή των εικόνων.
Άρης Μιχαλόπουλος – Μπρατισλάβα 2019
Είμαστε εδώ σήμερα, ο καθένας μας με τη δική του πορεία και παρουσία στο μικρό γαλατικό χωριό που λέγεται “Φωτογραφική κοινότητα στην Ελλάδα” (ενίοτε με “επισκέψεις” σε συγγενείς χώρους, εικαστικά, κινηματογράφο, video art), πολλά gigabyte σοφότεροι(;), με χιλιόμετρα scrolling στα social media στο ενεργητικό (ή παθητικό) μας και αρκετά κουρασμένοι από την πληθώρα των εικόνων και τα τεκταινόμενα στον πλανήτη που δεν μας αφήνουν σε ησυχία. Η ψηφιακή επέλαση δοκιμάζει τα αντανακλαστικά μας και αλλάζει από τη βάση τις σταθερές μας σε όλα τα επίπεδα. Η φωτογραφία είναι πιστός σύντροφος στην πορεία αυτή και λειτουργεί ενίοτε κατευναστικά και ψυχοθεραπευτικά.
André Kertész – Washington Square, Winter, 1954
Αυτή είναι μία από τις φωτογραφίες που έμειναν χαραγμένες στη μνήμη μου και με καθόρισαν ως δημιουργό στατικών και κινούμενων εικόνων. Μου κατέδειξε πως τα επιμέρους στοιχεία που συνθέτουν μια εικόνα δεν λειτουργούν απαραίτητα μόνο αθροιστικά αλλά ενίοτε πολλαπλασιαστικά, μεταμορφωτικά, μετουσιώνοντας την εικόνα σε κάτι ανώτερο από την απλή απεικόνιση μιας δεδομένης, αποφασιστικής ή μη, στιγμής. Ο χρόνος εδώ συμπιέζεται, καθώς ο χώρος μοιάζει να συμπιέζεται, για να μας προσφέρει μια αίσθηση αιώνιας ακινησίας. Ένα μετέωρο βήμα, μια “θεϊκή” παρέμβαση που προκαλεί το σταμάτημα της ροής των πραγμάτων και μας προσφέρει, έστω για μόνο τόσο όσο κρατάει ένα κλικ, την καθησυχαστική αίσθηση της αρμονίας μέσα στο χαοτiκό σύμπαν που αδυνατούμε να συλλάβουμε. Σε αυτό το ελάχιστο διάστημα της αιώρησης αντιλαμβάνομαι τη σχέση μου με την Τέχνη. Υπάρχει ως άλλη μαύρη τρύπα, υπερσυμπιεσμένη και ανά πάσα στιγμή έτοιμη να εκραγεί εκτοξεύοντας στο σύμπαν άπειρες νέες αναστοχαστικές δυνατότητες, δημιουργώντας συνεχώς νέα ζωή.
Θα ήθελα πολύ να συμπεριλάβω σε αυτό το σύντομο κείμενο και τις απόψεις κάποιων φίλων αλλά δυστυχώς ο Ρίλκε δεν απάντησε στο γράμμα μου και ο Κάφκα μου απάντησε οργισμένος με κάτι ανείπωτους αφορισμούς. Ο σύντροφος Ταρκόφσκι μού υπενθυμίζει συνεχώς τη σύνδεση τού Θεού και της Τέχνης, κάτι που μάλλον δεν ενδιαφέρει πολλούς στην εποχή μας. Ο δάσκαλος Bresson έσπασε τη σιωπή του και ψέλλισε κάτι περί αναγνώρισης μέσα στην πραγματικότητα ενός οργανικού συντονισμού ορατών στοιχείων για να αναδειχθεί το θέμα μέσα από τη σύνθεση αλλά του είπα πως υπάρχει περίπτωση το instagram να του κροπάρει το καρέ και να μη φανεί σωστά η αντανάκλαση του ποδιού στο νερό του περαστικού στο σταθμό του St. Lazare και στεναχωρήθηκε αφάνταστα. Ο κύριος Lynch ήταν απασχολημένος με τον υπερβατικό διαλογισμό του, οπότε ας σταματήσω εδώ. Θα ήταν καλύτερα να τα λέγαμε κάπου εκεί έξω, παρέα με τους μεγάλους δασκάλους της ζωής μας. Όλους αυτούς που έχτισαν οικοδομήματα σκέψης και άνοιξαν τους δρόμους για να βαδίζουμε εμείς. Αυτούς που μας “βασανίζουν” με τα ερωτήματα που μας φυτεύουν στο μυαλό μέσω των εικόνων τους, όπως το αν και κατά πόσο έχουμε προχωρήσει ως δημιουργοί και ως άνθρωποι, έχοντας όλες αυτές τις δυνατότητες που μας προσφέρει η εποχή της Πληροφορίας.
Info:
Ο Άρης Μιχαλόπουλος ασχολείται με τη φωτογραφία από το 1995 και από το 2000 συνδυάζει φωτογραφικό και κινηματογραφικό φιλμ με τα νέα ψηφιακά μέσα και την ηλεκτρονική μουσική. Το 2006 βραβεύτηκε στο ελληνικό τμήμα του φεστιβάλ OneDotZero ενώ τo 2007 παρουσίασε έργο του στην πρεμιέρα του ψηφιακού τμήματος του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (DigitalWave). Έργα του παρουσιάστηκαν στo Richmond Center for Visual Arts (Η.Π.Α), στην ολλανδική ψηφιακή πλατφόρμα “OneMinute”, στα φεστιβάλ “Athens Digital Arts”, “Miden”, “Synch”, “Music in Motion”, “Athens Video Dance Project” και αλλού. Είναι ιδρυτικό μέλος της φωτογραφικής ομάδας ΦΟΖ και διαχειρίζεται τη νεοσύστατη καλλιτεχνική πλατφόρμα EN.GRAMS.
